حیدر اسکندرپور در آیین آغازین هفته فرهنگی آلمان در شیراز که شامگاه پنجشنبه در جوار آرامگاه حافظ برگزار شد، گفت: شیراز در گذر زمان زادگاه فرهیختگان و بزرگانی بوده است که هریک شهره زمانه‌اند.
او شیراز را شهر ادب، فلسفه، حکمت و دانش دانست و بیان کرد: شیراز شهر بقاع متبرکه‌ای است که تنیده در تاروپود زیبایی، عرفان و معنویت، زائران عاشق را به زیارت‌خانه عشق می‌خواند.
شهردار شیراز با بیان اینکه این شهر، شهر رویایی گوته، شاعر اندیشه‌ور و حکیم و نویسنده فرزانه آلمان و تاریخ ادب جهان است، عنوان کرد: گوته ۲۰۵ سال پیش با شعر حافظ آشنا شد و آن را مدیون هامر پورگشتال، مترجم بزرگ آلمانی دانسته است.
وی ادامه داد: شیفتگی گوته به حافظ و تاثیر اشعارش در روح حکیمانه او ۵ سال بعد به ثمر نشست و در سال ۱۸۱۹ دیوان غربی شرقی آفریده، منتشر و ماندگار شد.
گوته نیمه گمشده خود را در حافظ می‌یابد
اسکندرپور با اشاره نظرات اندیشمندان جهان درباره گوته بیان کرد: این در حالی است که این شخصیت برجسته حافظ شیراز را شاعر شاعران جهان می‌خواند و خود را همزاد حافظ می‌پندارد، نیمه گمشده خود را در او می‌بیند، با او متحد می‌شود و کمال می‌یابد.
او جوهره عرفان را مددکار حافظ در آفرینش دیوانی دانست که امروزه آوازه‌ای جهانی یافته و در گوش هوش جهانیان خوش نشسته است.
اسکندرپور گفت: شاید امروز حافظ و گوته در کنار هم به ما می‌نگرند که به پاسداشتشان در این گوشه از بهشت گرد هم آمده‌ایم و همدل و هم آوا با آنها می‌خوانیم.
در این آیین رئیس شورای شهر شیراز نیز با بیان اینکه تحقیق، تفحص و تأمل برای شناخت شخصیت‌های مؤثر در میان ملت‌ها میزان و معیاری قابل اعتنا برای شناخت هر چه بهتر آنان است، مقایسه شخصیت‌های برجسته جهان را فارغ از بُعد مکان و زمان، فراهم‌آورنده امکان قضاوت عادلانه پیرامون زبان مشترک ملت‌ها دانست.
سید عبدالرزاق موسوی افزود: گوته به عنوان یک اندیشمند، متفکر، هنرمند و شاعر بزرگ غربی که ابتدا از طریق آیات قران کریم با فرهنگ شرق آشنا شد و بعد با ابیات سعدی و بیش‌تر حافظ آشنایی یافت، ارتباطی معنوی و روحانی با شاعر شیراز برقرار کرد.
وی با اشاره به تاثیرگذاری حافظ بر گوته بیان کرد: او پس از مطالعه چندین ترجمه از دیوان حافظ به اولین دیوان کامل دست پیدا کرد و فریاد تحسین سر داد و به گفته خود ناگهان دریافت که با اثری مواجه است که تا آن روز مانند آن را ندیده است و این تحیر تا آنجا ادامه یافت که گوته، در به روی خود از اغیار بست، برای آنکه با حافظ شیرازی به خلوت نشیند.
رئیس شورای شهر شیراز قرابت و دلدادگی گوته به حافظ و ادبیات شرق را واسطه ایجاد دیوان غربی- شرقی دانست که در ادبیات آلمانی در زمره بهترین‌هاست.
حافظ و گوته دوستداران جمال و حقیقت بوده‌اند
موسوی اظهار کرد: دو اندیشمند با چندین قرن فاصله زمانی و هزاران کیلومتر فاصله مکانی، یکی در شرق و دیگری در غـرب عالم، با تشابهاتی چون اوضاع نابسامان اجتماعی و سیاسی، تعصبات خشک و تاریک اندیشانه‌ی زمان خود در ستیز بودند، هر دو دوستدار جمال و حقیقت بودند و کمال مطلق یعنی خدا را می‌جستند.
