به گزارش خبرنگار ایرنا، صبح شنبه ششم فروردین ۱۴۰۲ خبری مبنی بر تلف شدن یک قلاده یوزپلنگ ماده با احتمال بارداری در محدوده عباس‌آباد - میاندشت در شهرستان میامی در شرقی‌ترین نقطه استان سمنان از منابع محلی منتشر شد که دلهره‌ای به دل دوست‌داران محیط زیست در ششمین روز بهاری انداخت؛ همه دلشان می‌خواست اظهارات منابع محلی و افراد حاضر در صحنه درباره باردار بودن یوزپلنگ تلف شده نادرست باشد، اما با بررسی‌های دقیق کارشناسان اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان سمنان مشخص شد در فاجعه‌ای تلخ، یوزپلنگ باردار با نام «ماجراد» دارای سه جنین بر اثر تصادف با خودروی عبوری تلف شد.
اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان سمنان اعلام کرد که این یوزپلنگ در سال ۱۳۹۹ در محدوده پارک ملی توران تحت عنوان «یوز جنسیت نامشخص» ثبت شده بود و از آن زمان تا تابستان سال ۱۴۰۱ در هیچ نقطه ای از این منطقه رویت نشده بود تا اینکه در تابستان سال گذشته با یک قلاده توله نر حدود ۲ ساله خود، دوباره در منطقه ثبت و ضبط شد و پس از بررسی های کارشناسی مشخص شد یوز تصادفی همان «ماجراد» است.
علاوه بر این، ششم تیر ۱۴۰۲ یک توله یوزپلنگ(فرزندهلیا) تابستان ۱۴۰۱ یک قلاده یوزپلنگ ماده و در سال‌های ١٣٨٩ تا ١٣٩٧ هفت قلاده یوزپلنگ در همان محور میاندشت - عباس آباد بر اثر تصادف‌های جاده‌ای تلف شدند.
بگذاریم آیندگان هم یوزپلنگ را ببینند
طبق گزارش‌ها اکنون کمتر از ۲۰ قلاده یوزپلنگ در طبیعت ایران زندگی می‌کنند؛ زیرگونه‌ای که در گذشته پراکندگی زیست‌گاهی وسیعی از شمال آفریقا، شبه جزیره عربستان تا هندوستان و ترکمنستان داشت.
یوزپلنگ ایرانی به عنوان سومین گربه‌سان زیبای آسیایی شناخته می شود که در آستانه انقراض قرار دارد و بیم آن می رود که برای همیشه نه تنها ایران بلکه جهان این گونه جانوری را از دست بدهد. اینگونه محیط زیست و گنجینه حیات وحش کشور دچار نقصانی بزرگ شود و از این رو یوزپلنگ ایرانی در فهرست اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست قرار دارد، به معنای اینکه گونه‌ای در خطر انقراض است، حدود ٢ هزار سال پیش یوزها در بیشتر نقاط آسیا حضور داشتند، اما اکنون حضورشان منحصر به نواحی بیابانی ایران و پارک ملی توران شده است.
منطقه توران یا خارتوران یکی از سه منطقه حفاظت شده ایران با مساحت یک میلیون و ۴۷۰ هزار هکتار، زیستگاه یوزپلنگ ایرانی به شمار می‌رود که در شهرستان شاهرود در شرق استان سمنان قرار دارد؛ این منطقه یکی از سه منطقه حفاظت شده ایران با مساحت قابل توجه، خاستگاه زیست یوزپلنگ ایرانی به شمار می‌رود.
طبق تحقیقات کارشناسان بهترین زیستگاه یوزپلنگ ایرانی منطقه ۱۰۰ هزار هکتاری پارک ملی توران در شرق استان سمنان است، اما قلمرو زیستی این گونه ارزشمند ۱۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر فراتر از این پارک ملی گزارش شده و بر همین اساس باید در تمام منطقه توران تمهیدات برای حفظ جان یوزپلنگ اندیشیده شود.سرعت بالای خودروهای عبوری و روشنایی نامناسب جاده ترانزیتی تهران مشهد در محدوده عباس‌آباد- میاندشت شهرستان میامی استان سمنان قلمرو یوزپلنگ آسیایی، اجازه تعلیف دام بیش از زمان مقرر و سگ‌های گله، هر یک عاملی در تنگ‌تر شدن نفس‌های به شماره افتاده این گونه ارزشمند در خطر انقراض است.
