به گزارش ایرنا، با این وجود ممکن است بعضی از این نام‌های انتخاب شده توسط والدین، در آینده از سوی فرزندان که به سن جوانی یا بزرگسالی رسیده‌اند تغییر کند.
انتخاب نام برای فرزند یکی از مهمترین تصمیماتی است که پدر و مادر در طول زندگی خود می‌گیرند چرا که به عقیده برخی از کارشناسان این انتخاب نه تنها می‌تواند در شکل‌دهی به بخشی از هویت فرد اثرگذار باشد، بلکه می‌تواند بر شخصیت، جایگاه اجتماعی و حتی آینده او نیز تا حدودی تاثیرگذار باشد.
در چهارمحال و بختیاری توجه به ریشه‌ها و معنای نام به عنوان یکی از اصول اساسی در انتخاب اسم فرزندان همواره مورد توجه است و استفاده از نام‌های ایرانی اسلامی همچنان در صدر است با این حال در سال‌های اخیر شاهد تغییراتی در رویکرد خانواده‌ها نسبت به انتخاب نام‌های سنتی ایرانی اسلامی هستیم که به سمت نام‌هایی با ریشه‌های غیر ایرانی اسلامی گرایش پیدا کرده‌اند.
به عقیده عده‌ای از کارشناسان این تغییر رویکرد می‌تواند ریشه در تأثیر گسترده فضاهای فرهنگی و اجتماعی جدید داشته باشد؛ جهانی شدن، ارتباطات بین‌المللی و پدیده‌هایی مانند فضای مجازی موجب شده والدین بیشتر از گذشته با فرهنگ‌ها و نام‌های مختلف آشنا شوند و به این ترتیب تمایل به انتخاب نام‌های غیر ایرانی یا غیراسلامی افزایش یابد.
نام دیگری نیز دوست دارم
شاید نخستین کسانی که در انتخاب نام حساسیت داشته باشند خانواده پدری یا مادری والدین فرزندان هستند، اما این امکان نیز وجود دارد که فرزندان در بزرگسالی بیشتر نسبت به اسامی خود حساس‌تر شوند، از جمله نینای ۱۵ ساله که دوست دارد ۲ اسم داشته باشد، یکی شناسنامه‌ای و دیگر اسمی که خودش دوست دارد دوستانش به آن نام او را صدا بزنند.
او می‌گوید شاید در کودکی پدر و مادرم از اینکه این اسم را برای من انتخاب کرده بودند احساس خوشایندی داشتند و به تصور خود نامی منحصر به فرد و جدید برای من انتخاب کرده‌اند اما اکنون من خودم دوست دارم با اسامی دیگر مرا صدا بزنند.
اسامی پرکاربرد جدید برای دختران
نجمه کاووسی یکی از مادرانی است که نام فرزند خود را نیلا به معنی آبی دریا گذاشته است به خبرنگار ایرنا می‌گوید: همیشه دوست داشتم برای دخترم اسمی خاص انتخاب کنم که فرزندم از انتخاب من رضایت داشته باشد.
فاطمه حیدری یکی دیگر از مادرانی که نام فرزند خود را رایبد نام کردی و به معنی صاحب اندیشه، دانشمند، حکیم و دانا است گذاشته بود به خبرنگار ایرنا گفت: انتخاب اسم تاثیر مهمی برای خانواده دارد.
به گفته وی، این روزها خانواده کمتر از اسامی قدیمی برای انتخاب نام فرزندان خود استفاده می‌کنند و برخی از خانواده‌ها حتی اسامی غیر ایرانی را نیز برای فرزندان خود انتخاب کرده‌اند.
یکی دیگر از مادران اهل چهارمحال و بختیاری که برای زایمان اول خود به بیمارستان آمده است به خبرنگار ایرنا می‌گوید: وقتی در بین فامیل چند اسم مشابه وجود دارد ما ترجیح می‌دهیم اسم خاص و یکتا و غیر تکراری را برای فرزند خود انتخاب کنیم.
وی در پاسخ به اینکه برای فرزند خود چه اسمی را انتخاب خواهند کرد و پیشنهاد اسم با پدر است یا مادر؟ می گوید: اول از همه سلامت به دنیا آمدن فرزندان برای مان مهم است اما باید دید خانواده هر ما ۲ نفر در مجموع به کدام اسم پیشنهادی رای می‌دهند.
