منبر گپ، پایگاه دیرینه عزاداری حسینی در بندرعباس

بانیان این حسینیه در مناسبت‌های دینی و مذهبی به برپایی مجالس مولودی خوانی، تعزیه خوانی، مداحی و سینه‌زنی می‌پردازند و در ایام محرم و بویژه تاسوعا وعاشورای حسینی این شور و شعور حماسی به اوج خود می‌رسد و غیر از آن نیز، مراسم‌ هفتگی در شب‌های یکشنبه و پنجشنبه هرهفته در منبرگپ برگزار می‌شود و عزاداران به ذکر مدح و مصیبت‌های اهل بیت(ع) می‌پردازند.

 حسینیه دوازده امام به‌عنوان نخستین منبری بوده که توسط مومنان شیعه و مهاجر حیدرآباد هندوستان که در واقع ایرانیالاصل بوده و درشهر بندرعباس در محل میدان بلوکی سابق ساکن بودند، ساخته شده است.

مسوول منبرگپ تا حدود هفت سال قبل مرحوم «ملامحمد ژیانفر» بود که هم اکنون مدفنش در گوشه سمت چپ منبر است  و پس از وی فرزندش این مسوولیت را عهده دار شد. 

منبر گپ در قلب بندرعباس

حسینیه منبر گپ در قلب شهر بندرعباس، حد فاصل میدان بلوکی و برق روبروی پاساژ طلا واقع شده و اطراف آن چند مرکز اداری و تجاری و قرار دارد که همگی موقوفه های همین منبر یا حسینیه هستند.

بنای این منبر به سبک گوشواره ای ساخته شده؛ یعنی ساختمان اصلی در وسط آن و طرفین آن نیز ۲ شبستان با سقف‌های گنبدی شکل قراردارند که این شیوه ساخت مختص مهاجران شیعه حیدرآبادی هندوستان در شهر بندرعباس بوده است.

منبرهای گَپ واقع در میدان بلوکی، منبر روستای نانگ بخش قلعه قاضی و همچنین منبر محله پشت شهربندرعباس که بعدها به علت قدیمی وفرسوده بودن ساختمان قدیمی توسط مردم این محله شهید (خراب) وبنای جدید ساخته شد توسط مهاجران حیدرآبادی‌های هند مقیم شهر بندرعباس با یک سبک معماری و رو به قبله ساخته شده است.

منبر گپ میراث معنوی ثبت شده ایرانیان

حسینیه دوازده امام در دهم دیماه سال ۱۳۸۱ با شماره ۶۷۶۸ توسط اداره کل میراث فرهنگ، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان بنام «منبر گَپ» به ثبت آثار معنوی در کشور رسیده است .

در گذشته شهر قدیم بندرعباس از طرف جنوب به دریا، از طرف شمال به دیواری که حد فاصل میدان شهربانی (میدان ۱۷ شهریور) تا میدان یادبود(میدان شهدا) کشیده شده بود، از طرف غرب به دیواری که از میدان یادبود تا دریا و از طرف شرق به دیواری که از میدان شهربانی تا دریا کشیده شده بود، محدود می‌شد و منبر گپ درست در میان این مثلث واقع شده و برای همین به نام منبر میانشهر نیز شناخته می شود.

۱۲علم بنام دوازده امام درمنبر گپ

منبرگپ درهرمزگان تنها منبری است که دوازده عَلَم (بیرق) به‌نام دوازده امام(ع) دارد و دیگر منبرهای سطح استان نیز برای ساخت و دارابودن علم از این منبر تاریخی الهام گرفته‌اند که تمامی علم‌های این منبر هرکدام دارای نماد و نشان های خاص و منحصر به فرد هستند.

هرعلم دارای «سَرشَدَّه» (پنجه ای که در بالای سرعلم بسته می شود) بنام یکی از امامان اطهار(ع) است و از گذشته هرکدام از این علم‌ها یک نوع لباس و پوشش مختص به خود داشته‌اند.

وظیفه حمل هر علم نیز برعهده یکی ذاکران اهل بیت(ع) بوده که نسل به نسل و دست به دست گشته تا به امروز که فرزندان آن بزرگان، علم کشان منبرگپ هستند و امیدواریم بعد از این افراد نیز فرزندان آن‌ها علم کش این منبر باشند.

علم شویی در ساحل بندرعباس

آیین علم شویی منبرگپ که به ثبت ملی نیز رسیده است، هرساله درشامگاه روز دوم محرم به‌عنوان یکی از آیین‌ها و سنت‌های بومی محلی در بندرعباس اجرا می‌شود.

در این روز ۱۲ علم توسط عزاداران حسینی به ساحل برده می شود و در دریا غسل (شست وشو) داده می شود و به اصطلاح آن را طاهر می‌کنند سپس به همان صورت علم‌ها را به حسینیه برمی‌گردانند و بعد از نماز مغرب و عشا با خواندن دعای خاصی با پارچه‌های نذری مردمی می پوشانند و از نکات قابل توجه افزایش رونق این مراسم در سال های اخیر و حضور بیشتر مردم در آن است.

دعای مخصوص علم که حدود نیم ساعت طول می کشد، توسط یکی از نوه‌های مرحوم «ملامحمد ژیانفر» که تمامی عمر خود را صرف خدمت در حسینیه منبرگپ کرده، خوانده می‌شود و ذاکران اهل بیت(ع) وعزاداران حسینی آمین می‌گویند.

پس از پایان دعا، علم کشان با سلام وصلوات برمحمد و آل محمد(ص) شروع به پوشش علم‌ها با پارچه می‌کنند و از روز سوم تا نهم محرم نیز منازل محبان اهل بیت(ع) پذیرای این علم‌ها هستند و مرکز ثقل و پایگاه اصلی تمامی این برنامه ها و آیین ها همان منبر گپ است که پس از ۳۰۰سال همچنان بزرگی خود را حفظ کرده و سال به سال ارج و قرب و منزلتش  بیشتر و بیشتر می شود.

ازویژه های ماه محرم در هرمزگان برپایی خیمه گاه های سوگواری از جای جای استان و سپاه پوش کردن حسینیه، مسجد ها،تکایای و همچنین نقاط مختلف ورودی شهرها و روستا بوده که نشان دهنده عمق ارادت مردم به خاندان اهل بیت عصمت و طهارت بویژه حضرت ابا اعبدالحسین(ع) است.  

البته حال و هوای محرم در هرمزگان از یکماه پیش با انجام کارهای اولیه از قبیل خرید پارچه و بیرق های سبزه و سیاه تا آماده کردن دیگ های امامی برای پخت پز و نسخه های تعزیه خوانی شروع شده و از شب گذشته مراسم دهه اول محرم ۱۴۴۰قمری شروع شد. 

برگزاری مراسم سخنرانی، مداحی،سینه زنی سنتی، علم گردانی و تعزیه خوانی در طول ۱۰ روز محرم یکی از مهمترین جلوه های بوده که مردم هرمزگان نسل به نسل حفظ کرده و همچنان با همان سبک در مناطق مختلف شهری و روستایی تداوم دارد.

یکهزار و ۶۰۰ هیات مذهبی در هرمزگان شناسایی و ساماندهی شده که درطول سال بویژه در ماههای محرم ، صفر و رمضان بیشترین فعالیت دارند.

۷۱۹۵/۲۰۹۴ /۶۰۴۸