تابوی ایدز می شكند

به گزارش ایرنا، با وجود گذشت بیش از سه دهه از ورود ایدز به كشور ایران از طریق فرآورده های خونی آلوده ولی همچنان به سختی می توان درباره این بیماری شفاف و بی پرده سخن به میان آورد.
سال ها خبری از آمار مبتلایان به ایدز در دست نبود و این آمار در صندوقچه اسرار پنهان مانده بود به این امید كه روزی با تغییر نگرش به این واقعیت انكار ناپذیر بتوان از موج گسترده ویروس اچ.آی.وی در جامعه جلوگیری كرد.
مبتلایان به ویروس اچ.آی.وی به علت هراس از انگ زنی و طرد شدن از سوی افراد جامعه، بیماری خود را پنهان نگهداشتند كه این اقدام آنها زمینه ای برای گسترش بیماری ایدز در جامعه شد.
با وجود تلاش های صورت گرفته برای درمان افراد مبتلا به اچ.آی.وی و درمان رایگان این افراد، اما مبتلایان به این ویروس همچنان ترجیح می دهند پنهان بمانند.
به طور حتم یكی از مهمترین علت های تمایل به پنهان ماندن اطلاعات بیماران مبتلا به ویروس اچ آی وی، نبود فرهنگ پذیرش افراد مبتلا به این ویروس در اجتماع است.
در انیمیشنی كه روز یكشنبه هفته جاری در همایش روز ایدز در دانشگاه علوم پزشكی همدان پخش شد، به زیبایی نگرش منفی جامعه به مبتلایان به این ویروس به تصویر كشیده شد.
در این نمایش، دختر خردسال مبتلا به ایدز به علت دوری همكلاسی ها از وی، به مادرش گلایه می كند و مادر در پاسخ فرزندش اینگونه بیان كرد كه 'هر چند ما نقص ایمنی داریم، ولی این افراد نقص آگاهی دارند'.
این جمله كوتاه و كودكانه مادر، به وضوح تصویری از نگرش جامعه به بیماران مبتلا به ایدز را نمایش می دهد. این در حالی است كه یكی از متخصصان بیماری های عفونی و مسئول برنامه‌ ایدز دانشگاه علوم پزشكی همدان اعلام می كند كه تماس فیزیكی عادی نقشی در انتقال ویروس اچ.آی.وی و بروز بیماری ایدز ندارد.
ولی همچنان این جمله كارشناسانه، غریب مانده است؛ چراكه بیشتر افراد به علت هراس از مبتلا شدن به این بیماری، تمایلی به همنشینی با بیماران ایدز ندارند. البته این نگرش دو سویه بوده و افراد مبتلا به این ویروس نیز دوست دارند همچنان ناشناخته بمانند.
به عنوان نمونه، با آغاز هفته پیشگیری از بیماری ایدز، از هفت كودك آلوده به ویروس اچ.آی.وی در شهرستان همدان با اجرای برنامه های كودكانه و مفرح، دلجویی و حمایت صورت گرفت.
یكی از نكات حاشیه ای نشست یاد شده این بود كه خانواده های این كودكان تمایل به حضور میهمانانی از آموزش و پرورش در این نشست نداشتند و حضور كودكانشان در این برنامه را منوط به ناشناخته ماندن آنها در بین همكلاسی و جامعه آموزش پرورش كرده بودند.
تلاش برای ناشناخته ماندن موجب شده است كه تاكنون بخش اندكی از افراد مبتلا به ایدز شناسایی شوند. یعنی با وجود اینكه تاكنون 796 بیمار مبتلا به ویروس اچ.آی.وی در استان همدان شناسایی شده، اما برخی معتقدند آمار مبتلایان به ایدز در این استان سه هزار نفر است و عده ای نیز بر این بارند كه به طور متوسط از هر یكهزار تن، یكی به این بیماری مبتلا شده است.
با توجه به اینكه ماهیت بیماری ایدز دارای دوره بدون علامت طولانی است، در بسیاری از مواقع تا حدود پنج تا 15 سال در فرد آلوده هیچ گونه علامتی مشاهده نمی شود و افراد مبتلا از بیماری خود آگاه نبوده و یا به دلیل ترس از بدنامی ناشی از آن، از مراجعه به مراكز مشاوره بیماری های رفتاری خودداری می كنند؛ بنابراین قسمت عمده مبتلایان ناشناخته باقی مانده اند.