این تنها اظهار نظر بخشی از والدینی است که تلاش کرده‌اند نام کم تکرار، خاص و منحصر به فرد برای فرزند خود انتخاب کنند.
اما این روزها مراجعه به ثبت احوال برای تغییر نام نیز وجود دارد و همین مساله نشان می‌دهد انتخاب یک نام با ریشه، با معنا و اصیل چقدر می‌تواند برای افراد با اهمیت باشد.
یک دکترای جامعه‌شناسی در چهارمحال و بختیاری در خصوص بحث نامگزینی به خبرنگار ایرنا گفت: نامگزینی یکی از موضوعات مهمی است که به لحاظ فرهنگی، جامعه‌شناختی و تا حدودی به لحاظ روانشناختی همواره مورد بررسی قرار گرفته است.
حمید فدایی ده‌چشمه افزود: نامگزینی مربوط به جامعه امروزی نیست و از دیرباز به عنوان یک مساله مهم، با ارزش و یک فرهنگ برای افراد یک جامعه مطرح بوده است.
او ادامه داد: نامگزینی از نظر علم جامعه‌شناختی با توجه به شرایط خاص هر جامعه به عنوان یک مقوله مهم اجتماعی ارزیابی می‌شود و عاملی برای معرفی هویت جامعه و فرد به شمار می‌رود.
فدایی ده‌چشمه با اشاره به تاثیر خرده فرهنگ‌ها در بحث نامگزینی یادآور شد:هر چند در چهارمحال و بختیاری همسو با دیگر استان‌های کشور همواره نام‌های اسلامی ایرانی مورد توجه عام قرار دارد اما باید به این نکته توجه کرد که این استان نیز همسو با مدرنیته در حرکت و تاسی از این شرایط اجتناب ناپذیر است.
انتخاب نام نیکو؛ بهترین هدیه به فرزند
انتخاب نام شایسته از حقوق کودک و بهترین هدیه به فرزند تازه متولد شده به شمار می‌رود که باید به عنوان یکی از مستحبات مورد توجه والدین باشد؛ این بخشی از سخنان مدیر حوزه‌های علمیه چهارمحال و بختیاری در خصوص دیدگاه اسلام در باب نامگزینی فرزندان است.
حجت‌الاسلام اسحاق سعیدی افزود: نامگزینی برای انسان تازه متولد شده امری طبیعی به شمار می‌رود و همراه همیشگی انسان و تاثیرگذار در شخصیت فردی و اجتماعی او است و براساس روایت‌ها تا روز هفتم از تولد یک نوزاد پسر خوب است نام او محمد گذاشته شود و پس از آن اگر والدین خواستند نام فرزند خود را می‌توانند تغییر دهند.
او ادامه داد: براساس روایت‌های دین مبین اسلام حق فرزند بر والدین این است که نام نیکو بر او بگذارند، او را خوب تربیت کنند و به کار شایسته‌ای بگمارند برهمین اساس است که نباید امر انتخاب نام شایسته برای فرزندان ناچیز انگاشته شود.
سعیدی با تاکید بر اینکه در جامعه اسلامی نامگزینی برای فرزندان باید بیانگر فرهنگ اصیل اسلامی و دربردارنده عبودیت الهی باشد تاکید کرد: انتخاب نام نیک تکریم و احترام به کودک و بیانگر طرز تفکر و هویت اعتقادی خانواده است.
او بهترین نام‌ها را نام پیامبران و ائمه معصومین (ع) و بدترین نام‌ها را نام ظالمین، فراعنه و دشمنان اهل بیت (ع) عنوان کرد و اظهار داشت: برخی نام‌ها بی محتوا مکروه، یادآور ظلم و ستم و برخلاف بندگی خداست که باید مراقب بود از استفاده این جو نام‌ها خودداری شود.
مدیر حوزه‌های علمیه چهارمحال و بختیاری گفت: در ماده سوم اعلامیه جهانی حقوق کودک تعیین و انتخاب نام به عنوان یک هویت تلقی می‌شود اما اسلام می‌گوید تنها انتخاب نام برای کودک کافی نیست بلکه باید نام نیکو برای کودک انتخاب شود.
