به گزارش روز سه شنبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت الاسلام سعیدرضا عاملی در نخستین جلسه شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور که به ریاست وی در محل دبیرخانه این شورا برگزار شد، ضمن ابراز خرسندی از شروع به کار مجدد این شورای تخصصی، در مورد پیشینه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اظهارداشت: شورا ۱۵ جلسه به این سند اختصاص داد تا به عنوان منشور چشم انداز ۱۴۰۴ نظام آموزشی کشور قرار گرفته شود.
وی با بیان این نکته که زمان زیادی در تدوین اسناد استفاده می‌شود، تأکید کرد: گاهای نقدهایی به این اسناد وارد می‌شود، از جمله این که در مقایسه با اسناد عملیاتی ظرفیت های لازم را فراهم نمی کند یا برنامه اقدام واقع بینانه نیست.
وی به تدبیر حضرت امام خمینی (ره) در مورد تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی و در ادامه آن شورای عالی انقلاب فرهنگی و همچنین رهبر معظم انقلاب که به عنوان موسس و معمار این سازوکار از ابتدا تا کنون بوده اند، اشاره کرد و گفت: باید به اسناد مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی متعهد بود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین با یادآوری تاکید رهبر معظم انقلاب بر فراهم کردن سازوکار اجرایی شدن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به وزیر آموزش و پرورش تصریح کرد: تا به حال برداشت اجمالی چه به صورت کیفی و چه کمی از سند موجود نیست.
عاملی اضافه کرد: یکی از دلایلی که سند نقشه جامع علمی کشور در نظام علمی کشور موفقیت نسبی به دست آورده، این است که وقتی که به تصویب رسید ستاد نقشه جامع علمی کشور تشکیل شد و این سند طی این ۶ سال روی میز ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور بوده و تا کنون ١٣٢ جلسه به همین منظور برگزار شده است.
وی احیای مجدد شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور را ضروری دانست و گفت: بخش مهمی از بحث تعلیم و تربیت، مربوط به آموزش و پرورش است، اما نباید به وزارت آموزش و پرورش ختم شود و باید در آموزش عالی کشور ادامه دار باشد و قاعدتاً این شورا زنجیره تعلیم و تربیت را بررسی و دنبال می کند و به نوعی حوزه صدا و سیما و حوزه هنر و ادبیات نیز مرتبط می شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر این که در راهبری و ارزیابی اگر دستگاهی به غیر از دستگاه سیاست گذار پیگیر باشد، نتیجه بهتری حاصل خواهد شد، افزود: شورای عالی آموزش و پرورش که مصوب مجلس است قطعا راهبری سند را انجام می‌دهد.
نمی‌توان پیشرفت علم و فناوری کشور را منهای شورای عالی انقلاب فرهنگی ادعا کرد
عاملی با تاکید بر فرمایش رهبر معظم انقلاب که شورای عالی انقلاب فرهنگی قرارگاه فرهنگی کشور است، گفت: این شورای عالی به عنوان یک دستگاه فرهنگی باید مسیر اجرایی سازی سند تحول بنیادین را راهبری و دنبال کند.
وی با یادآوری سالگرد صدور فرمان امام (ره) در مورد تشکیل ستاد فرهنگی و برخی انتقادها که اخیراً از شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌شود، گفت: معمولاً در سالگردها دستاوردها و نکات مثبت بیان می‌شود به عنوان مثال در سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، دستاوردهای انقلاب اسلامی بیان شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: اما کارهای عظیمی که در شورای عالی انقلاب فرهنگی شده است در این نقدها دیده نمی شود.
عاملی در تشریح نقش‌آفرینی‌های ارزنده این شورا یادآور شد: ۱۲۶ نهاد تاسیسی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است و نمی‌توان پیشرفت علم و فناوری کشور را منهای شورای عالی انقلاب فرهنگی ادعا کرد.
وی با بیان این که همه ستادهای علم و فناوری کشور مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است، اظهارداشت: به عنوان مثال معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور که در حال حاضر سازوکار اصلی اقصاد دانش بنیان است، سازمان استعدادهای درخشان، شورای گسترش، دانشگاه فرهنگیان، سازمان ملی نخبگان و ده ظرفیت بزرگ راهبری علم و فناوری مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی هستند، که شورا پیشرفت کارهای محوله به آنها را نیز پیگیری کرده است. البته هر کار بزرگی نیازمند آسیب شناسی، ساماندهی و به روز رسانی است ولی نگاه بغض آلود و منفی نگرانه غلط است.