عضو شورای شهر شیراز بیان کرد: با تمام تحقیقات صورت گرفته پیرامون این دو شخصیت سترگ، هنوز ابعاد زیادی از وجوه شخصیتی آنها و تاثیراشان بر محیط پیرامون و متأخرین خود یا ناشناخته مانده است و یا به قدر کافی تبیین نشده است و این رسالت فرهیختگان علمی، فرهنگی و ادبی دو کشور است که بر روی این موضوع متمرکز شوند.
وی با اشاره به بروز جنگ‌ها و درگیری‌ها در جهان امروز، بر ضرورت تکیه بر فرصت‌های گفت‌وگو و نزدیک‌شدن انسان‌ها به همدیگر تاکید کرد و گفت: حوزه‌های مشترک فرهنگی، اجتماعی، علمی و به طور خاص ادبیات و آثار فاخر این دو شاعر بزرگ ایران و آلمان، فرصت بسیاری برای این مهم فراهم می‌آورد.
تاکنون از ظرفیت‌های صلح‌آمیز تفکر حافظ و گوته بهره نبرده‌ایم
موسوی ادامه داد: به نظر می‌رسد تاکنون از این ظرفیت بزرگ، برای تبدیل یونیفرم‌های جنگ و ستیز به دست دوستی و محبت، به قدر کافی بهره نبرده‌ایم؛ چراکه بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها و تبدیل سربازخانه‌های جنگی به اتاق‌های گفت‌وگو از رسالت‌های مشترک فرهیختگان دو کشور است.
در ادامه این آیین خطابه نمایشی دیوان غربی – شرقی به کارگردانی محسن حسینی در قالب هنر مفهومی اجرا شد که به زندگی عاشقانه حافظ و همسرش جهان ملک خاتون و گوته و دلداده‌اش ماریانه فن ویله مر می‌پردازد.
اجرای کنسرت گروه کلنکه آلمان در تالار حافظ نیز پایان‌بخش برنامه‌های نخستین روز از هفته فرهنگی آلمان در شیراز بود.
کوارتت زهی کلنکه بیش از ۲۵ سال است که در عرصه بین‌الملل به اجرای برنامه‌های هنری می‌پردازد. این گروه از چهار نوازنده خانم تشکیل شده است که به عنوان یکی از مهم‌ترین گروه‌های چهارنفره زهی آلمان شناخته می‌شود.
گروه کلنکه پیش از این در سال ۲۰۱۸ در جشنواره موسیقی فجر در ایران کنسرت برگزار کرده است.
در برنامه هفته فرهنگی آلمان در شیراز که توسط سفارت آلمان در ایران و با همکاری شهرداری شیراز رسما از شامگاه پنجشنبه ۹ آبانماه شروع شد و تا ۱۳ آبانماه ادامه دارد، پروفسور آنکه بسه متخصص ادبیات و مجرب‌ترین کارشناس دیوان غربی- شرقی گوته، فلوریان هنکل فون دان اسمارک نویسنده، تهیه‌کننده و برنده جایزه اسکار برای فیلم زندگی دیگران، اشتفان وایدنر نویسنده فیلسوف، مترجم و اسلام‌شناس، کلاوس گالاس نویسنده و مدیر فرهنگی و موسس جشنواره دیوان غربی- شرقی وایمار و دوریس دوری موفق‌ترین کارگردان آلمانی و نویسنده حضور دارند.
یوهان ولفگانگ فون گوته (به آلمانی: Johann Wolfgang von Goethe) زادهٔ ۲۸ اوت ۱۷۴۹ در فرانکفورت – درگذشتهٔ ۲۲ مارس ۱۸۳۲ در وایمار؛ شاعر، ادیب، نویسنده، نقاش، محقق، انسان‌شناس، فیلسوف و سیاست‌مدار آلمانی بود.
دیوان غربی – شرقی گوته کامل‌ترین اثر گوته به‌شمار می‌رود که با محوریت اندیشه‌ای جهان‌وطنی و برمبنای پیوند میان ملت‌ها نگاشته شده است. نسخه نهایی دیوان غربی- شرقی گوته در سال ۱۸۱۹ ( دویست سال پیش) منتشر شد. سه دفتر مغنی‌نامه، حافظ‌نامه و عشق‌نامه او نیز در قالب سه‌گانه‌ای تحت تاثیر پرقدرت حافظ است.
خواجه شمس‌ُالدّینْ محمّدِ بن بهاءُالدّینْ محمّدْ حافظِ شیرازی (زادهٔ ۷۲۷ هجری قمری – درگذشتهٔ ۷۹۲ هجری قمری در شیراز) است.