او به والدین توصیه‌ای هم داشت و آن این بود که در نامگزینی برای کودکان خود مراقب باشند و از نام‌هایی استفاده نکنند که برای کودک حقارت به دنبال داشته باشد بلکه نام‌هایی انتخاب کنند که متناسب با شخصیت او در سن بزرگسالی باشد.
اهمیت نامگزینی در فرهنگ چهارمحال و بختیاری
در فرهنگ ایرانی و اسلامی چهارمحال و بختیاری برای نام ارزش بسیار قائل و همواره افراد به این امر مهم سفارش می‌شدند که نام نیکو برای فرزندان خود و امور دیگر انتخاب کنند.
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهرکرد در خصوص اهمیت نامگزینی در فرهنگ ایران به خبرنگار ایرنا گفت: در فرهنگ ایرانی هر نام در درجه اول در حکم کارت شناسایی و معیار کافی و مناسبی برای بازشناسی محسوب می‌شد و هر فردی باید نامی می‌داشت و نامگذاری به معنای آفرینش بود.
ابراهیم ظاهری عبدوند ادامه داد: آنچه نامی نداشت، توجهی را نیز جلب نمی‌کرد و آنچه توجهی به آن نمی‌شد، ارتباطی با آن برقرار نمی‌شد در واقع نام با شخص یک موجودیت واحد بود و به اندازه‌ای این پیوند را طبیعی می‌دانستند که اگر به نام یک فرد آسیب‌زده می‌شد، تصور بر این بود که برخود آن فرد آسیب زده شده است و در حقیقت نام بخشی از گوهر وجودی فرد بود.
او گفت: انتخاب یک نام نامناسب موجب گوشه‌گیری و انزوای می‌شد و این امر سبب می‌شود تا فرد در جامعه و جمع کمتر حاضر شود؛ بنابراین هم از نظر روانشناختی دچار اختلال روحی و روانی می‌شود و هم از نظر اجتماعی، فعالیت‌های او تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
به گفته ظاهری عبدوند، در حالی که انتخاب یک نام زیبا، هم موجب اعتماد به نفس می‌شود و هم اینکه در رابطه دیگران با او تأثیر گذار است چنانکه انتخاب یک نام مقدس و مذهبی، مثل محمد سبب می‌شود فقط به خاطر جنبه تقدس نام، به فرد احترام گذاشته شود.
او به این نکته نیز تاکید کرد انتخاب نام بر جهت‌گیری رفتار افراد تأثیر می‌گذارد و سبب می‌شود افراد تاحدودی رفتاری در جهت نام خود داشته باشند.
دانشیارزبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهرکرد در خصوص چگونگی شکل‌گیری فرهنگ نامگزینی و عوامل تاثیرگذار بر نامگذاری در ایران گفت: نامگزینی در هر جامعه‌ای متأثر از فرهنگ، اندیشه‌های سیاسی و محیطی است.
به گفته این استاد دانشگاه در فرهنگ گذشته ایران، در طول تاریخ به طور معمول نام‌های مشترک انتخاب می‌شد تا از این طریق پیوندهای خانوادگی و اجتماعی نشان داده شود که این امر نشان‌دهنده روحیه جمع‌گرایی بود؛ مثل تکرار نام پدربزرگ برای فرزند؛ همچنین نامگذاری، ارتباط بسیار نزدیکی با ارزش‌ها، سنت‌ها، آرزوها و رویدادهای زندگی واقعی مردم داشت و نشان‌دهنده ارزش‌های مذهبی، خانوادگی و اجتماعی بود.
او ادامه داد: در آن دوران افزون بر این نامگذاری امری سیاسی به حساب می‌آمد و گفتمان مسلط در هر جامعه‌ای در انتخاب نام‌ها تأثیرگذار بود و افراد نمی‌توانستند چندان آزادانه نامی را انتخاب کنند به این معنی که هر حکومت و نظام سیاسی می‌کوشید برای از بین بردن نشان نظام پیشین، نام‌های انتخاب شده را تغییر دهد.
ظاهری عبدوند در خصوص عوامل تاثیرگذار بر نامگزینی افراد گفت: نامگذاری، گرایش‌های فرهنگی در هر جامعه‌ای را نشان می‌دهد و با تغییرات در نگرش‌های مردم، شیوه نامگذاری دچار دگرگونی می‌شود.
