کشف نقش‌ تعیین‌کننده خواب در بازیابی خاطرات

به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا از پایگاه اطلاع‌رسانی ساینس‌الرت، این مطالعات نشان می‌دهد چه اتفاقی داخل مغز حین خواب می‌افتد و کم خوابی چطور موجب آسیب به خاطرات و اطلاعات شده روند بازیابی را دشوار می‌کند.

می‌دانیم که نورون‌های خاص را در مغز می‌توان با محرک‌های خاص تحریک کرد. نورون‌های موسوم به نورون راهبری محیطی در انسان ها مانند برخی حیوانات فعال هستند و به افراد در هدایت مسیر کمک می‌کند. اما حین خواب چه اتفاقی می‌افتد؟

دکتر کامران دیبا استادیار هوش‌بری شناسی در موسسه علوم اعصاب دانشگاه میشیگان و محقق ارشد این مطالعه در این مورد گفت: اگر این نورون (مسئول راهبری محیطی) حین خواب پاسخ دهد، چه برداشتی از این وضع خواهید داشت.

این مطالعه که توسط کامران دیبا و کوروش معبودی دانشجوی پیشین مقطع تحصیلات تکمیلی وی انجام شده، به نورون های هیپوکامپ در اعماق مغز می پردازد که در شکل گیری حافظه نقش دارد و راهی برای تجسم الگوهای عصبی مرتبط با یک مکان در حالی کشف کرده که حیوان در خواب بود. نوعی از فعالیت الکتریکی به نام موج تیز ناشی از هیپوکامپ هر چند ثانیه یکبار در بازه زمانی چند ساعت، در حالت های استراحت آرام و خواب در مغز منتشر می شود.

محققان از میزان همزمانی امواج و مسافتی که حرکت می‌کردند تا اطلاعات را از یک قسمت مغز به قسمت دیگر منتقل می‌کنند، متعجب شده بودند. این امر به نورون ها اجازه می‌داد تا خاطرات از جمله مکان‌ها را شکل داده و به‌روزرسانی کنند.

این گروه تحقیقاتی برای این مطالعه، فعالیت مغزی یک موش را در طول خواب، اندازه گیری کردند، بعد از اینکه موش یک مسیر مارپیچ را طی کرده بود. آنها با استفاده از نوعی روش آماری برای اولین بار توانستند ردیابی کنند که کدام نورون‌ها به کدام مکان‌ها در مسیر پیچ و خم پاسخ می دهند.

دیبا و گروه تحقیقاتی وی در مطالعه دوم میزان فعال شدن مجدد نورون و توالی فعال شدن مجدد آنها را در زمان خواب را با زمان بی‌خوابی مقایسه کردند. محرومیت از خواب با میزان مشابه یا بالاتر از امواج تیز موج، مرتبط بود که این امواج دامنه کمتر و امواج قدرت کمتری داشتند.

دیبا می‌گوید: با وجود این فعال‌سازی مجدد تجربه عبور از مسیر مارپیچ در طول موج‌های تیز موج به طور کامل در زمان بیخوابی ممکن نبود.

زمانی که موش‌های کم‌خواب توانستند کمی بخوابند با اینکه تاحدی نورون‌ها باز فعال شدند، وضعیت آنها با موش‌هایی که به طور معمول می‌خوابیدند مطابقت نداشت.