سازماندهی مجدد مغز زنان در دوران بارداری

به گزارش گروه علمی ایرنا از رویترز، بارداری باعث ایجاد تغییراتی گسترده در بدن زنان از جمله در هورمون‌ها، قلب و عروق، تنفس، گوارش، ادرار و غیره می‌شود. یک پژوهش جدید نشان می‌دهد، مغز زنان نیز در این دوران تغییراتی عمده را تجربه می‌کند که برخی زودگذر و برخی دیگر دیرپاتر هستند.

پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا و دانشگاه پنسیلوانیا در آمریکا به‌تازگی بیان کردند بر اساس ۲۶ بار تصویربرداری از مغز زنان (سه هفته قبل از لقاح، طی ۹ ماه بارداری و دو سال پس از زایمان) برای اولین‌بار متوجه تغییراتی شدند که با سازماندهی مجدد مغز آنان در بارداری رخ می‌دهد.

این پژوهش کاهش گسترده حجم ماده خاکستری قشر مغز (ناحیه‌ای چروکیده که خارجی‌ترین لایه مغز را تشکیل می‌دهد) و همچنین افزایش یکپارچگی ریزساختاری ماده سفید واقع در عمق مغز را ثبت کرد. هر دو تغییر با افزایش سطح هورمون‌های استرادیول (شکل طبیعی از استروژن در بدن) و پروژسترون هم‌زمان بود.

ماده خاکستری جزء اصلی دستگاه عصبی مرکزی و شامل اجسام سلولی متعدد است. ماده سفید از دسته‌هایی از آکسون‌ها (رشته‌های بلند و نازک که از سلول‌های عصبی برآمده‌اند) تشکیل شده است که سیگنال‌ها را در اتصالات طولانی در سراسر مغز منتقل می‌کنند.

تصویربرداری‌های صورت‌گرفته، به طور متوسط حدود ۴ درصد کاهش در ماده خاکستری را در تقریباً ۸۰ درصد از مناطق مغزی زنان نشان دادند. پس از زایمان، حجم ماده خاکستری به اندازه قبل بازنگشت. تصویربرداری‌ها همچنین افزایش حدود ۱۰ درصدی در یکپارچگی ریزساختاری ماده سفید را نشان دادند که معیاری برای سلامت و کیفیت اتصالات بین نواحی مغز بود که اواخر سه‌ماهه دوم و اوایل سه‌ماهه سوم به اوج خود رسید و سپس به وضعیت قبل از بارداری بازگشت.

پژوهشگران معتقدند مشخص نیست که از بین رفتن ماده خاکستری تغییر بدی باشد.

آن‌ها می‌گویند: این تغییر ممکن است نشان‌دهنده تنظیم دقیق مدارهای مغزی باشد که بی‌شباهت به آنچه برای افراد در دوران بلوغ رخ می‌دهد، نیست. برخی از تغییراتی که مشاهده کردیم ممکن است پاسخی به نیازهای فیزیولوژیک فراوان بدن در دوران بارداری باشد که نشان می‌دهد مغز چقدر می‌تواند سازگار باشد.

پژوهشگران قصد دارند در آینده به این موضوع بپردازند که چگونه می‌توان با بررسی این تغییرات پدیده‌هایی مانند افسردگی پس از زایمان را پیش‌بینی کرد و پره‌اکلامپسی (از بیماری‌های دوران بارداری که با فشار خون بالا و آسیب اندامی مشخص می‌شود) بر مغز چه تأثیری می‌گذارد.