رئیس مركز بهداشت شهرستان همدان در گفت و گویی تفصیلی با خبرنگار ایرنا عنوان كرد: ویروس اچ آی وی و بیماری ایدز بیش از آن كه یك بیماری عفونی باشد، یك آسیب اجتماعی است كه دارای ابعاد اقتصادی، فرهنگی و سیاسی وسیعی است و بدون توجه به تمامی عوامل مؤثر بر گروه های پرخطر، در پیشگیری از این بیماری موفق نخواهیم بود.
دكتر محمد خیراندیش افزود: مراقبت، درمان و كنترل این ویروس زمانی امكان پذیر می شود كه تمامی بخش های مرتبط جامعه از جمله سازمان های دولتی، بخش های غیردولتی و مردم وظیفه خود را به درستی انجام دهند.
وی با بیان اینكه این ویروس از سه راه عمده قابل انتقال است، مهم ترین راه آن در كشورهای مختلف جهان را تماس جنسی محافظت نشده ذكر كرد و توضیح داد: اچ.آی.وی می تواند از مرد آلوده به زن سالم، از زن آلوده به مرد سالم و همچنین در افراد همجنس باز منتقل شود.
وی گفت: با وجود اینكه احتمال انتقال ویروس در هر بار رابطه جنسی كمتر از یك درصد است، اما در حال حاضر بیش از 75 درصد موارد اچ.آی.وی در جهان از این راه مبتلا شده اند.
وی ادامه داد: در ایران نیز تا پایان شهریور سالجاری 36 هزار و 571 نفر از بیماران مبتلا به اچ.آی.وی شناسائی شدند كه از این تعداد 15 هزار و 345 نفر به اچ.آی.وی پیشرفته مبتلا بوده و 10 هزار و 97 نفر از مجموع بیماران جان خود را از دست داده اند.
رئیس مركز بهداشت شهرستان همدان با ذكر اینكه مردان 83 درصد مبتلایان به ایدز را تشكیل می دهند، گفت: 52 درصد موارد مبتلا به این بیماری در كشور در گروه سنی جوان قرار دارد.
دكتر خیراندیش گفت: تا پایان شهریور امسال 796 نفر مبتلا به ویروس اچ.آی.وی - ایدز در همدان شناسائی شدند كه بیش از 61درصد موارد به گروه سنی 20 تا 34 ساله یعنی جمعیت جوان مربوط می شود.
وی افزود: شایع ترین علت ابتلا به این بیماری استفاده از سرنگ و سوزن مشترك در بین مصرف كنندگان مواد مخدر تزریقی است، هر چند بر اساس شواهد 'اپیدمیولوژیك' (همه‌گیرشناسی) موج سوم این بیماری در حال شكل گیری بوده و آن انتقال عفونت از طریق تماس جنسی به جای اعتیاد تزریقی است.
وی بیان كرد: هم اینك در تمامی شهرستان های همدان مكان هایی با عنوان مركز یا پایگاه مشاوره بیماری های رفتاری با حضور پزشك و كارشناسان مجرب و آموزش دیده به صورت محرمانه و در نهایت رازداری خدمات آموزشی و مشاوره رایگان را به مراجعان ارائه می كنند.
رئیس مركز بهداشت شهرستان همدان درباره درمان قطعی این بیماری توضیح داد: برای پیشگیری از این بیماری در حال حاضر واكسنی وجود ندارد و درمان قطعی اج.آی.وی نیز به دلیل تغییر دائمی آنتی ژن سطحی ویروس و وجود دوران عفونت مخفی امكان پذیر نیست، اگر چه امروزه با دارو های 'ضد رترو ویروسی' می توان طول عمر بیماران را تا حد قابل توجهی افزایش داد.

** سن ابتلای به اچ.آی.وی در حال كم شدن است
دكتر خیر اندیش تصریح كرد: جوانان و نوجوانان از راه‌های انتقال ویروس اچ.آی.وی، راه ابتلای خود به این ویروس و نحوه محافظت خود در برابر آن اطلاعات كافی ندارند.
وی با بیان اینكه 16 درصد جوانان از راه های پیشگیری و الگوهای انتقال آگاه هستند، بیان كرد: در مراكز ارائه خدمات بهداشتی و نظام شبكه بهداشتی درمانی كشور، برای گروه سنی نوجوان هیچ برنامه و خدمتی تعریف نشده است و به جرات می توان گفت كه گروه سنی نوجوان و جوان حلقه مفقوده نظام سلامت در كشورمان در ابعاد جسمانی، روانی و اجتماعی هستند.
