فرصت‌ها و چالش‌های سازمان شانگهای از نگاه اندیشمندان پاکستانی

به‌ گزارش روز دوشنبه خبرنگار ایرنا، بیست و سومین نشست روسای دولت‌های سازمان همکاری شانگهای از فردا به مدت ۲ روز به میزبانی دولت پاکستان در شهر اسلام‌آباد برگزار می‌شود.

جمهوری اسلامی ایران در کنار ۹ کشور دیگر شامل روسیه، چین، هند، پاکستان، قزاقستان، تاجیکستان، ازبکستان، قرقیزستان و بلاروس عضو دائم این سازمان هستند.

ایران در جریان بیست و سومین نشست سران سازمان همکاری شانگهای در «دهلی‌نو» به شکل رسمی به عنوان نهمین عضو اصلی این سازمان مهم منطقه‌ای پذیرفته و معرفی شد.

سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان روز گذشته (شنبه) اعلام کرد که محمد رضا عارف معاون اول رئیس جمهوری اسلامی ایران برای شرکت در اجلاس سازمان همکاری شانگهای به اسلام‌آباد سفر می‌کند.

سازمان همکاری شانگهای (Shanghai Cooperation Organization: SCO) در سال ۱۹۹۶ توسط رهبران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان با هدف برقرارکردن موازنه قدرت در برابر نفوذ آمریکا و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به نام شانگهای ۵ پایه‌گذاری شد و بعد از پیوستن ازبکستان به آن، سازمان همکاری شانگهای نام گرفت. این سازمان در ۱۵ ژوئن ۲۰۰۱ میلادی و دفتر مرکزی آن در چین تاسیس شد.

در آستانه نشست سازمان شانگهای در اسلام‌آباد جمعی از دانشمندان سیاسی و کارشناسان حوزه دفاعی، امنیتی و اقتصادی پاکستان خواستار تقویت همگرایی منطقه‌ای و تدوین یک برنامه امنیت جمعی در منطقه شانگهای و میان کشورهای عضو شدند.

اندیشکده مطالعات راهبردی اسلام‌آباد (ISSI) و موسسه مطالعات منطقه‌ای (IRS) با برگزاری همایش‌هایی به بررسی فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی سازمان همکاری شانگهای مانند کارشکنی قدرت‌های غربی برای تحت الشعاع قرار دادن همگرایی و همکاری‌های سازنده میان شرکای شانگهای و همزمان تدوین یک برنامه امنیت جامع برای تضمین آینده اقتصادی ملت‌های حوزه سازمان همکاری شانگهای و دسترسی آسان اعضا به بازارهای پرداختند.

سخنرانان، عمده چالش‌های پیش روی سازمان شانگهای را توسعه طلبی قدرت‌های بزرگ و سیاست های آنان در تضاد با منافع کشورهای منطقه، تدوین نشدن یک پیمان امنیتی جمعی میان اعضای شانگهای و فقدان سیستم یکپارچه مالی و بانکی در راستای تجارت هماهنگ و عاری از قوانین پیچیده و مختلف کشورهای عضو برشمردند.

بابر امین دیپلمات پاکستانی و هماهنگ کننده ملی این کشور در سازمان همکاری شانگهای با حائز اهمیت دانستن اجلاس آتی روسای دولت‌های این سازمان در اسلام‌آباد گفت: پاکستان متعهد به همکاری با شرکای خود در سازمان شانگهای است‌.

وی با یادآوری همکاری‌های نزدیک ایران و پاکستان در سازمان همکاری اقتصادی (اکو) و سازمان شانگهای افزود: پروژه «راهروی مشترک اقتصادی پاکستان-چین» و «یک پهنه، یک راه» دو پروژه مهم برای کمک به پیشبرد اهداف سازمان همکاری شانگهای به شمار می رود و دولت اسلام‌آباد آماده به اشتراک گذاشتن توانمندی و ظرفیت‌های خود با سایر اعضای شانگهای است.

هماهنگ کننده ملی پاکستان در سازمان شانگهای اظهار داشت: 6 کریدور حمل و نقلی در منطقه پیرامون شانگهای وجود دارد ‌که در میان آن کریدور شمال-جنوب نیز می تواند در نقش آفرینی سازمان شانگهای تاثیر گذار باشد.

کارآمدی سازمان شانگهای برای مقابله با تحریم‌ها

سحر کامران نماینده مجلس پاکستان طی اظهارات خود در موسسه مطالعات منطقه‌ای اسلام‌آباد گفت: کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای باید برای استفاده از پتانسیل های تجاری و بازرگانی خود اقدام به معرفی ارز مشترک فی مابین اعضای این سازمان کنند.

وی افزود: همکاری‌های مشترک در حوزه انرژی، تشکیل سیستم مشترک بانکی و تسهیل تجارت آزاد می تواند راهکار اساسی برای مقابله سازمان همکاری شانگهای با تحریم‌ها باشد.

فیصل شاه، افسر بازنشسته نیروی دریایی پاکستان نیز خواستار تشکیل یک سازوکار ویژه امنیتی میان اعضای شانگهای به ویژه در حوزه امنیت دریایی شد و گفت که جمهوری اسلامی ایران در یکی از نشست‌های وزیران دفاع سازمان شانگهای در هند پیشنهادات سازنده‌ای را برای تشکیل اتحاد دریایی و شبکه مشترک دریانوردی مطرح کرد که باید از آن الگوبرداری کنیم.