از نظر ظاهری عبدوند، انتخاب نام متأثر از انواع مختلف هویت شامل هویت فردی، بومی مانند انتخاب نام‌های برگرفته از نام یک اقلیم یا منطقه؛ قومی که بر اساس توجه به زبان، اعتقادات، باورها، هنجارها و ارزش‌های یک قوم به وجود می‌آمد، هویت دینی مثلا انتخاب نام‌های مذهبی و هویت ملی مانند نام‌های برگرفته از شخصیت‌های تاریخی و اسطوره‌ای است.
او با بیان اینکه در جامعه ایرانی از دوره قاجار به بعد، در پی آشنایی با فرهنگ غربی و مدرنیته روند نامگزینی تغییر کرد افزود: در واقع از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر انتخاب نام، تأثیرپذیری از فرهنگ مدرن و هویت بین‌المللی است به این معنی که توجه به ویژگی‌های انسانی در وجه عام یا استفاده از زبان‌های بین‌المللی که در اثر جهانی شدن اتفاق افتاده است.
این دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهرکرد یادآور شد: امروزه با توجه به رواج فردگرایی، تمایل بیشتر افراد به تفاوت و تنوع است به همین دلیل نامی انتخاب می‌شود که با نام‌های دیگر تفاوت داشته باشد و در واقع هر چه نام، نامأنوس‌تر باشد، شخص بیشتر احساس متفاوت بودن و بزرگتر بودن می‌کند و از این طریق اعتبار و حیثیت بیشتری کسب می‌شود.
نام‌هایی که تابعی از مد هستند
استاد زبان‌شناسی دانشگاه شهرکرد نیز معتقد است: با توجه به تحولات ناشی فناوری‌های جدید، تحولات اجتماعی و فضای مجازی دگرگونی در بحث نامگزینی در جامعه و خانواده‌ها روی داده است افراد تلاش می‌کنند با استفاده از کتاب نام‌ها و با کمک اینترنت از نام‌های منحصر به فرد، کهن و باستانی برای فرزندان خود استفاده کنند.
بشیر جم با اشاره به اینکه همچنان نام‌های اسلامی جایگاه خود را دارند اضافه کرد: امروز نام‌ها تابعی از مد شده است چرا که حتی نام‌های قدیمی ایرانی از جمله پوران، توران، منوچهر، بهزاد و بابک نیز استفاده نمی شود و امروز این نام‌ها جای خود را به نام‌های جدید دیگری داده است که در نام دختران خوش آوایی و در پسران نیز از نام‌های باستانی بیشتر استفاده می‌شود.
نامگزینی به مثابه مقوله‌ای فرهنگی
پژوهشگر فرهنگ عامه در چهارمحال و بختیاری مقوله نامگزینی را یک مقوله فرهنگی عنوان کرد که ویژگی‌های تاریخی، اجتماعی، ادبی، هنری، سیاسی و اقتصادی می تواند بر آن تاثیرگذار باشد.
عباس قنبری عدیوی به خبرنگار ایرنا گفت: در جامعه‌ای که علاقه‌مندی به مباحث فرهنگ ملی بیشتر باشد نامگزینی نیز متناسب با فرهنگ، تاریخ و هویت ملی است و در جوامع و شهرهای مذهبی، انتخاب نام، بیشتر زیرساخت فکری و مذهبی دارد.
او ادامه داد: چنانکه در مناطق نام‌ها بیشتر بر مبنای نام پیامبر اعظم(ص)، پیشوایان دینی و در مناطق دیگری نیز نام‌گذاری‌ها بر مبنای چهارده معصوم، منسوبان به خاندان عصمت و طهارت و شخصیت‌های مذهبی متناسب با آن منطقه است.
رییس بنیاد ایرانشناسی چهارمحال و بختیاری گفت: در برخی مناطق نام‌ها نشات گرفته از برخی رخدادهای تاریخی، هنری، الگوها و شخصیت‌های سینمایی، ورزشی یا نام‌هایی که برای مردم یادآور ریشه‌های کهن آنها است.
او عنوان کرد: طور مثال در شهرهایی مانند نیشابور نام خیام و در برخی مناطق دیگر حافظ و برخی شخصیت‌های تاریخی مانند آریوبرزن، رییسعلی دلواری و افرادی از این دست استفاده می‌شود.