عاملی با بیان این نکته که نقد چهار رکن دارد و متاسفانه معمولا به سه رکن آن توجه نمی‌شود، گفت: رکن اول مرور کلان منصفانه پدیده مورد مطالعه است.
وی رکن دوم را برجسته سازی نقاط مثبت و موفقیت‌ها و کارآمدی یک امر یا پدیده مورد نقد دانست.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به فرمایش حضرت علی (ع) که موفقیت مددکار عقل است، اضافه کرد: برجسته سازی موفقیت ها موجب توسعه آنها و تقویت اعتماد به نفس می شود.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با بیان این مطلب که رکن سوم مربوط به خلاءهاست و معمولاً اغراق آمیز بیان می‌شود، رکن چهارم را ارائه راهکار برای اینکه نقاط ضعف به نقاط مثبت تبدیل شود، عنوان کرد.
عاملی با تاکید بر اینکه روح سند تحول بنیادین آموزش و پرورش این است که دانش آموز فارغ‌التحصیل متدین و مؤمن معطوف به ارزش‌های اسلامی پرورش یابد و از خلاقیت و توان علمی منسجم معطوف به خلاقیت و نوآوری برخوردار باشد، ابراز امیدواری کرد: شورای تحول و نوسازی بتواند به وزارت آموزش و پرورش و حوزه آموزش عالی کشور کمک کند مسیری که برای سند در نظر گرفته شده اجرایی شود.
در ادامه جلسه عاملی، حکم جمیله علم الهدی به سمت دبیری شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور را به وی ابلاغ کرد.
سند تحول بنیادین سندی کاملاً بومی است
علم الهدی هم در این جلسه در تشریح ویژگی سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش گفت: این سند در اسناد جمهوری اسلامی ایران جزء اسناد منحصر به فرد است چرا که این سند به صورت کاملاً بومی و مبنایی تهیه شده است.
وی ادامه داد: حمایت‌های ویژه مقام معظم رهبری «مدظله‌العالی» از سند تحول بنیادین از دیگر ویژگی‌های این سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است.
علم الهدی به فصل هشتم سند تحول که تأکید بر همکاری همه دستگاه‌های دولتی و غیردولت برای اجرایی سازی سند دارد، اشاره و خاطرنشان کرد: در رویکرد جدید شورای تحول و نوسازی قصد داریم به جای پرسشگری برای اجرای سند تحول بنیادین به اجرایی‌سازی آن کمک شود.
وی با تاکید بر این که سند باید هر پنج سال به روز رسانی شود، گفت: این امر به همکاری مشترک و همچنین به کمک آموزش و پروش نیاز دارد.
علم الهدی گفت با بیان اینکه به طور ناخواسته و به اشتباه سند تحول بنیادین با سند آموزش و پرورش معادل شد، گفت: مسئله این سند، تعلیم و تربیت کشور است.
وی با تاکید بر اینکه تعلیم و تربیت بین‌رشته‌ای و بین دستگاهی است، افزود: بحث تعلیم و تربیت به وزارتین آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی، علوم و بهداشت و همچنین صدا و سیما مربوط است.
شورای تحول و نوسازی موضوع آموزش و پرورش را مورد توجه قرار دهد
در ادامه جلسه منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، گفت: با توجه به اینکه در شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی که مراکز آموزشی اعم از آموزش عالی و آموزش و پرورش است و منظور از صفت اسلامی شدن همان تعلیم و تربیت است باید تلاش شود تا با احیاء مجدد شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور موازی‌کاری صورت نگیرد.
وی در ادامه پیشنهاد داد: شورای تحول و نوسازی به منظور تخصصی شدن بحث‌ها و جلوگیری از موازی کاری، تفرق و تعدد در برنامه‌ها و گستردگی طیف مختلف سنی مخاطبین تعلیم وتربیت موضوع آموزش و پرورش را مورد توجه قرار دهد.
وزیر آموزش و پرورش: کارآمدی نهادها محصول کارآمدی نظام یادگیری است
در ادامه جلسه محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش تأکید بر اینکه تکنولوژی تولید سند به اجرای سند توسعه پیدا کند، افزود: در کنار تدوین اسناد، اسناد باید اجرا شود و نتیجه داشته باشند.
