افزایش آگاهی و تغییر نگرش پیش نیاز مبارزه با سرطان سینه

به گزارش ایرنا، در سال های گذشته وقتی واژه سرطان بر سر زبان ها جاری می شد، بسیاری آن را پایان زندگی می دانستند در حالیکه امروزه با گسترش دانش و مهمتر از آن تشخیص به هنگام مسیر امید بخشی پیش روی بیماران و خانواده های آنان قرار گرفته است.

در این میان سرطان پستان که بیشتر زنان را به خود گرفتار می کند، با حدود ۲.۳ میلیون مورد جدید در هر سال شایعترین سرطان در جهان اعلام شده است و از هر هشت زن یک نفر احتمال ابتلا به این نوع سرطان را دارد.

آگاهی و دانش پایین افراد در خصوص تشخیص زودهنگام این سرطان منجر به دریافت نکردن به موقع خدمات بهداشتی در این زمینه و در نتیجه تشخیص‌ در مراحل پایانی سرطان می شود.

در کشورهای توسعه نیافته، سرطان پستان افراد را در سن پایین‌تر تحت تأثیر قرار می دهد و به طور قابل‌توجهی در مرگ و میر زودرس زنان نقش دارد.

با توجه به اهمیت این موضوع خبرنگار ایرنا با مهناز حدادیان کارشناس سرطان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی زنجان گفت و گو کرده است.

ایرنا: افزایش آگاهی چه نقشی در تشیخص به هنگام سرطان پستان دارد؟

در ایران و استان زنجان سرطان پستان اولین سرطان در زنان بوده و طبق آخرین آمار میزان بروز این نوع سرطان ۱۸ مورد در هر صدهزار نفر است.

اگرچه تشخیص سرطان‌ها در مراحل اولیه بسیار دشوار بوده اما احتمال تشخیص سرطان پستان در مراحل اولیه بسیار بیشتر از سایر سرطانهاست.

برای تشخیص زودهنگام آن تنها به اطلاعات و آگاهی صحیح نیاز داریم. تلاش‌ها برای کاهش سرطان از اقدامات تاثیرگذار در راستای پیشبرد اهداف توسعه پایدار است. از اهداف توسعه پایدار کاهش یک سوم مرگ و میر زودرس ناشی از بیماری های غیرواگیر (NCD) و ارتقای پوشش همگانی سلامت است.

از آنجایی که افزایش آگاهی عموم از عوامل خطر سرطان است و تغییر نگرش مردم در بهبود الگوی زندگی و جلب حمایتهای همه جانبه اهمیت دارد، پویش پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان همزمان با جهان از ۹ مهر تا ۹ آبان ۱۴۰۳ (ماه اکتبر) با هدف کلی "کاهش بروز و مرگ و میر ناشی از سرطان پستان و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به این نوع سرطان" و شعار "شما می توانید نجات یافته از سرطان باشید با آگاهی و خودمراقبتی" در حال برگزاری است.

از جمله اهداف اصلی این پویش، افزایش آگاهی عمومی در زمینه راه های پیشگیری و علایم هشدار دهنده سرطان پستان، خدمات تشخیص زودهنگام در سطح شبکه های بهداشتی و مراکز ارائه خدمات سطح دو و اصلاح باورهای نادرست مردم در خصوص این سرطان از جمله درمان ناپذیر بودن آن است.

ایرنا: چه باورهای نادرستی در خصوص این نوع سرطان وجود دارد؟

نمونه ایی از باورهای نادرست در خصوص سرطان پستان از قبیل این موارد را می توان "سرطان مساوی با مرگ است و درمان قطعی ندارد"، "مادرم سرطان داشت و درمان شد ولی فوت کرد، پس درمان برای من هم بی فایده است" ذکر کرد.

همچنین مواردی از قبیل "سرطان پستان با درد شروع می شود پس چون درد ندارم سرطان ندارم"، "بیوپسی و نمونه برداری از توده موجب پخش شدن سرطان می شود"، "انواع درمان های سرطان باعث ریزش مو می شود"، "سرطان با طب سنتی درمان می شود"، "در بارداری و شیر دهی به سرطان مبتلا نمی شوم"، "درمان سرطان مساوی است با خانه نشینی و انجام ندادن فعالیت‌های اجتماعی و مواردی از این دست را در بر می گیرد" را می توان اشاره کرد.

