در اهمیت مبارزه با فساد و مفسدین همین بس که مقام معظم رهبری فرمودند: «مبارزه با فساد یک جنبه اخلاقی محض نیست و اگر با فساد مبارزه نشود، همه کارها لنگ خواهد ماند».
میزگردی با عنوان «فساد و اختلاس» به همت «روزنامه نقدحال» در دفتر این روزنامه و با حضور اساتید دانشگاه و مدیران استانی تشکیل شد تا زوایای پیدا و پنهان این معضل را بیشتر آشکار کنند.
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه رازی کرمانشاه ریشه فساد و اختلاس را چند وجهی و چندعلتی دانست و گفت:ریشه این معضلات یک فاکتور نیست و نیاز به دانش بین‌رشته‌ای دارد و بهترین رشته‌ای که فساد را تشریح می‌کند «اقتصاد سیاسی» است.
«قدرت احمدیان» لزوم تشکیل این جلسه را وجود فساد در جامعه دانست و ۶ نکته را در تشریح فساد مطرح کرد:
۱.اختلاس و فساد خصیصه جوامع توسعه نیافته است بطوریکه در کشورهای در حال توسعه فساد رخ می‌دهد و البته در کشورهای توسعه یافته هم فساد بین المللی رخ می‌دهد و آنها قصد دارند اموال کشورهای جهان سوم را به تصرف خود آورند.
۲.اختلاس و فساد به فرآیندها مربوط است نه به ساختار
۳.فساد به طور کلی ارتباطی با مناسبات بین‌المللی ندارد و علت فساد را مناسبات بین المللی دانستن چشم بستن بر واقعیت ها است آنچنان که خیلی از کشورهای دنیا مناسبات بین المللی خوبی دارند اما اختلاس های کلان در آن رخ می‌دهد.
۴.اختلاس و فساد نشان دهنده زوال نهادهای مدنی است.
۵.اختلاس محصول فقدان چشم انداز است بطوریکه ناامیدی نسبت به آینده باعث می شود مدیران از کمترین فرصتی برای سوءاستفاده بهره ببرند.
۶.افزایش درآمدهای نفتی فساد را بیشتر می کند و دولتی که منابع زیادی را بدون زحمت به دست بیاورد بدون نظارت و مدیریت آن را هدر می‌دهد و کاهش درآمدهای نفتی فرصتی برای مردم است و دولت هم باید برنامه‌های خود را برای برون رفت از این وضعیت ارایه کند.
استاد علوم سیاسی دانشگاه رازی با تکیه بر اقتصاد سیاسی، فساد در ایران را محصول ۲ مسئله ساختاری دانست و افزود: نکته اول اینکه ما در سرمایه‌داری ملی و بورژوازی در ایران ضعف تاریخی داریم و تا زمانی که بورژوازی ملی و اقتصاد تولیدی شکل نگیرد، بورژوازی دلال صفت رشد می‌کند.
این استاد دانشگاه نکته دوم را منابع هنگفت درآمدهای نفتی و هدر رفت آن عنوان کرد و افزود: این منابع زمینه را برای فساد بیشتر می‌کند و تا زمانی که بورژوازی ملی مولد مستقل شکل نگیرد فساد ریشه کن نمی شود.
احمدیان در پایان گفت: سه نکته باید در کنار هم باشند و باهم اتفاق بیافتند تا فساد از بین برود: اول وجود یک انگیزه در نیروهای اجتماعی برای توسعه مانند نخبگان، اساتید، روزنامه نگاران، مدیران و قانون‌گذاران
دوم دولتی که شبانه‌روز دغدغه توسعه داشته باشد و سوم محیط بین المللی سالم است.
حجت‌الاسلام «سیدمحمدباقر نجفی»، عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه رازی کرمانشاه هم در این نشست گفت:در علوم اجتماعی مفاهیم مفهوم نیست و ما از اول هم حاضر نشدیم روی مفاهیم با هم بحث کنیم. فساد ماتریسی است که اجزای مختلفی دارد و همه این اجزا در هم تنیده شده است و هر بخشی با دیگری هم‌افزایی مثبت دارد.
وی افزود: در کنار فساد حتما رشوه، پولشویی و قاچاق هم وجود دارد که باید به صورت پکیج دیده شود در مورد هر کدام به تنهایی کار کنیم ثمربخش نیست و ما باید با فساد با حوصله عمل کنیم.
