به گزارش ایرنا، در چهار سوره از قرآن آیاتی وجود دارد که قاری و شنونده آن آیات، لازم است که برای خداوند سجده نموده و به تسبیح و حمد پروردگار بپردازند. در مقابل، آیات سجده دیگری است که بر قاری و شنونده آن آیات سجده کردن لازم و حتمی نیست بلکه مستحب است.
در روایتی از امام صادق (ع) نقل شده که «عزائم» یعنی سوره های سجده دار عبارتند از الم تنزیل(سوره ۳۲)، حم السجده (سوره ۴۱)، و النّجم (سوره ۵۳) و اقراء باسم ربِّک (سوره ۹۶) و موارد دیگر آیات سجده دار، مستحب است.
آیاتی که سجده مستحب دارد را می توانید در سوره های اعراف، رعد، نحل، بنی اسرائیل، مریم، حج، فرقان، نمل، ص و انشقاق ببینید.
احکام آیات سجده دار
وجوب و استحباب سجده، مختصّ قاری و شنونده و کسی است که یکی از این آیات به گوشش بخورد امّا بر کسی که آیات را بنویسد و یا تصور کند و یا آن که نوشته آن را ببیند و یا به قلبش خطور دهد، سجده واجب نمی شود.
وجوب سجده، فوری است و تأخیر آن جایز نیست و اگر فراموش نماید و یا از روی معصیت ترک کرده باشد هر وقت یادش بیاید، باید سجده کند.
اگر آیات سجده پشت سر هم تکرار شود خواه این تکرار به خواندن باشد یا شنیدن بایستی سجده را نیز به همان تعداد تکرار کرد، بلکه اگر خواندن و شنیدن همزمان باشد به اینکه در هنگام خواندن او، شخصی و یا جماعتی نیز همزمان همان آیات را بخوانند در اینجا نیز احتیاطاً باید سجده را تکرار کند.
در وجوب سجده فرقی نیست بین شنیدن آیات سجده از مُکلَّف یا غیر مکلَّف مثل صغیر یا مجنون در صورتی که به قصد قرائت قرآن بخوانند.
این سجده، اضافه بر تَحقُّق سجده، نیت و مباح بودن مکان و بلند نبودن موضع سجده بیش از چهار انگشت نیز معتبر است و احتیاط آن است که مواضع سجده را بر زمین گذارد و پیشانی را بر چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و سایر شرایط سجده مانند طهارت و قبله شرط نیست.
رهبر معظم انقلاب درباره سجده واجب فرمود: اگر به آیه سجده‌ای که از رادیو یا تلویزیون یا ضبط صوت و امثال آن پخش می‌شود، گوش دهد سجده واجب است و در سجده واجب قرآن باید بر چیزهایی سجده کند که در نماز می‌تواند بر آنها سجده کند، ولی دیگر شرایط سجده نماز، مانند رو به قبله بودن، با وضو بودن و امثال آن در این سجده لازم نیست.
در این سجده، تشهد و سلام و گفتن «الله اکبر» در اوّل آن، لازم نیست. البته مستحب است گفتن «الله اکبر» وقتی که سر از سجده بر می دارد بلکه احتیاط در گفتن آن است.
مستحب است در سجده بگوییم «لا اِلهَ اِلَّا اللهُ حَقًّا حَقًّا، لا اِلهَ اِلَّا اللهُ ایماناً وَ تَصْدیقاً، لا اِلهَ اِلَّا اللهُ وَ عُبُودِیةً، وَرِقّاً سَجَدْتُ لَک یا رَبِّ تَعَبَّداً وَرِقّاً، لا مُسْتَنْکفاً وَ لا مُسْتَکبِراً، بَلْ اَنَا عَبْدٌ ذَلیلٌ ضَعیفٌ خائفٌ مُسْتَجیرٌ».
خواندن عمدی سوره‌های دارای سجده واجب، در نمازهای واجب سبب باطل شدن نماز می‌شود. چون نمازگزار عمدا یک رکن یعنی سجده را به نماز اضافه می کند. زائرانی که در ایام عمره یا تمتع به مکه می روند، معمولاً با این مشکل روبرو می شوند. چون فقیهان شافعی، حنبلی و حنفی بدون تفکیک میان سجده مستحب و واجب قرآن، تعداد آیات سجده‌دار را ۱۴ مورد و فقهای مالکی آن را یازده آیه می‌دانند.
امام جماعت مسجد الحرام و مسجد النبی صبح های جمعه بعد از تلاوت سوره حمد به خواندن آیاتی می پردازند که سجده واجب دارد و بعد از تلاوت به سجده رفته و برای ادامه نماز دوباره برمی خیزند. زائران ایرانی که معمولا با چنین صحنه ای روبرو نشده اند، تکلیف خود را نمی دانند، هرچند روحانیون کاروان ها اعلام می کنند که باید نماز خود را دوباره بخوانند.
نظر شما