عوامل تهدیدکننده یوزها
سرعت بالای خودروهای عبوری و روشنایی نامناسب جاده ترانزیتی تهران مشهد در محدوده عباس‌آباد- میاندشت شهرستان میامی استان سمنان قلمرو یوزپلنگ آسیایی، اجازه تعلیف دام بیش از زمان مقرر و سگ‌های گله، هر یک عاملی در تنگ‌تر شدن نفس‌های به شماره افتاده این گونه ارزشمند در خطر انقراض است؛ مواردی که متولیان امر باید با عزم جدی و تسریع در اقدام‌ها در صدد اصلاح آنها برآیند تا کمتر شاهد حوادث تلخی چون تلف شدن این گربه‌سان ارزشمند باشیم.
بر اساس شواهد و مشاهدات، توله یوزپلنگ‌ها از سگ گله بیشترین آسیب را می بینند، ولی آمار کاملی از تعداد تلفات یوزپلنگ به دلیل حمله سگ‌های گله در دست نیست.
سازمان حفاظت محیط زیست در سال های گذشته پروانه چرای دام دامداران منطقه در محدوده ۱۰۰ هزار هکتاری در پارک توران را به منظور حفظ جان یوزپلنگ های ایرانی، خریداری کرد تا از ورود دام و سگ گله به منطقه حفاظت‌شده جلوگیری شود که این اقدام برای حفظ جان گونه ارزشمند یوزپلنگ محسوب می شود، اما باید این را هم درنظر داشت که یوزپلنگ یک گونه ارزشمند در خطر انقراض حیات وحش است و بدون شک مانند یک حیوان اهلی یک مسیر ثابت ندارد و همواره در تکاپو است و ایجاد حریم امن برای این جاندار باید با تامین اعتبار در گستره بیشتری انجام شود.
تصادفات، بلای جان یوزپلنگ ها
اما به هرحال، تصادف هم نقشی مهم در تهدید جان یوزپلنگ دارد و محور میاندشت- عباس آباد در شرق استان سمنان به عنوان محور ارتباطی و مهاجرت حیات وحش بین زیستگاه‌های توران، خوش ییلاق و میاندشت به علت چهاربانده شدن و فراهم شدن امکان افزایش سرعت خودروها، به قتلگاه گونه‌های نادر کشور تبدیل شده و تابلوهایی با هدف اعلام هشدار به رانندگان نصب شده، اما این اقدام بدون اتخاذ تمهیدات قانونی برای کاهش سرعت خودرو در محدوده قلمرو یوزپلنگ کافی نیست.
حصارکشی به طول پنج کیلومتر و کاهش سرعت به ۸۰ کیلومتر در ساعت در بخشی از جاده ترانزیتی تهران - مشهد در محدوده استان که قلمرو یوزپلنگ آسیایی است، بخشی از اقدامات انجام شده برای کاهش تلفات تصادف های جاده ای یوزپلنگ و دیگر جانوران در بخشی از جاده ترانزیتی تهران- مشهد در منطقه عباس‌آباد- میاندشت در شهرستان میامی است.
گفته کارشناسان یوزپلنگ جزو گربه‌سانان محسوب می‌شود و گربه‌سانان امکان زادآوری ۲ بار در سال را دارند.
یوزپلنگ دوره بارداری سه ماه دارد و به طور معمول فصل‌هایی که رطوبت هوا بیشتر است برای جفت‌گیری این گونه ارزشمند مناسب است و بر پایه تحقیقات انجام شده، دی و بهمن بهترین ماه‌های سال برای جفت‌گیری یوزپلنگ آسیایی است که پس از ۹۰ روز معمولا در اردیبهشت ماه توله به دنیا می‌آید.
براساس تحقیقات انجام شده، یوزپلنگ جزو پستانداران چندهمسری است و یوزپلنگ آسیایی از ۲ تا سه سالگی بالغ شده و تا هشت سالگی قدرت زادآوری دارد و نوع زایش یوزپلنگ آسیایی چندقلوزایی است.
به گفته لوری مارکر که سال‌ها تجربه مطالعه در مورد زندگی یوزپلنگ‌ها را دارد، این حیوانات ترکیبی از سرعت و شکوه هستند و از دست دادن زیرگونه‌های یوزپلنگ در حیات وحش می‌تواند ضربه‌ای غیرقابل تصور باشد.
نظر شما