عدالت در سلامت؛ نقطه اشتراک نامزدهای انتخابات

گروه جامعه ایرنا - نظام سلامت از ارکان مهم حکمرانی به شمار می رود که با زندگی آحاد جامعه در ارتباط است؛ این عرصه، حوزه وسیعی از تولید و تامین اقلام دارویی، درمانی، تجهیزات پزشکی، سیاست گذاری های کلان حوزه سلامت، نظارت بر فرآورده های بهداشتی، غذایی و دارویی، توسعه زیرساخت های درمانی از خانه های بهداشت روستایی گرفته تا کلان بیمارستان ها و موسسات تحقیقاتی پزشکی را در بر می گیرد.

از این رو حوزه سلامت در کشور از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی مورد توجه دولت ها قرار داشته به طوری که امروز جمهوری اسلامی ایران از نظر دسترسی شهروندان به خدمات پزشکی و درمانی در رتبه های نخست منطقه قرار دارد و حتی بالغ بر 90 درصد داروهای مورد نیاز بیماران در کشور تولید می شود.

در کنار آن، باید اذعان داشت که جمهوری اسلامی ایران به یکی از کشورهای سلامت در حوزه سیاست گذاری های بهداشتی و درمانی تبدیل شده است که در ادامه این مسیر طرح های مهمی چون غربالگری شهروندان برای رصد بیماران غیرواگیر، گسترش طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع و مقدم دانستن پیشگیری بر درمان در دستور کار است.

همچنین افزایش ۷ هزار تخت بیمارستانی در کشور، بیمه رایگان ۵ دهک اول جامعه، درمان رایگان کودکان زیر هفت سال، راه اندازی صندوق بیماری های صعب العلاج، افزایش ظرفیت پزشکی، جلوگیری از قاچاق دارو و راه اندازی سامانه دارویار از مهمترین اقداماتی که دولت آیت الله رئیسی رئیس جمهور شهید در سه سال گذشته به ثمر رساند.

به همین سبب نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری که سه تن از آنان در زمره جامعه پزشکی کشور قرار دارند، در اظهارات خود با اذعان به پیشرفت های صورت گرفته، عدالت در دسترسی به خدمات درمانی و سلامت را مهمترین هدف دولت خود دانستند.

سعید جلیلی: بخشی از نظام سلامت مربوط به وزارت بهداشت بوده و باقی موضوعات فراتر از وزارت بهداشت است؛ در ۴۵ سال گذشته ما یک موفقیت خوبی در جمهوری اسلامی داشتیم که میانگین طول عمرکه اول انقلاب از ۵۵ سال امروز ۷۷ سال رسیده است که از موفقیت های نظام سلامت ماست.

در ۲۴ ساعت گذشته، ۱۲۰۰ نفر از جمعیت ما فوت شده اند که این آمار متوسط است البته مرگ حق است اما این رافع مسئولیت ما در مرگ‌های قابل پیشگیری نیست. دولت و نظام سلامت ما وظیفه دارد این مرگ‌ها را به حداقل یا صفر برساند. از این تعداد، ۴۷ درصد مرگ زودرس و زیر ۷۰ سالگی است، ۲۲ درصد مرگ خیلی زودرس که زر ۵۰ سالگی است. ۶۵ نفر بابت آلودگی هوا، ۱۵۰ نفر بابت مصرف دخانیات و ۶۰۰ نفر بابت عارضه یک بیماری مثل اضافه وزن است.

در اینگونه مباحث دولت و رئیس جمهور وظیفه دارد. مخصوصا برخی از بحث ها فراتر از یک دستگاه و وزارت بهداشت است و اینجا کارویژه‌ای را باید دنبال کنیم. به عنوان مثال طبق آمار موجود روزانه از ۲۶ میلیون خانوار کشور حدود ۲.۴۲ درصد دچار بیماری هایی می شوند که هزینه‌های آن کمرشکن است؛ بنابراین روزانه هزینه‌های کمرشکنی به ۲ و نیم درصد یا ۱۷۸۰ نفر از مردم کشور تحمیل می شود که منجر می‌شوند زیر خط فقر بروند.

