به گزارش حوزه سیاست خارجی ایرنا؛ از آغاز تحولات جدید منطقه با عملیات طوفان الاقصی توسط مقاومت فلسطینی حماس یکصد روز میگذرد، عملیاتی که شکستی راهبردی و حیثیتی به رژیم صهیونیستی تحمیل کرد و رژیم را بر آن داشت تا در سایه آغاز یک جنایت بزرگ و نسل‌کشی از تبعات شکست خود بکاهد. هرچند هنوز این اقدام به نتیجه نرسیده است. همزمان با صدروزگی این جنگ، در گفت‌وگویی تفصیلی با یکی از کارشناسان مسائل اسرائیل ابعاد مختلف این جنگ را در مدت زمان مزبور و همچنین دورنمایی از آینده این جنگ را مورد بررسی قرار دادیم.
گفت‌وگوی ایرنا با منصور براتی کارشناس مسائل اسراییل در دو بخش تقدیم حضور مخاطبان میشود.
در بخش نخست، براتی در خصوص عوامل موثری که میتواند بر خاتمه این جنگ و کشتار بی‌سابقه و بی‌رحمانه اسرائیل علیه مردم غزه تاثیرگذار باشد سخن گفت. وی معتقد است هر اندازه فشارهای بین المللی بر رژیم صهیونیستی افزایش یابد این امیدواری بیشتر میشود که تمایل آنها به استمرار جنگ کاسته شود.
این کارشناس مسائل اسرائیل در ادامه، وضعیت نامناسب داخل سرزمین‌های اشغالی و تقاضا برای تشکیل کمیته های حقیقت یاب جهت تعیین مقصران شکست بزرگ اسرائیل در عملیات هفت اکتبر و شرایط خاصی نخست وزیر این رژیم و تاثیر آن بر تداوم جنگ و نسل کشی مردم فلسطین است را تبین کرد.
متن کامل گفتگو با منصور براتی به شرح زیر است:
* به عنوان سوال اول لطفا بفرمایید که چه عامل یا عواملی میتواند به تحقق پایان جنگ غزه کمک کند یا به عبارتی چه مواردی میتواند اسرائیل را مجاب به توقف جنگ کند؟
عوامل زیادی میتواند اسرائیل را مجاب به این مسئله کند که به جنگ پایان دهد. از جمله آنکه رژیم به یکسری دستاوردها برسد، به طور مثال افرادی را در سطح «شهید صالح العاروری» را ترور کند، در واقع چنین اقداماتی میتواند از تمایل آنها برای تداوم جنگ بکاهد.
«فشارهای بین المللی و به طور خاص فشار دولت بایدن هرچه افزایش پیدا کند بر مقامات اسرائیل تاثیرگذارتر خواهد بود» و پیش‌بینی من این است که ما به زودی یک تبادل دیگر را داشته باشیم، هرچند مشخص نیست چه تعداد از اسرای اسرائیلی که در اختیار گروه مقاومت حماس هستند آزاد شوند، اما احتمالاً یک تبادل دیگر در ازای چند روز وقفه در جنگ را خواهیم داشت.
پیش بینی برای این است که احتمال این وجود دارد که جنگ غزه نهایتاً تا یک ماه دیگر طول بکشد و هر چقدر که به ماه‌های بعدی سال ۲۰۲۴ بکشد شرایط برای تل آویو بدتر خواهد شد و فشار بیشتری را طرف اسرائیلی متحمل خواهد شد.
همچنین، «برگزاری جلسات دادرسی که در دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه علیه اسرائیل» در حال برگزاریست میتواند فشار بین‌المللی دیگری را بر مقامات اسرائیلی وارد آورد و این قبیل مؤلفه‌های فشار بر تل آویو باعث میشود که آنها مجبور شوند مقداری دست به عصا راه بروند و تا حدی مجبور به این خواهند شد که تمایلات حداکثر خواهانه خود را کنار بگذارند.
اگر طرف‌های میانجی یعنی مصر و قطر بتوانند زمینه‌هایی را برای ترک مخاصمه یا پایان دادن به جنگ را فراهم کنند که اسرائیل هم با آن موافقت کند احتمالاً ما به زودی شاهد کاهش سطح درگیری‌ها خواهیم بود و رفته رفته به سمت اتمام این جنگ حرکت خواهیم کرد و نشانه‌هایی از کم شدن آتش دو طرف را خواهیم دید.
