هشدار وزیر بهداشت نسبت به ایجاد مقاومت میکروبی در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها

به گزارش روز یکشنبه ایرنا از وبدا در پیام محمدرضا ظفرقندی، آمده است: مقاومت میکروبی (AMR) در سراسر جهان نه تنها یکی از ۱۰ تهدید اصلی سلامت محسوب شده، بلکه به عنوان تهدیدی جدی برای توسعه پایدار نیز شناخته می ‌شود. این پدیده در حال حاضر تبدیل به یک بحران اجتماعی - اقتصادی شده است که نه تنها سلامت انسان‌ها در هر گروه سنی و هر منطقه از جهان، بلکه سلامت حیوانات و گیاهان، و نیز سلامت و امنیت غذایی را به شدت تحت تاثیر قرار داده و محیط زیست را به محلی برای ذخیره و انتقال باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک تبدیل خواهد کرد.

تولید یک آنتی بیوتیک جدید به ۱۰ تا ۱۵ سال زمان و بیش از یک میلیارد دلار هزینه نیاز داردوزیر بهداشت با قید این که پیش بینی می‌شود در فاصله بین سال های ۲۰۲۵ و ۲۰۵۰ میلادی، بیش از ۳۹ میلیون مرگ در اثر باکتری‌های مقاوم اتفاق افتد نوشته است: این رقم با مرگ ۳ انسان در هر دقیقه برابر است. اگر اقدام موثری در این زمینه انجام نشود، در دهه آتی، جهان شاهد ۷.۵ درصد کاهش تولیدات دامی، بین یک تا ۳.۴ تریلیون دلار کاهش تولید ناخالص داخلی (GDP) و سقوط ۲۸ میلیون نفر به زیر خط فقر خواهد بود. این در حالی است که مطالعات نشان داده کاهش ۳۰ درصد مصرف داروهای ضدمیکروبی در صنایع دامی منجر به افزایش ۱۴ بیلیون GDP تا سال ۲۰۵۰ خواهد شد.

ظفرقندی آورده است: مقاومت میکروبی عمدتا در اثر مصرف بیش از حد و یا ناصحیح داروهای ضدمیکروبی توسط انسان و یا در صنایع دامداری-کشاورزی ایجاد می‌شود. کمبود زیرساخت‌های لازم برای پیشگیری از انتقال بیماری‌ها نظیر آب سالم و توالت بهداشتی، پوشش ناکافی واکسیناسیون و نیز محدودیت امکانات پیشگیری از انتقال بیماری در مراکز ارائه دهنده خدمات سلامت، باعث گسترش میکروب‌های مقاوم خواهد شد. گسترش میکروب‌های مقاوم باعث شده بسیاری از داروهای ضدمیکروبی تاثیر خود را از دست بدهند. این در حالی است که تولید یک آنتی بیوتیک جدید به ۱۰ تا ۱۵ سال زمان و بیش از یک میلیارد دلار هزینه نیاز دارد.

اگر اقدام موثری انجام نشود در دهه آتی، جهان شاهد ۷.۵ درصد کاهش تولیدات دامی، بین یک تا ۳.۴ تریلیون دلار کاهش تولید ناخالص داخلی (GDP) و سقوط ۲۸ میلیون نفر به زیر خط فقر خواهد بود

در این پیام آمده است: اقدام موثر در این زمینه جز با رویکرد یکپارچه به سلامت (One Health) در بین سازمانهای متولی سلامت انسان، حیوان، گیاه و محیط ممکن نخواهد بود. توفیق کشورها در این زمینه نیازمند یک برنامه واحد کشوری با مشارکت کلیه وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مرتبط شامل سازمان های غیردولتی و بخش خصوصی خواهد بود. لازم است این سازمان‌ها دست در دست هم، یک برنامه واحد در این زمینه تنظیم نمایند و برای رصد برنامه، نظام مراقبت ادغام یافته در انسان، حیوان و محیط را گسترش دهند. از سوی دیگر با توجه به تاثیر شناخته شده بحران‌ها و بروز حوادث طبیعی در کشور ، لازم است موضوع مقاومت میکروبی، پیشگیری و کنترل عفونت ها در برنامه‌های تاب آوری مدنظر قرار گیرد.

ظفرقندی با بیان این که بهینه سازی مصرف داروهای ضدمیکروبی در کشور یک اولویت خواهد بود افزوده است: تلاش‌های فعلی برای مقابله با تهدید فزاینده مقاومت میکروبی کافی نیست. اگر امروز اقدام نکنیم، در آینده جامعه جهانی با عواقب مرگ بارتری مواجه خواهد شد.