باید توجه داشت که ابتلا به این نوع سرطان، ترکیبی از عوامل خطر است. عوامل خطر اصلی سرطان پستان عبارت است از زن بودن و افزایش سن که این نوع سرطان در زنان ۵۰ ساله و بالاتر بیشتر دیده می شود.

برخی از زنان بدون هیچ عامل خطر شناخته شده‌ای به سرطان مبتلا می شوند. داشتن یک عامل خطر به معنای ابتلا به بیماری نیست و همه عوامل خطر نیز تأثیر یکسانی بر ابتلا به سرطان پستان ندارند اغلب زنان برخی از عوامل خطر را دارند اما به سرطان مبتلا نمی شوند.

ایرنا: چه عوامل خطر قابل تغییر و غیرقابل تغییر در سرطان پستان وجود دارد؟

عوامل خطر غیر قابل تغییر در سرطان پستان شامل سن، جهش ژنتیکی، سوابق باروری، تراکم بافت پستان، سابقه فردی سرطان یا برخی بیماری های غیر سرطانی، سابقه خانوادگی سرطان یا تخمدان و سابقه پرتو درمانی و عوامل خطر قابل تغییر شامل عدم تحرک بدنی است.

زنانی که فعالیت بدنی ندارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به این نوع سرطان هستند.

اضافه وزن یا چاقی بعد از یائسگی و زنان مسنی که اضافه وزن یا چاقی دارند در مقایسه با زنان با وزن مناسب در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پستان هستند.

همچنین مصرف هورمون، در صورت دریافت بیش از پنج سال از درمان های هورمونی جایگزین در دوران یائسگی، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد.

برخی از داروهای ضد بارداری خوراکی (کنتراسپتیو) نیز خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش می‌دهد همچنین اولین بارداری بعد از ۳۰ سالگی، عدم شیردهی و نداشتن سابقه بارداری فول ترم می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.

مطالعات نشان می دهد که خطر ابتلا به سرطان پستان در زنان با مصرف الکل افزایش می یابد. تحقیقات نیز بیانگر این است که عوامل دیگری مانند سیگار کشیدن، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی می تواند باعث سرطان شود و تغییرات در سایر هورمون ها به دلیل کار در شیفت شب نیز می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.

ایرنا: غربالگری چه نقشی در تشخیص به هنگام سرطان دارد؟

اگرچه غربالگری سرطان پستان نمی تواند از این سرطان پیشگیری کند اما می تواند به تشخیص زودهنگام آن در زمانی که درمان آن آسانتر است کمک کند.

غربالگری به مجموع مداخلاتی گفته می شود که فعالانه صورت می پذیرد و منجر به تشخیص زودتر سرطان در افراد معین می شود، این افراد هیچ علامت مشکوکی ندارند اما به دلیل شرایط جنسی (مثلا سرطان پستان) یا سنی (مثلا سن بالا) و یا سابقه خانوادگی قوی، بالقوه در معرض خطر هستند.

در حال حاضر غربالگری سرطان پستان در کشور برای تمامی افراد در سن ۳۰ تا ۶۹ سال انجام می شود که فاقد هرگونه علایم بالینی یا شرح حال هستند.

کلیه زنان در گروه سنی ۳۰ تا ۶۹ سال، زنان زیر ۳۰ و بالای ۶۹ سال که به دلیل سابقه فردی یا خانوادگی مثبت و یا به دلیل بروز مشکلاتی در پستان به مراکز خدمات جامع سلامت شهری/روستایی یا پایگاههای سلامت مراجعه می کنند، از نظر سرطان توسط پزشک مرکز یا ماما مورد ارزیابی قرار می گیرند. همچنین با خودآزمایی منظم پستان می توان سرطان پستان را در مراحل اولیه تشخیص داد.