نشست سازمان همکاری شانگهای ۲۰۲۴؛ امنیت مسیرهای تجاری محور اصلی گفت‌وگوها

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، اجلاس روسای دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای (SCO) ۲۰۲۴ از ۱۵ تا ۱۶ اکتبر (۲۴ و ۲۵ مهر) به میزبانی اسلام آباد، رویداد دیپلماتیک مهمی را با حضور سران منطقه ای مختلف رقم می‌زند.

در این نشست، نخست وزیران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، بلاروس، تاجیکستان، ازبکستان، وزیر صنعت، معدن و تجارت جمهوری اسلامی ایران و وزیر امور خارجه هند حضور خواهند داشت.

این اجلاس، فرصتی برای اولین سفر یک مقام بلندپایه هندی به پاکستان در نزدیک به ۹ سال گذشته فراهم کرد و به این ترتیب، اهمیت این نشست به‌عنوان فرصتی برای تقویت روابط کشورهای عضو این سازمان، آشکار شد.

سازمان همکاری شانگهای چیست؟

سازمان همکاری شانگهای که در ابتدا با نام «شانگهای پنج» شناخته می شد، در سال ۱۹۹۶ با مشارکت چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، این کشورها گرد هم آمدند تا برای امنیت منطقه ای، کاهش نیروهای مرزی و تروریسم همکاری کنند.

در سال ۲۰۰۱، «پنج شانگهای» ازبکستان را به عضویت خود درآورد و آن را سازمان همکاری شانگهای نامید، و اصول آن را در منشوری که «روح شانگهای» همکاری نامیده می‌شود، تشریح کرد.

در سال ۲۰۱۷، هند و پاکستان به این گروه پیوستند و امروز، این ائتلاف دارای ۱۰ عضو کامل از جمله ایران و بلاروس است و افغانستان و مغولستان نیز اعضای ناظر هستند.

سازمان همکاری شانگهای به یک ائتلاف اقتصادی و امنیتی بزرگ و یکی از بزرگترین سازمان های بین المللی فرامنطقه ای تبدیل شده و نفوذ منطقه‌ای آن به آرامی و پیوسته در حال افزایش است.

امروزه کشورهای سازمان همکاری شانگهای دارای سه میلیارد نفر جمعیت هستند و سه پنجم قاره اوراسیا را تشکیل می دهند. تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو نیز یک چهارم تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می دهد که بر اهمیت این بلوک تاکید می کند.

سازمان همکاری شانگهای در نگاه بسیاری از کارشناسان به عنوان رقیب اصلی ناتوی غرب تلقی می شود. پکن و مسکو به طور فزاینده ای تلاش کرده اند این ائتلاف در حال رشد را به عنوان یک پلتفرم برای جایگزینی نظم مورد نظر آمریکا قرار دهند.

شهباز شریف نخست وزیر پاکستان در اسلام‌آباد میزبان این اجلاس است و مسئولان این کشور در ریاست دوره‌ای کشورشان برگزاری نشست روسای دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای (CHG) را برعهده دارند.

هدف از این اجلاس، بررسی مسائل مهمی مانند امنیت منطقه ای، همکاری اقتصادی و مبارزه با تروریسم است.

امنیت راه‌های تجاری آسیا؛ موضوع اصلی نشست سازمان همکاری شانگهای

بیست و سومین نشست سران سازمان همکاری های شانگهای عملکرد این سازمان را ارزیابی خواهد کرد و همکاری های جاری در تجارت، اقتصاد، محیط زیست و پیوندهای اجتماعی-فرهنگی مورد بحث و گفت‌وگو قرار خواهد گرفت. روسای دولت‌ها همچنین بودجه سازمان را تصویب کرده و تصمیماتی را برای تقویت همکاری بین کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای اتخاذ خواهند کرد.

نشست روسای دولت‌های سازمان همکاری شانگهای ۲۰۲۴ در بحبوحه تیرگی روابط هند و پاکستان برگزار می شود که با حمله پولواما در سال ۲۰۱۹ و حمله هوایی متعاقب از سوی هند به خاک پاکستان بدتر شده است. همچنین زمانی که هند در سال ۲۰۱۹ وضعیت ویژه در جامو و کشمیر لغو کرد روابط دو کشور باز هم کاهش یافت.

از آن زمان، مسائل حل نشده مربوط به تروریسم فرامرزی و درگیری های کشمیر همچنان ادامه دارد، در حالی که سفر وزیر امور خارجه هند به پاکستان برای منطقه بسیار اهمیت دارد، هر دو کشور احتمال هرگونه گفتگوی دوجانبه در این نشست را رد کرده‌اند.

همزمان، اختلافات مرزی و رقابت استراتژیک بین هند و چین نیز در منطقه ادامه دارد. حضور سران هند و چین در اسلام آباد ممکن است بستری برای گفتگوهای غیرمستقیم فراهم و به کاهش پیچیدگی های ژئوپلیتیک منطقه کمک کند.

از سوی دیگر جنگ غزه و تداوم خون‌بار درگیری در غرب آسیا برای کشورهای عضو این سازمان اهمیت دارد، زیرا مسیر تجاری اصلی که بیشتر اعضای این گروه را منتفع می‌کند را تحت تاثیر قرار داده است.