در پایان این پیام آمده است: از همکارانم در وزارت بهداشت و سایر دست اندرکاران در وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نیرو، وزارت آموزش و پرورش، سازمان دامپزشکی کشور، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان نظام پزشکی، سازمانهای بیمه‌ گر و سایر ذینفعان تقاضا دارم ضمن تعهد به اجرای برنامه کشوری مهار مقاومت میکروبی با رویکرد سلامت واحد، حداکثر تلاش خود را در زمینه آموزش و فرهنگ سازی در جمعیت عمومی، ارتقا دانش مبتنی بر شواهد در ارائه دهندگان خدمات سلامت به انسان و دام، تامین ظرفیت های مورد نیاز پیشگیری و کنترل عفونت، بهینه سازی مصرف داروهای ضدمیکروبی در انسان و دام، تقویت مکانیسم های پایش روند مقاومت میکروبی درکشور بکار گیرند. حفاظت از اثربخشی داروهای ضدمیکروبی برای نسل آینده یک وظیفه همگانی است.

مرگ سالانه ۵ میلیون نفر به خاطر مقاومت میکروب‌ها در برابر آنتی بیوتیک‌ها

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز با اشاره به پیامدهای ناگوار مقاومت میکروبی گفت: سالانه بیش از ۵ میلیون نفر در سراسر جهان به دلیل مقاومت میکروب‌ها در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها جان خود را از دست می‌دهند.

مقاومت میکروبی نه تنها زمان بستری بیماران را افزایش داده و خطر مرگ‌ و میر را به‌طور چشمگیری بالا برده، بلکه باعث نیاز به تولید آنتی‌بیوتیک‌های جدید و پرهزینه شده است سیدرضا رییس کرمی در نشست خبری نخستین جشنواره هنری و دومین همایش علمی بزرگداشت هفته اطلاع‌رسانی مقاومت میکروبی و تجویز منطقی آنتی‌بیوتیک یکی از عوامل اصلی تشدید بحران مقاومت میکروبی را تجویز بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها به‌ویژه در بخش‌های ویژه بیمارستان‌ها دانست و گفت: مقاومت میکروبی نه تنها زمان بستری بیماران را افزایش داده و خطر مرگ‌ و میر را به‌طور چشمگیری بالا برده، بلکه باعث نیاز به تولید آنتی‌بیوتیک‌های جدید و پرهزینه شده است.

وی با بیان اینکه مقاومت میکروبی فشار مالی زیادی به نظام سلامت وارد کرده و بسیاری از بیماران را با هزینه‌های سنگین درمانی روبه‌رو کرده است، با تأکید بر اهمیت آموزش و اطلاع‌رسانی به‌عنوان مؤلفه‌های کلیدی در پیشگیری از مقاومت میکروبی، گفت: هفته اطلاع‌رسانی مقاومت میکروبی فرصت مغتنمی برای ارتقای دانش متخصصان و افزایش آگاهی عمومی است. در این راستا، برنامه‌های آموزشی و فرهنگی متعددی برای جلب توجه جامعه به این معضل جهانی در نظر گرفته شده است.

وی همچنین همکاری بین بخشی را در مقابله با مقاومت میکروبی ضروری دانست و افزود: امیدوارم برگزاری این جشنواره هنری، با استفاده از ظرفیت‌های ارزشمند هنر و رسانه، نقشی کلیدی در آگاهی‌بخشی به جامعه ایفا و مردم را به سمت رویکردهای پیشگیرانه هدایت کند.

رییس کرمی ابراز امیدواری کرد جشنواره هنری و برنامه‌های علمی هفته مقاومت میکروبی بتواند با استفاده از ابزارهای فرهنگی و رسانه‌ای، نقش مهمی در کاهش بحران مقاومت میکروبی و افزایش آگاهی عمومی ایفا کند.

۳۶.۳ درصد نسخه بیماری های سرپایی، دارای آنتی بیوتیک است

سرپرست دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده های سلامت سازمان غذا و دارو گفت: سال گذشته حدود ۱۳۰ میلیون نسخه در سامانه نسخ بررسی و مشخص شد که حدود ۳۶.۳ درصد نسخه های بیماری های سرپایی، دارای آنتی بیوتیک است که از استاندارد جهانی بالاتر بوده و باید زیر ۲۰ درصد باشد.

زهرا جهانگرد با بیان اینکه نیمی از همه داروها به طور نامناسب تجویز، توزیع یا مصرف می شوند، تاکید کرد: تجویز و مصرف غیرمنطقی آنتی بیوتیک ها، منجر به ایجاد مقاومت میکروبی در انسان می شود.