لزوم مقابله با هژمونی غرب

آمنه خان استاد دانشگاه و کارشناس حوزه راهبردی در کنفرانس اندیشکده مطالعات راهبردی اسلام‌آباد گفت: با توجه به حضور چین و روسیه در سازمان شانگهای که ۲ عضو قدرتمند دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد هستند باید از این ویژگی برای مقابله به هژمونی قدرت‌های غربی و اقدامات یکجانبه گرایی بهره‌برداری کنیم.

وی تاکید کرد: سازمان همکاری شانگهای یک مجمع چندجانبه گرایی است و اعضای آن با معرفی توانمندی‌ها و ظرفیت‌های خود در سطح ملی، منطقه‌ای و بین المللی قادر خواهند بود تا از منافع ملت‌های خود دفاع کنند.

دکتر عظمی سراج استاد حوزه امنیتی دانشگاه فدرال اردو نیز با تاکید بر تحکیم همگرایی منطقه‌ای و گشایش‌های فرصت‌های جدید مراودات اقتصادی میان اعضای شانگهای افزود: باید مسیر تجارت آسان در حوزه سازمان شانگهای از طرق امضای پیمان تجارت آزاد، تجارت ترجیحی و کاهش تعرفه‌ها را فراهم کرد.

وی اظهار داشت: نیاز امروز ملت‌های حوزه‌ شانگهای ایجاد خطوط ارتباطات از جمله انتقال انرژی میان کشورهای عضو، تقویت نیروی انسانی و تولید فرصت‌های شغلی است.

مبارزه با ترور و تحرکات ضد امنیتی در دستور کار سازمان شانگهای

مسعود خالد سفیر سابق پاکستان در چین اظهار داشت: تقویت چارچوب همکاری‌های امنیتی و تبادل تجربیات در حوزه مبارزه با تروریسم میان اعضای شانگهای در کنار ابتکارات اقتصادی، فرهنگی و سیاسی اجتناب ناپذیر است.

وی افزود: همه اعضای شانگهای خواستار برخورد جدی و موثر علیه نیروهای ضد امنیت، شبکه‌های تروریستی و پدیده تجزیه طلب بوده و برخی از این کشورها به شدت با این چالش روبرو هستند لذا تدوین امنیت جمعی به هم افزایی بیشتر در منطقه کمک می کند.

خالد محمود سفیر اسبق پاکستان در جمهوری اسلامی ایران و رئیس هیات مدیره اندیشکده مطالعات راهبردی اسلام‌آباد نیز اظهار داشت که فقدان خط هوایی مستقیم میان پایتخت‌های اعضای سازمان همکاری شانگهای یک چالش در مسیر تقویت روابط مردمی و تسهیل تجارت مشترک به شمار می‌رود.

وی تاکید کرد: اتصال پایتخت‌های اعضای شانگهای به یکدیگر از طریق راه اندازی خطوط پروازی مستقیم گامی بلند در مسیر همگرایی منطقه‌ای و همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه خواهد بود.

براساس این گزارش، وزیر اطلاع رسانی پاکستان روز گذشته طی نشست ویژه توجیهی با نمایندگان رسانه‌های خارجی مستقر در اسلام‌آباد گفت: اسلام‌آباد به دنبال همگرایی قوی و ارتباطات منطقه‌ای به دوستان و شرکای خود در سازمان شانگهای است.

عطاء اله تارر با اشاره به مذاکرات آتی اعضای سازمان همکاری شانگهای پیرامون راهکارهای غلبه بر چالش‌هایی نظیر تروریسم، فقر، مسائل زیست محیطی افزود: بررسی تحولات خاورمیانه به اوضاع فلسطین نیز در نشست اسلام‌آباد صورت خواهد گرفت.

سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان اعلام کرد که این کشور میزبان بیست و سومین نشست شورای روسای دولت‌های کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای (SCO) از ۱۵ تا ۱۶ اکتبر (۲۴ و ۲۴ مهر) در اسلام آباد خواهد بود.

وی افزود: دکتر محمد رضا عارف معاون اول رئیس جمهوری اسلامی ایران برای شرکت در بیست و سومین نشست روسای دولت‌های کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای روز سه‌شنبه ۲۴ مهرماه به اسلام‌آباد سفر می‌کند.

نخست وزیران روسیه، چین، تاجیکستان، قرقیزستان، قزاقستان، ازبکستان، بلاروس و همچنین وزیر امور خارجه هند از دیگر هیات‌های شرکت کننده در نشست اسلام‌آباد خواهند بود. نخست وزیر مغولستان به عنوان عضو ناظر و معاون رئیس کابینه وزیران ترکمنستان نیز به عنوان مهمان ویژه در اجلاس روسای دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای حضور خواهند یافت.

سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان گفت: نشست آتی سازمان شانگهای در مورد همکاری های جاری در زمینه‌های اقتصاد، تجارت، محیط زیست، پیوندهای اجتماعی و فرهنگی و بررسی عملکرد سازمان بحث و گفت‌وگو خواهد کرد.

ممتاز زهرا افزود: رهبران سازمان همکاری شانگهای تصمیمات سازمانی مهمی را برای تقویت بیشتر همکاری بین کشورهای عضو و تصویب بودجه سازمان اتخاذ خواهند کرد.