به گفته این پژوهشگر فرهنگ عامه در چهارمحال و بختیاری، گاهی نیز نامگزینی براساس یک سری رقابت‌ها و مقاومت‌ها است که بنیان این رفتارها، مقابله با دیگر باورها است و در این صورت به سمت اسم‌هایی گرایش پیدا می کنند که زیرساخت فکری و فرهنگی محکمی ندارد.
او با تاکید بر این نکته که نام‌گزینی‌ها متناسب با فرهنگ زمان و نسل‌ها تغییر می‌کند افزود: اگر روزی دختربس و طلابس برای نام دختر مرسوم بود اما در زمان حاضر کسی به سمت استفاده از این نام‌ها برای فرزند خود نمی‌رود با این حال باید مراقب بود نامی برای فرزند خود انتخاب کنیم که مهجور و نامفهوم و مغایر با فرهنگ تاریخی و ملی ما نباشد.
قنبری عدیوی با تاکید بر اینکه والدین باید در انتخاب نام پرمعنا و مناسب برای فرزند خود به عنوان حقی که از سوی فرزند بر گردن دارند دقت کنند گفت: برخی از والدین بیش از آنکه به فکر معنی یک نام باشند بیشتر به دنبال خاص بودن آن نام هستند و همین موجب می‌شود در آینده این نام را از خود نداند و نتواند با آن پیوند برقرار کند به همین دلیل او را با مشکل مواجه می‌کند.
او با اشاره به فرهنگ غنی قوم‌های مختلف و اصیل از جمله بختیاری، ترک‌ها، کردها و لرها اضافه کرد: این اقوام امروز از واژه‌های خود اسم‌های پرمعنا، پربار و باوقار می‌سازند.
قنبری برای این گفته خود یک نمونه را هم بیان کرد؛ نام تیدا به معنی چشم مادر نمونه‌ای از اسم‌های جدید اما زیبا، با ابهت و فاخر به شمار می‌رود که زننده و مهجور نیست.
ماندگاری نام از گهواره تا پس از گور
به گفته قنبری عدیوی، اسم از پیش از تولد فرد و سال‌ها پس از مرگ او برزبان‌ها است و به عنوان عنصری پویا، ماندگار و همیشگی شناخته می‌شود به همین دلیل است که والدین برای انتخاب نام نیکو برای فرزندان خود باید به سراغ معتبرترین منابع شامل واژه نامه‌ها، فرهنگ لغت، دایره المعارف و مجموعه‌های علمی بروند.
او به این نکته نیز اشاره کرد که فضای مجازی برای انتخاب نام نیکو برای فرزندان گزینه و منبع معتبر و قابل استنادی به شمار نمی‌رود.
سامانه تعاملی نام؛ مشاوری برای انتخاب نام
با توجه به اهمیت مقوله نامگزینی و دغدغه‌ای که مردم در این خصوص دارند سامانه تعاملی نام از جمله سامانه‌هایی است که سازمان ثبت احوال برای ارائه مشاوره در خصوص انتخاب نام فرزندان طراحی کرده است.
مدیرکل ثبت‌احوال چهارمحال‌وبختیاری گفت: سامانه تعاملی نام تمام اسامی مصوب در فرهنگ نامه ثبت احوال را دارا است.
سید مهدی موسوی افزود: تمام نام‌ها براساس قومیت‌های مختلف از جمله ترک، عرب، فارس، لر، بلوچ، بختیاری و سایر اقوام دیگر دسته‌بندی شده است و افراد می‌توانند با توجه به گویش‌ها و ریشه‌های فرهنگی نام مناسب خود را انتخاب کنند.
سخن آخر
انتخاب نام‌هایی که ریشه ایرانی اسلامی ندارند، می‌تواند به تدریج موجب کاهش توجه به میراث فرهنگی و دینی یک ملت شود. این تغییرات در نهایت ممکن است منجر به ایجاد شکاف‌هایی در ارتباط نسل‌ها و افتراق میان هویت‌های فردی و اجتماعی شود. در این راستا، ضروری است که جامعه و نهادهای فرهنگی و آموزشی تلاش کنند تا اهمیت حفظ هویت فرهنگی و دینی را در فرآیند انتخاب نام به والدین منتقل کنند.
به گزارش ایرنا، چهارمحال و بختیاری ۱۲ شهرستان با نزدیک به یک میلیون و ۱۶ هزار ۸۲۶ نفر جمعیت دارد.
نظر شما