وی اظهارداشت: استفاده غیرمنطقی از داروها یک مشکل بزرگ در سراسر جهان است، سازمان جهانی بهداشت تخمین می زند که بیش از نیمی از همه داروها به طور نامناسب تجویز، توزیع یا مصرف می شوند و نیمی از بیماران در مصرف صحیح آنها کوتاهی می کنند.

جهانگرد با بیان اینکه استفاده بیش از حد، استفاده نادرست یا سوءاستفاده از داروها منجر به هدر رفتن منابع کمیاب و خطرات بهداشتی گسترده می شود، تصریح کرد: نمونه هایی از استفاده غیر منطقی از داروها شامل استفاده نامناسب از داروهای ضد میکروبی اغلب در دُز ناکافی و برای عفونت های غیرباکتریایی، استفاده بیش از حد از داروهای تزریقی زمانی که فرمولاسیون خوراکی مناسب تر است، عدم تجویز مطابق با دستورالعمل های بالینی، خود درمانی نامناسب اغلب در رابطه با داروهایی که فقط با نسخه تجویز می شوند.

وی با اشاره به استراتژی های ۱۲ گانه سازمان جهانی بهداشت برای تجویز و مصرف منطقی داروها، افزود: این استراتژی ها شامل ایجاد یک نهاد ملی چند رشته ای برای هماهنگی سیاست های مصرف دارو تشکیل کمیته کشوری و کمیته های دانشگاهی تجویز و مصرف منطقی دارو، استفاده از دستورالعمل های بالینی (تدوین و اجرای پروتکل برای ۸ آنتی بیوتیک پرهزینه و پرمصرف)، تهیه و استفاده از فهرست ملی داروهای اساسی تدوین و ابلاغ لیست داروهای اساسی، ایجاد کمیته های دارویی و درمانی در مناطق و بیمارستان ها (تشکیل کمیته های دارو و درمانی بیمارستانی)، گنجاندن آموزش دارو درمانی مبتنی بر مشکل، در برنامه های درسی مقطع کارشناسی (برگزاری کارگاه های متعدد با عنوان اصول نسخه نویسی منطقی برای دانشجویان پزشکی)،   ادامه تحصیل پزشکی ضمن خدمت به عنوان یک الزام مجوز، نظارت ممیزی و بازخورد (ارسال گزارش بازخورد به ۷۰ درصد پزشکان)، استفاده از اطلاعات مستقل در مورد داروها، آموزش عمومی در مورد داروها، دوری از انگیزه های مالی نادرست،   استفاده از مقررات مناسب و اجباری قانون فروش داروهای نسخه ای با نسخه پزشک و مخارج کافی دولت برای اطمینان از در دسترس بودن داروها است.

جهانگرد تصریح کرد: بکارگیری این ۱۲ استراتژی در تجویز و مصرف داروها، قطعا در مورد داروهای آنتی بیوتیک نیز تاثیرگذار بوده و تجویز و مصرف آنها را نیز کاهش داده و در پیشگیری از بروز مقاومت میکروبی نیز تاثیرگذار است.

سرپرست دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده های سلامت سازمان غذا و دارو درخصوص اقدامات انجام شده توسط سازمان غذا و دارو در زمینه مصرف منطقی داروهای ضدمیکروبی، اظهار داشت: آموزش های عمومی در طریق رسانه و صدا و سیما، محتواهای چاپ شده و کارگاه ها و سمینارهای آموزشی مردمی، تدوین کتاب های آموزشی برای سنین مختلف و کتاب کودک و برای گروه های پزشکی، دوره های بازآموزی و آموزش های مداوم حرف پزشکی، پایش نسخ، برگزاری کمیته های تجویز و مصرف منطقی داروها در ستاد و دانشگاه ها و برگزاری دوره های بازآموزی در مورد داروهای آنتی بیوتیک، انجام شد.

به گزارش ایرنا، کشف یک آنتی بیوتیک جدید، ۱۰ تا ۱۵ سال طول می‌کشد و حدود یک میلیارد دلار نیز باید برای آن هزینه شود.

از حدود ۶۵ آنتی بیوتیکی که در سال های ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۹ میلادی توزیع و موثر واقع شده بوده‌اند، ۲۶ عدد یا حدود ۴۳ درصد آنها، به دلیل مقاومت‌های میکروبی، بی اثر شده و از بازار خارج شده‌اند، در حالی‌که این رقم برای سایر داروها (غیر از آنتی بیوتیک ها)، ۱۳ درصد برآورد شده است.