نجفی یادآور شد: برای مبارزه با قاچاق و همچنین برای اجرای سهام عدالت هزینه های انسانی و مالی زیادی را متحمل شدیم.آیا قاچاق از بین رفت؟آیا عدالت اجتماعی با پرداخت سالی یک دلار سود سهام عدالت محقق شد؟ تا زمانی که بخواهیم در برخورد با مولفه های فساد شتابزده عمل کنیم به هیچ موفقیتی نمی‌رسیم.
«کیوان کاشفی»، رییس اتاق بازرگانی استان کرمانشاه یکی دیگر از مهمانان این میزگرد بود که اختلاس را بخشی از فساد و فساد را سوءاستفاده از قدرت عمومی برای دستیابی به قدرت خصوصی تعریف کرد و گفت: فساد کوچک در ادارات توسط مدیر انجام می‌شود و فساد بزرگ توسط سیاستمداران انجام می‌شود که تبعات ملی و بین المللی دارد.
کاشفی نحوه تخصیص دلارهای نفتی در کشور را یکی از مهمترین دلایل ایجاد فساد و اختلاس دانست و گفت: اگر اقتصاد و صادرات ما از کالاهای غیرنفتی بود، آمار بیکاری در کشور بیشتر از ۶ درصد نمی‌شد.
وی فضای کسب و کار، بزرگی دولت، دخالت دولت، سیاست های مالی، بازتوزیع منابع، تخصیص اعتبارات ریالی در کشور، مناقصات دولتی که غیرشفاف است و شیوه گذاری در قواعد تجارت خارجی، شیوه فعالیت گمرک های کشور که باعث قاچاق ۴۰ درصدی در کشور است و اجرا نشدن خصوصی سازی، را از دیگر دلایل ایجاد فساد و اختلاس در جامعه عنوان کرد.
کاشفی بر داشتن برنامه‌ریزی برای از بین بردن فساد تاکید کرد و افزود: ما باید تفسیر و ادبیات مشترکی از فساد داشته باشیم و با مقوله فساد و مفسدان به طور قاطع برخورد شود.
وی رتبه ایران را در شاخص‌های بین‌المللی، حق اظهارنظر شهروندان، ثبات سیاسی، کیفیت مقررات، حاکمیت قانون و کنترل فساد منفی عنوان کرد و تاکید کرد که باید با برنامه ریزی این مشکلات را برطرف کنیم.
«شهاب تجری»، عضو هیات مدیره کانون وکلای استان کرمانشاه هم در این نشست، اوج فساد را آنجایی دانست که عده‌ای از قدرت سیاسی خود استفاده و به بیت‌المال ضربه می زنند.
وی ۲ مجموعه علل «ساختاری» و «فرهنگی اخلاقی» را در ایجاد فساد و اختلاس دخیل دانست و گفت: امروز ما در ساختار اداری، اقتصادی و سیاسی خود دچار مشکلات عدیده هستیم.
این استاد دانشگاه ، دولتی بودن اقتصاد، عدم مشارکت مردم در اقتصاد، عدم شفافیت در اقتصاد، نبود قوانین مناسب در عرصه اقتصادی و بانک‌داری، ناتوانی بانک مرکزی برای نظارت بر بانک‌ها، ضعف نظارت حکومتی و همکانی، عدم استفاده از ابزارها و ادارات موجود برای پیشگیری و جلوگیری از فساد را از دیگر عوامل ساختاری ایجاد فساد در جامعه عنوان کرد.
تجری درخصوص علل فرهنگی اخلاقی ایجاد فساد در جامعه، پایبندی به اخلاق را امروزه در جامعه ضعیف دانست و گفت: دین پشتوانه‌ای برای اخلاق است اما متاسفانه ظواهر دین برجسته شده و ما تعالیم دینی اخلاقی را کنار گذاشته‌ایم و آنچنان که برای حجاب وقت و انرژی گذاشتیم یک دهم در مورد ریا و دروغ کار نکردیم.
این حقوق‌دان در پایان گفت: اگر ما جامعه سالم می‌خواهیم باید مردم در عرصه های مختلف بازیگر باشند، به مردم کمک شود تا گزارش بدهند و دخالت کنند و لازمه آن قوانین محکم است تا هرکسی هر زمان که خواست اطلاعات را از ارگان‌های مورد نظر به دست آورد و کسی هم از آنها بازخواست نکند.