* به نظرتان دلیل تاکید اسرائیل و شخص نتانیاهو به عنوان نخست وزیر رژیم اشغالگر صهیونیستی بر استمرار جنگ علیه نوار غزه چیست؟
تمایل مقامات رژیم صهیونیستی در خصوص استمرار جنگ نشان دهنده این است که «اسرائیلی‌ها به سقف اهداف خود نرسیدند»، اما سقف اهداف آنها چه بوده است؟ «از بین بردن حماس» که همچنان هم به دنبال آن هستند، اما به نظر می‌آید که هدفی بسیار سخت است و تا این لحظه که بیش از سه ماه از جنگ میگذرد در یک سوم شمالی نوار غزه به نظر می‌رسد که اسرائیلی‌ها توانستند به موفقیت‌هایی را به دست بیاورند و ضرباتی را به حماس وارد آوردند، اما در دو سوم جنوبی منطقه غزه سازمان رزم حماس به خصوص در جنوب همچنان فعال است و آسیب جدی ندیده و قابلیت ادامه جنگ را دارد. برای همین به نظر می‌رسد که اگر اسرائیل بخواهد سازمان رزم حماس را به طور کامل از بین ببرد خوشبینانه دست کم به ۱۰۰ روز جنگ دیگر نیاز دارد.
نکته دیگر در خصوص اینکه چرا اسرائیلی‌ها تمایل دارند که جنگ استمرار پیدا کند این هست که «شرایط خاص نتانیاهو ایجاب می‌کند که جنگ طولانی‌تر شود». شما ببینید در داخل سرزمین‌های اشغالی، ساکنان این مناطق و همچنین «رسانه‌های آن از تحولات آغاز جنگ تحت عنوان شکست ۷ اکتبر یاد می‌کنند» و در نزد افکار عمومی ساکنین سرزمین اشغالی از این جنگ به عنوان یک شکست بزرگ یاد میشود.
شکست دستگاه‌های امنیتی و نظامی اسرائیل در پیش بینی عملیات طوفان الاقصی از سوی حماس از زمان آغاز حمله تا ساعات اولیه که نتوانستند مقابله‌ای انجام دهند که منجر به کشته شدن ۱۲۰۰ نفر و مجروح شدن ۲۵۰ نفر اسرائیلی شد برای آنها بسیار گران تمام شده و برای شخص نتانیاهو به عنوان نخست وزیر هم این مسئله غیر قابل هضمی است.
بنابراین به محض اینکه یک مقدار تب و تاب جنگ در اسرائیل فرو بکشد «کمیته‌های حقیقت‌یاب برای تعیین تکلیف مقصران در تحولات ۷ اکتبر» تشکیل خواهد شد. اولین کمیته را فرمانده ارتش اسرائیل اعلام کرده که به زودی در درون ارتش تشکیل خواهد داد تا شکست‌های ارتش اسرائیل را بررسی کند.
کمیته‌های بعدی نیز احتمالاً در دستگاه‌های امنیتی، نخست وزیری، دولت و پارلمان اسرائیل تشکیل خواهد شد و به محض آنکه جنگ اندکی از تب و تاب بیافتد مجدداً درخواست تشکیل این کمیته‌ها و بررسی چرایی شکست و تعیین تکلیف مقصران از سر گرفته خواهد شد که این برای نتانیاهو یک دردسر جدید خواهد بود.
به همین دلیل است که «نخست وزیر رژیم صهیونیستی تمایل دارد که جنگ طولانی‌تر شود» چرا که هر چقدر که جامعه از حس و حال روز ۷ اکتبر دورتر شود آنها می‌توانند با نمایش دادن برخی دستاوردهای اندک نظامی اسرائیل کمی از پذیرش مسئولیت آن اتفاق فرار کنند.
* با توجه به اینکه در صدمین روز تجاوز اسرائیل به غزه هستیم در وهله اول نظر شما در خصوص نتایج و دستاوردهای نظامی، سیاسی و رسانه‌ای رژیم صهیونیستی در این مدت چه هست؟
در این مدت زمان ۱۰۰ روزه که از جنگ غزه میگذرد اسرائیلی‌ها دستاوردهایی را داشته‌اند اما این دستاوردها سقف آنچه که اعلام کرده‌اند نیست، اولین دستاورد آنها این است که توانسته‌اند ۱۰۰ روز بجنگند چرا که تا پیش از آغاز این جنگ تحلیل برخی از کارشناسان اینطور بود که اسرائیل مجبور است تا یک ماه یا دست بالا تا دو ماه جنگ را تمام کند.