یکی از سیاست های اصلی نظام سلامت ما این است که اگر بیماری سراغ مردم آمد؛ همان کافی باشد و شرایط بیشتری بر آنها حادث نشود. راهکار این مسئله موضوع بیمه‌ها است؛ امروز یکی از بحث های جدی که داریم این است که صندوق های بیمه ما به دلیل اشکلاتی که در آنها وجود دارد بیمار هستند و عدالت محور عمل نمی‌کنند.

اگر روزی ۱۷۸۰ نفر دچار بیمار کمرشکن می شود و بر این اساس اگر ضربدر تعداد خانوادهای آنان کنیم یعنی روزانه ۵ تا ۶ هزار نفر از مردم متاثر از این موضوع می شود. بنابراین سازوکار بیمه ها باید عدالت محور شود. به عبارتی یارانه فقط این نیست که کسی که دچار بیماری شده باید بپردازد باید از غنی به سمت فقیر و از سالم به سمت بیمار هدایت شود.

بیمه باید به شکل عمودی به گونه‌ای توزیع شود که در برنامه های هفتم آمده و کاهش هزینه‌های کمر شکن یکی از وظایف نظام بیمه‌ای است.

سیدامیرحسین قاضی زاده هاشمی: هزینه‌های درمان باید متناسب شود. نظام بیمه ای باید میزان پوشش خود را در دهک های پایین افزایش دهد. وزارت بهداشت باید سیاست گذار باشد و ‌سایر دستگاهها نیز باید به میدان آمده و برنامه های حوزه سلامت را انجام دهند.

باید کسی که بیمار شد را رها کنیم یا اینکه صدها کیلومتر برای درمان به شهرهای بزرگ یا تهران سفر کنند. پوشش هزینه‌های درمان باید عادلانه باشد؛ در حالی که اکنون این هزینه‌ها یکسان است و پوشش بیمه‌ای در افراد دهک‌های پایین‌تر باید افزایش یابد.

۱۶ هزار تخت بیمارستانی در مناطق محروم که از قبل بر زمین مانده بود، در دولت شهید رئیسی افتتاح شد. افزایش ظرفیت پزشکی و دندانپزشکی در دولت سیزدهم اتفاق افتاد که البته باید زیرساخت آموزشی آن حتما توسعه یابد.

در حال حاضر ۴۵ درصد پزشکان در تهران هستند؛ باید به شهرستان‌های مختلف پزشک اعزام کنیم که در دولت شهید رئیسی در این زمینه کارهای خوبی آغاز شد به طوری که ۱۰ هزار پزشک به مناطق محروم اعزام شدند و ۱۲ میلیون نفر که فاقد هرگونه پوشش درمان بودند، مجدد تحت پوشش خدمات درمان قرار گرفتند.

در نهایت تقویت صندوق بیماران صعب العلاج از مهم ترین وظایف دولت است که باید سه دهک پایین جامعه را تحت پوشش کامل بیمه ای قرار دهیم.

اکنون مردم با مشکل دارو مواجه هستند؛ در حال حاضر سالانه چهار میلیارد دلار ارز ترجیحی می‌دهیم اما دسترسی مردم به دارو با مشکل مواجه است راهکار ما دادن یارانه و منابع پشتیبانی به ذی‌نفع نهایی از طریق بیمه است.

دست برداشتن از فشار بر روی کارخانجات تولید دارو که با فشار وارده آنها را نابود کردیم، یکی از راهکارهای دولت ما است.

