چگونه دردهای رایج روزه‌داری را کاهش دهیم

برخی از پزشکان بر این باورند که روش صحیح تغذیه در ماه رمضان یکی از موارد مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد تا از عوارض جسمی یا عصبی جلوگیری شود، در غیر این صورت ممکن است عوارضی حاصل شود که یا روزه گرفتن را عامل آنها محسوب کنند یا اثرات آن باعث عدم تداوم روزه گرفتن شود.

آن‌ها معتقدند، چهار فاکتور در تغذیه در ماه رمضان از جمله زمان غذا خوردن، میزان غذا خوردن، چگونه غذا خوردن و انتخاب نوع غذا باید مورد توجه قرار گیرد تا افراد دچار درد نشوند.

مهدی قادری متخصص داخلی در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید: در ماه مبارک رمضان زمان غذا خوردن اصلی سه مرحله سحر، افطار و شام بوده که لازم است از هم مجزا باشند، در سحر طوری برنامه ریزی شود که علاوه بر زمان کافی برای ذکر و دعا و عبادت زمان کافی برای غذا خوردن در نظر گرفته شده باشد.

وی می افزاید: یکی از موارد اشتباه غذایی در این مرحله تسریع در غذا خوردن در وقت سحر است که اثرش بعد از چند روز روزه گرفتن در سیستم گوارش خواهد بود مثل سنگینی معده، عدم مراحل هضم طبیعی غذا در طول روز، ترشی معده و در ادامه به ناراحتی های معده و روده دچار خواهند شد.

قادری با بیان اینکه یبوست می تواند باعث هموروئید (بواسیر) و سوء هاضمه همراه با احساس پری معده شود، میگوید: مصرف زیاد غذاهای تصفیه شده مثل نان‌های تهیه شده از آرد سفید(نان لواش و فانتزی) و کاهش مصرف آب و غذاهای حاوی فیبر (میوه و سبزی) در ماه رمضان از سوی روزه داران باعث یبوست می شود و به همین خاطر ممنوع است.

این متخصص داخلی ادامه می دهد: مصرف زیاد غذاهای چرب، سرخ کردنی و ادویه دار، غذاهایی مثل تخم مرغ، کلم، عدس، نوشابه های قندی گازدار مثل کولاها ایجاد نفخ می کنند و پرهیز از غذاهای چرب و نوشابه های گازدار و مصرف آب به جای آن ها توصیه می شود.

قادری اضافه می کند: تعریق زیاد، ضعف، کاهش انرژی، سرگیجه، رنگ پریدگی و حالت غش که ممکن است هنگام بعداز ظهر در ماه مبارک رمضان اتفاق بیفتد از علائم افت فشارخون است و علت آن مصرف کم مایعات و نمک بوده به همین دلیل خنک نگه داشتن فرد و افزایش مصرف مایعات و نمک از راه های درمان این عارضه است.

وی به سردرد به عنوان یکی از دردهای رایج در روزه داران اشاره می کند و می گوید: به علت عادت به کافئین و تنباکو و قطع آن، خستگی و عدم استراحت و خواب کافی به علت فعالیت زیاد یا افت فشارخون و سردرد بوجود می آید و  بهتر است  مصرف مواد حاوی کافئین و تنباکو را کاهش دهید و- اگر سردرد به علت افت فشارخون بسیار جدی باشد باید روزه را شکست.

این پزشک اظهار می دارد: ضعف، سرگیجه، خستگی، عدم تمرکز، تعریق، لرزش، کاهش فعالیت و قدرت جسمانی، سردرد، طپش قلب از علائم افت قند خون است و مصرف زیاد قندهای ساده در وعده سحر چون این امر باعث ترشح زیاد انسولین و افت قند در طول روز می شود.

وی می گوید: مصرف ناکافی غذاهای حاوی کلیسیم، منیزیم و پتاسیم باعث گرفتگی عضلات در روزه داران می شود و مصرف غذاهایی مانند سبزی ها، میوه ها، لبنیات (مثل شیر، ماست، پنیرو کشک)، گوشت و خرما منبع غنی از این مواد هستند که لازم است بیشتر مصرف شوند.

قادری با بیان اینکه  افزایش اسید در معده خالی باعث زخم معده می شود، می افزاید: سوزش سردل ابتدا در قسمت فوقانی معده در بالای دنده ها شروع شده و تا ناحیه گلو گسترش می یابد. غذاهای ادویه دار، نوشابه های گازدار مثل کولا و نیز قهوه این حالت ها را بدتر می کند.

وی توصیه می کند: کودکان به خصوص آنهایی که از نظر جثه کوچک و کم وزن هستند بهتر است روزه کامل نگیرند اگر مایل هستند در برنامه سحر و افطار شرکت کنند می توان آنها را تشویق کرد چون این ایام و گرمی حضور اعضای خانواده به دور سفره سحری و افطاری و محیط سرشار از معنویت آنها را به وجد خواهد آورد و خاطره شیرینی برای آنها خواهد بود.

قادری تاکید می کند: سالمندان اگر روزه می گیرند باید مراقبت بیشتری کنند، کاهش میزان آب در بدن سالمندان و کاهش قند خون ممکن است موجب سرگیجه شود و اینگونه سرگیجه ها اگر موجب افتادن شود برای سالمندان خطر آفرین است، مصرف میوه رنده شده، لبنیات بویژه " شیر کم چرب، استفاده از انواع سوپ ها و آش ها در افطار و سحر و نوشیدن چای کمرنگ برای آنان مفید است و می تواند تعادل آب و املاح را برقرار کند.

مصرف چای بعد از شام ممنوع

رضا عابد کارشناس تغذیه نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید: بلافاصله بعد از شام از مصرف چای خودداری کنید چون جذب آهن را کاهش می دهد و بهتر است به عنوان دسر بعد از شام از میوه ها  به خصوص  مرکبات که حاوی مقادیر بالایی ویتامین C هستند استفاده  و افطار را ابتدا با چای، آب جوش یا شیر گرم و خرما یا کشمش روزه خود را باز کنید.

وی ادامه می دهد: نان، پنیر و سبزی (حتی الامکان استفاده از مغزها مثل گردو پسته نیز مناسب است)، شامی، انواع کوکو، فرنی یا شیربرنج بهترین غذا برای افطار هستند و دو ساعت بعد از افطار در زمان شام سوپ، آش، حلیم، خوراک لوبیا، عدسی، خوراک سبزیجات با کمی نان به همراه ماست و خیار یا دوغ و سبزی خوردن یا سالاد مصرف کنید.

عابد تاکید می کند:  ا پایان شب و هنگام خواب از میوه ها، چای کمرنگ و سایر مایعات به خصوص  آب استفاده کنید و در وعده سحری انواع چلوخورشت ها و پلوهای مخلوط با حبوبات و سبزیجات (عدس پلو و لوبیا پلو، سبزی پلو) به همراه مرغ، ماهی یا گوشت و سبزی های تازه مثل سبزی خوردن یا سالاد و ماست برای این وعده مناسب است.

وی توصیه می کند: از نوشیدن زیاد چای در وعده سحری پرهیز کرده  چون باعث افزایش ادرار و دفع مواد معدنی مورد نیاز بدن و بروز تشنگی در طول روز می شود و  در وعده های سحری و افطار از پرخوری، مصرف غذاهای چرب و سرخ کردنی و غذاهای حاوی مقادیر زیاد قندهای ساده مثل قند و شکر خودداری شود.