اما می‌بینید که جنگ وارد چهارمین ماه خود شده و مولفه‌هایی از قبیل فشار اقتصادی، تاب آوری اجتماعی و توانمندی ارتش باعث نشد که اسرائیلی‌ها مجبور شوند جنگ را به پایان برسانند و صرفاً در مدت زمان کمی فشار جنگ را کم کردند و گفتند که ما وارد فاز سوم جنگ می‌شویم که در آن عملیات‌های ویژه نظامی اتفاق خواهد افتاد و عملیات‌های گسترده و تمام عیار دیگر ادامه پیدا نخواهد کرد.
همین گذار به عملیات‌های ویژه نشان دهنده کاهش سطح جنگ هست که به نوعی هم «نشان دهنده کاهش آمادگی ارتش اسرائیل محسوب میشود»، اما این موضوع هم منجر به توقف جنگ نشد.
نکته دوم توانمندی‌ها و دستاوردهایی است که اسرائیلی‌ها در شمال غزه به دست آوردند که البته با تاسف باید از این مسئله یاد کرد، غزه محیطی ۳۶۵ کیلومتری است و شمال نوار غزه که منطقه عملیاتی تعریف شده از سمت اسرائیل است تقریباً ۱۲۰ کیلومتر مربع را شامل میشود و حدود یک سوم از خاک غزه به حساب می‌آید و می‌توان گفت که «اسرائیلی‌ها در محدوده شمالی غزه ویرانی تقریباً شدیدی را به بار آورده‌اند» و به نظر می‌رسد نیروهای مقاومت بخش بزرگی از منطقه شمالی غزه را از دست داده‌اند.
در روزهای اخیر اسرائیلی‌ها از برخی محله‌های مرکز شهر و غزه خارج شده و عقب نشینی کردند اما چندان مشخص نیست که به چه علت، برخی تحلیل‌ها از این می‌گوید که قرار است این ۵ تیپ که اسرائیلی‌ها از مرکز غزه خارج کرده‌اند به منطقه شمالی سرزمین‌های اشغالی حرکت کنند و آماده نبرد با حزب الله شوند.
برخی دیگر نیز بحث عدم آمادگی یا کاهش آمادگی در طول زمان را مطرح می‌کنند و می‌گویند که این ۵ تیپ اسرائیلی نیاز به ترمیم و بازسازی خود دارند.
بنابراین می‌توان گفت اسرائیلی‌ها آن «ایده منطقه حائل» را با موفقیت دست کم در کوتاه مدت اجرایی کردند و در ماه‌های آینده پس از جنگ مناطقی را در شمال نوار غزه و احتمالاً مناطقی را در امتداد مرز اسرائیل و نوار غزه تحت عنوان منطقه حائل در کنترل خود نگاه خواهند داشت و هدفشان این خواهد بود که گروه‌های فلسطینی از این مناطق قلمرو اسرائیل را مورد هدف قرار ندهند.
اما در خصوص دستاورد رسانه‌ای که در این مدت طرف اسرائیلی داشت باید گفت که «در این مدت ۱۰۰ روزه جنگ غزه رسانه‌های جریان اصلی در جهان عمدتاً هوادار اسرائیل بودند» و در ابتدای جنگ متعاقب عملیات ۷ اکتبر آنها با مطرح کردن اینکه اسرائیل آغازگر جنگ نبوده یک مظلوم نمایی را نسبت به اسرائیلی‌ها انجام دادند.
بنابراین «رسانه‌های اصلی تلاش زیادی را انجام دادند تا فضا را به نفع اسرائیل برای افکار عمومی باورپذیر کنند». همچنین از کنار برخی اقدامات اسرائیل که می‌شد در غزه به آنها ایراد گرفت به سرعت گذشتند و آن را به عنوان یک جنایت جنگی مخابره نکردند.
این رویکرد در حقیقت برخلاف آن سیاست رسانه‌ای است که ما در «موضوع جنگ اوکراین» شاهد بودیم، رسانه‌های بین‌المللی در آن جنگ نقش آفرینی زیادی داشتند و در برابر ارتش روسیه موضع‌گیری شدیدی داشتند و حملات و اقداماتی که از سوی روسیه انجام می‌گرفت را قاطعانه محکوم می‌کردند و شاید در برخی مواقع این فشارهای رسانه‌های مخالف روسیه باعث شد تا بعضی جاها شاهد تغییر تاکتیک و نقشه از سوی ارتش روسیه باشیم، اما در جنگ اسرائیل علیه غزه شاهد چنین چیزی نیستیم.
یکی دیگر از موفقیت‌هایی که اسرائیل در ۱۰۰ روزه اخیر به دست آورد بحث ترورهایی بود که صورت گرفت که در صدر آنها ترور شهید صالح العاروری معاون رئیس دفتر سیاسی حماس بود که در ضاحیه لبنان ترور شد.
پایان بخش اول گفت‌وگو/
نظر شما