ما بهترین زیرساخت‌های گردشگری سلامت را داریم اما، امروز شاهد هستیم بهترین پزشکان ما به دلیل درآمد بیشتر به کشورهای همسایه مهاجرت می کنند. صندوقی با ارزش ۲۰ میلیون دلار تشکیل خواهیم داد و پیش‌بینی می‌کنیم که درآمد ۱۰۰ میلیون یورویی حال حاضر به ۵ میلیارد افزایش یابد. این کار ۲ حسن دارد؛ کادر درمان از کشور مهاجرت نمی‌کنند، برای کشور درآمدزایی خواهد داشت و به سایر حوزه‌های گردشگری هم کمک می‌کند.

علیرضا زاکانی: در حوزه پزشکی مهمترین بخش نیروی انسانی است این سرمایه بزرگی برای ما است ، بهورزها، بهداشت‌کارها، مراقبین سلامت، پرستاران و ماماها، پزشکان عمومی و پزشکان تخصصی بزرگترین سرمایه ما هستند. ما شبکه بهداشت را تقویت خواهیم کرد و پیشگیری را مقدم بر درمان می‌دانیم، بیمه پایه رایگان که ۱۵ تا ۱۰ درصد جامعه بیمه نیستند را تکمیل می‌کنیم کاری که دولت آقای رئیسی انجام داد و ادامه پیدا می‌کند.

۶۰ درصد مردم یعنی ۶ دهک مردم بیمه تکمیلی می‌شوند ما بیمه‌ها را بر مبنای تعرفه دولت عمق می‌دهیم و موثر می‌کنیم. ۴۰ درصد مردم درمانشان رایگان می‌شود، چون الان ۸۵ درصد درمان در حوزه بخش‌های دولتی است ما هزار و ۵۴ بیمارستان داریم که ۱۸۴ بیمارستان آن خصوصی و بیش از ۶۰۰ بیمارستان دولتی و سایر هستند.

۴۰ درصد مراجعه سرپایی یعنی دو پنجم دهک مراجعه سرپایی‌شان ۵۰ درصد تخفیف می‌گیرد ، ۲۰ قلم داروی دندانپزشکی و بیماران صعب‌العلاج کلاً مجانی درمان می‌شوند و هر ۱۰ دهک بیمار صعب‌العلاجشان در بیمارستان‌های دولتی رایگان می‌شود.

دولت از بخش خصوصی خرید راهبردی می‌کند که این خیلی مهم است و مسیر تحول را به سمتی می‌برد که اسباب حفظ ، صیانت و سلامت در زندگی افراد انجام شود. اکنون حدود ۴۰ درصد از جیب مردم هزینه می‌شود این را بین ۲۰ تا ۳۰ درصد ظرف ۴ سال می‌رسانیم.

بزرگترین سرمایه ما در حوزه پزشکی موضوع نیروی انسانی، شبکه، تجربه و کارکردهای ما است که باید آن را به نحو احسن پاس بداریم و دنبال کنیم و بتوانیم بسته‌ای را برای ارائه خدمت در نظر بگیریم. ما نیازمند یک تحول هستیم این تحول جز با یکپارچه‌سازی اطلاعات، نسخه الکترونیک و نظام ارجاع، سطح بندی خدمات و قبل از آن حوزه شبکه بهداشت انجام نمی شود.

توریسم سلامت امکانی است که به بهترین نحو می‌توان از خارج از کشور به داخل کشور آورد و این سرمایه‌ها را بکار گرفت؛ موضوع سلامت فراتر از بخش بهداشت و درمان است شورای عالی سلامت و مسئولیت ریاست جمهوری می‌خواهد که همه دستگاه‌ها را مکلف کند که در این مسیر گام بردارند.

موضوع دارو و امثال آن با دستور حل نمی‌شود نمی‌توان به کارخانه داروسازی فشار آورد که ضرر بدهد و چیزی را تولید کند که ما می‌خواهیم.

اصلاح بیمه‌ها یک امر قطعی است، موضوع فساد در همین حوزه سلامت زیر میزی و این‌ها امری قطعی است و باید به آن پرداخته شود.