رئیس مركز بهداشت شهرستان همدان تاكید كرد: بی توجهی به نوجوانان سبب تاخیر در تشخیص و شناسایی به موقع اچ.آی.وی و در نتیجه تاخیر در شروع درمان می شود و به خاطر این خلاء فرصت های مناسب برای درمان موثر از دست می رود و در نهایت این موضوع منجر به افزایش مرگ و میرها در این عرصه می شود.
دكتر خیراندیش علت ضرورت توجه به جوانان و نوجوانان به عنوان یك قشر آسیب پذیر در برابر ویروس اچ.آی.وی را، كنجكاوی این قشر برای انجام رفتارهای پرخطر، بحران های عاطفی، تحصیلی و مالی فراوان و ناآگاهی این قشر از شیوه و روش مدیریت این بحران ها ارزیابی كرد.
وی گفت: شیوع روز افزون مصرف مواد روانگردان و محرك، امروزه به یك معضل بسیار جدی اجتماعی و سلامتی تبدیل شده است و مصرف مواد محركی همچون شیشه، علاوه بر افزایش چشمگیر رفتارهای پرخطر از جمله رفتارهای پرخطر 'جنسی'، منجر به آسیب‌های برگشت‌ناپذیر مغزی و روانی می‌شود.
رئیس مركز بهداشت شهرستان همدان توضیح داد: مصرف مواد محرك حاوی آمفتامین می‌تواند منجر به افزایش رفتارهای پرخطر جنسی شامل رفتارهای جنسی محافظت نشده و گروهی شود.
دكتر خیراندیش اضافه كرد: در صورت مصرف مواد محرك و رفتارهای پرخطر جنسی، ریسك ابتلا به ویروس اچ.آی.وی و سایر بیماری های آمیزشی افزایش می یابد.
فوق تخصص بیماری های عفونی و مسئول برنامه‌ ایدز دانشگاه علوم پزشكی همدان نیز در این باره گفت: امروزه انتقال بیماری‌ها از طریق تزریق با سرنگ آلوده به شدت كاهش یافته است و این موضوع به كاهش آمار ایدز از این طریق كمك كرده است.
دكتر محمد مهدی مجذوبی با تاكید بر ضرورت انجام تست های اچ.آی.وی بیان كرد: یكی از راه های تشخیصی ابتلا به این ویروس، تشخیص اولیه عفونت از طریق 'آنتی بادی' است و مزیت برنامه های آزمایش اچ.آی.وی، شناسایی بیماران و هدایت آنان برای ارزیابی پزشكی، درمان و استفاده از دیگر خدمات اجتماعی است.
وی مهمترین راه های پیشگیری از ابتلا به ویروس اچ.آی.وی را آموزش همگانی، امساك جنسی از طریق تشویق به خویشتن داری، تك همسری، مدیریت صحیح نیاز جنسی، درمان به موقع بیماری های مقاربتی و توصیه به استفاده از سرنگ های بهداشتی است.
مسئول برنامه‌ ایدز دانشگاه علوم پزشكی همدان اظهار كرد: بانوان باردار آلوده زیر پوشش برنامه های كنترلی و بهداشتی قرار گرفته اند، به گونه ای كه تولد نوزدان مبتلا به اچ.آی.وی از این مادران به كمتر از 100 تن رسیده است.

**انجام آزمایش اچ.آی.وی راهی برای پایان دادن به ایدز
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی همدان نیز اظهاركرد: بزرگترین كار برای پایان دادن به اپیدمی ایدز انجام تست اچ.آی.وی است.
دكتر سید جلال‌الدین امیری گفت: بیماری ایدز متعلق به طبقه خاصی نیست بلكه همه مردم جامعه در معرض این بیماری قرار دارند.
وی تاكید كرد: مبتلا شدن هر فرد به وئیروس اچ.آی.وی سالانه 16 هزار دلار هزینه بر دوش بهداشت و درمان می گذارد، در حالیكه اگر در مرحله پیشگیری، به ازای هر یك دلار هزینه برای كنترل بیماری ایدز 15 دلار صرفه جویی می شود.
با توجه به هراس مبتلایان به ایدز از انجام تست های مورد نیاز انتظار می رود با فرهنگ سازی و پذیرش این افراد در جامعه، این تابو شكسته شود تا بتوان با برنامه ریزی دقیق افراد گرفتار به ویروس اچ.آی.وی را نجات داد و از گسترش بیماری ایدز جلوگیری كرد.
10 آذر برابر با اول دسامبر به عنوان روز جهانی ایدز نامگذاری شده است.
7526/2090
گزارش از: علیرضا جهانگیری** سعید زارع كندجانی