مسعود پزشکیان: در تبریز که رئیس دانشگاه بودم ساختار روستاها را اصلاح کردیم در عرض ۶ ماه بیش از ۶۰۰ خانه بهداشت بدون اعتبار با مشارکت مردمی ساختیم. با بچه هایم در کوهستان ها کارگری کردیم. جراح قلب بودم و همراه با بچه ها در مناطق محروم عملا کارگری کردیم. ۷۰۰ تا ۸۰۰ خانه های بهداشت را در مناطق محروم تمام کردیم و این الگویی شد. بحث پزشک خانواده و ارجاع را راه انداختیم.

نگاه ما این بود که انسان کالا نیست و نمی شود با انسان به صورت کالا برخورد کرد. قبل از ما در برنامه سوم قرار بود همه چیز را به خصوصی واگذار کنند و مریض که به بیمارستان می آمدند حتی مرده آنها را هم تحویل نمی دادند و ما این را تغییر دادیم. بیمه های روستایی را در دولت خاتمی درست کردیم. روی تخت بیمارستان کسی که پول نداشت آنها را بیمه کردیم. آمبولانس ها و زیرساخت های بهداشتی و مراکز بهداشتی را اصلاح کردیم. برای این روند دستورالعمل نوشتیم و اینها بعدا در سیاست های کلی رهبری دیده شد. وقتی وارد مجلس شدیم منابع مورد نیاز برای این پوشش ها را در قانون دیدیم. یک درصد ارزش افزوده و ۱۰ درصد خالص هدفمندی یارانه ها.

یک درصد برای مناطق محروم است و آنها را باید پوشش دهد. ۱۰ درصد برای بیماران صعب العلاج است. ۱۰ درصد بالای ۷۰ تا ۸۰ میلیارد تومان پول است که اگر دولت آن را اجرا کند اصلا لازم نیست که بگوییم ما این کار را می کنیم. قانون آن وجود دارد و چهارچوب آن را نوشته ایم. در حقیقت روند حرکت در بهداشت و درمان کاملا به نفع محرومان آوردیم.

دعوای ما در مجلس این است که چرا قانون را اجرا نمی کنند. در قانون همه این مطالب پیش بینی شده است . مشکل این است که ما دولتی ها و مجلسی ها و قوه قضاییه می رویم خصوصی و به مردم که می رسیم پول نمی دهند. دولت ها پول را نمی دهند و فرقی هم نمی کند و مجلس هم آنطور که باید فشار بیاورد این کار را نمی کند. مشکل ما در اجرای قانون است. باید سر سفره ای بنشینیم که برای مردم پهن کرده ایم. از این حرف ها می زنیم اما برای خودمان ویژه خدمت می گیریم.

مجلس گذشته درآمد پزشکان را کاهش داد و گفتند سقف است و می خواهیم همسان سازی کنیم در حالی که خودشان بیرون قرارداد داشتند و پول بیشتری می گرفتند. پزشک خصوصی که دولت و مجلس با آن قرارداد داشت در یک عملش به اندازه یک پزشک دولتی پول می گرفت بنابراین چه کسی حاضر است که در دولت کار کند.

مجلس برای روستاها سقف گذاشت. هرچقدر پزشک تربیت کنید حتی ۱۰ برابر شوند پزشک با ۱۰ میلیون و ۱۵ میلیون روستا برو نیست. ما باید این مکانیسم را اصلاح کنیم و این زمانی می شود که همه سر یک سفره بنشینیم.

محمدباقر قالیباف: بهداشت و پیشگیری بر درمان ارجح است و نکته مهم این است که عوامل موثری در حوزه سلامت است که در اختیار خود وزارت بهداشت نیست و ریشه در عوامل دیگری دارد که نیازمند به هماهنگی‌های بخشی است.

آلودگی آب، هوا، خاک، صوت همه موضوعاتی است که مربوط به بهداشت و درمان نیست و اصلاح آن باید به صورت فرابخشی باشد که از آن غفلت کردیم، یا ناآگاه بودیم یا توانایی انجام آن را نداشتیم و اینجاست که تدبیر درست اثر خود را نشان می‌دهد. محیط زیست امروز یکی از راهبردهای بخشی است و به اندازه امنیت، فرهنگ و مسائل اجتماعی، مسائل سیاست و سیاست خارجی اهمیت دارد اما در اینجا بحث نشد؛ برخی موضوعات از ابتدا تا کنون حل نشده است از زمان جنگ تا کنون موضوع شیرخشک تاکنون حل نشده است و دغدغه ماست، موضوع پوشک و شیرخشک را در دهه ۶۰ حل نکردیم، توقف میلیون‌ها نفر پشت کنکور و بعد از آن مشکلات مسکن و ازدواج حل نشد.

در نظام سلامت ۲۰ سال دیگر شاهد خواهیم بود که پنجره جمعیتی افراد بالای ۶۰ سال سه برابر می‌شود و باید الان تصمیم‌گیری کنیم و باید هم اکنون افق آینده را روشن کنیم که امید داشته باشیم و این در دسترس ماست.

باید وضع حال مردم را بهبود بخشیم که از حیث معیشت و سلامت تحت فشار نباشند، سلامت مهمتر از معیشت است زیرا حداقل پولی که مردم دارند اگر مریض داشته باشند صرف می‌شود و در حال حاضر هشت تا ۹ میلیون تومان در بهداشت و درمان هزینه می‌کنیم.

بسیاری از کادر درمان به دلایل مختلف حقوق دریافت نمی کنند، در بیماری‌های صعب العلاج مجلس تمام بیماران را تحت پوشش قرار داد و پیش از این پنج گروه بیمار صعب العلاج داشتیم که ۱۵۰ هزار نفر بودند و امروز بیش از ۱۰۰ بیماری صعب العلاج یعنی حدود ۲میلیون نفر داریم که تحت پوشش قرار گرفتند و همه سه دهک پایین ۶ میلیون نفر به صورت رایگان تحت پوشش بیمه رایگان قرار گرفتند.

حجت الاسلام مصطفی پورمحمدی: گردشگری پزشکی و سلامت رشد کرده است؛ ۱۰ تا ۱۵ درصد پزشکان وضعشان خوب است به این توجه نکنید، زیرا بسیاری از پزشکان وضعشان خوب نیست. مبانی اقتصادی اینها باید حل شود، دانش پزشکی و فناوری و تجربه و صنایع پزشکی، امکانات فوق العاده‌ای است. باید گره‌های کادر درمان را حل کنیم دولت سیاستگذاری کلان و بستر مناسب را فراهم کند و مهمتر از همه مدیریت اقتصاد سلامت و درمان است

به اندازه کافی ایده و ابتکار برای تقدم پیشگیری بر درمان وجود دارد، باید به کادر درمان و متخصص کشور اطمینان کنیم و احترام بگذاریم و مشکلات اقتصادیشان را برطرف کنیم.

ما در حوزه سلامت در شرایط مناسبی هستیم، ولی باید این حوزه سلامت را گسترش دهیم؛ سالمندی مساله جدی کشور است از حالا باید جدی بگیریم، باید یک نگاه جامع و کامل داشته باشیم همچنان به تدبیر، برنامه ریزی و ایجاد اعتماد و امید و خوش بینی و همکاری متقابل تاکید دارم.

باید گره‌های کادر درمان را حل کنیم، دولت سیاستگذاری کلان و بستر مناسب را فراهم کند اما مهمتر از همه مدیریت اقتصاد سلامت و درمان است؛ مدیریت خوب در یارانه سوخت و انرژی که در دوره‌های گذشته حدود ۱۵ سال گذشته در دو طیف مدیریتی جناحی نتوانستیم این را سامان بدهیم.