وی بر ضرورت اینکه نظام تعلیم و تربیت باید به صورت یکپارچه در اجرای این سند لحاظ شود، گفت: متأسفانه از ظرفیت نظام تعلیم و تربیت در جهت تعالی و پیشرفت کشور به طور کامل استفاده نشده است.
وزیر آموزش و پرورش با بیان این مطلب که تحول در جامعه درصورتی پایدار است که نقطه عزیمت آن از تحول نظام یادگیری باشد، ادامه داد: کارآمدی همه نهادها محصول کارآمدی نظام یادگیری است و در واقع کارآمدی نهادهاست که یک جامعه را متمایز می‌کند.
وی بر ضرورت تمرکز در نظام تعلیم و تربیت به منظور ایجاد تمایز تاکید کرد و گفت: متاسفانه وضعیت تعلیم و تربیت در غربت کامل است که امیدوار هستم این شورا کمک کند نظام تعلیم و تربیت در حد و اندازه واقعی خود شناخته شود.
حاجی میرزایی با اشاره به اینکه اجرایی‌سازی سند تحول بنیادین به عنوان مطالبه اول مقام معظم رهبری از مسئولین آموزش و پرورش است و به آن تأکید دارند، ادامه داد: شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجلس شورای اسلامی و سایر نهادهای نظارتی به این مطالبه جدی باید توجه کنند.
لزوم یکپارچه شدن نظام تعلیم و تربیت
محمدمهدی طهرانچی رییس دانشگاه آزاد اسلامی هم در این جلسه با بیان این مطلب که نظام تعلیم و تربیت یک نظام مستمر است، گفت: تعلیم و تربیت از خانواده (سن ۳ تا ۷سال) تا دانشگاه ادامه پیدا می‌کند و بسیاری از کشورها به صورت نهادی، تعلیم و تربیت را یکجا هدایت می‌کنند.
وی یادآوری اینکه نظام تعلیم و تربیت در کشور به صورت جداگانه است، اظهارداشت: در حال حاضر مهدکودک‌ها زیرنظر بهزیستی، مدارس زیرنظر وزارت آموزش و پرورش و کاردانی و کارشناسی نیز زیر نظر آموزش عالی فعالیت می‌کنند.
طهرانچی بر لزوم یکپارچه شدن نظام تعلیم و تربیت تأکید کرد و یادآور شد: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش کشور صرفاً مربوط به وزارت آموزش و پرورش نیست و شورای تحول و نوسازی برای پیاده‌سازی ساحت‌های تعلیم و تربیت پیگیری لازم را انجام دهد.
کلید اصلی تحول آموزش و پرورش، معلم است
در ادامه جلسه علی اصغر فانی نیز با تأکید بر اینکه برای اجرایی‌سازی سند سه مرحله نیاز است که طی شود، گفت: مرحله اول تدوین و تصویب است که برای تصویب سند تحول بنیادین نزدیک به ده سال در شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت آموزش و پرورش طول کشید.
وی با بیان اینکه مرحله سوم، اجرای سند است، گفت: مرحله دوم تمهید مقدمات برای اجرایی سازی سند است که متأسفانه مورد غفلت قرار گرفت و متأسفانه برای اجرایی شدن به جای شروع از روش‌ها و محتوا از ساختار آغاز شد.
فانی با اشاره به اینکه برای سند تحول بنیادین نقشه راه تهیه شده است و رهبر معظم انقلاب نیز به این موضوع تأکید داشتند، گفت: برای ۱۳۱ راهکار ارائه شده در سند واحدهای پشتیبان‌کننده آن در آموزش و پرورش مشخص شده است.
وی با اشاره به اینکه هم‌زمان با تهیه نقشه راه زیرنظام‌ها هم تهیه شده است، پیشنهاد داد: شورای تحول و نوسازی این روش را برای اجرایی سازی سند مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد.
فانی تأکید کرد: کلید اصلی تحول آموزش و پرورش، معلم است و اگر معلم توانمندی و انگیزه لازم را نداشته باشد تحولی در تعلیم و تربیت اتفاق نمی‌افتد.
اجرایی‌سازی سند تحول بنیادین نیازمند برش استانی است
علیرضا علی احمدی از اعضای این شورا نیز با اشاره به پیشینه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش گفت: این سند از کامل‌ترین اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران است.
وی بر لزوم اهمیت رویکرد جامع به مجموعه نظام تعلیم و تربیت تاکید کرد: برای اجرایی‌سازی سند نیاز به برش استانی است و باید برای هر استانی وظایفش مشخص شود.
علی احمدی با یادآوری اهمیت مدیریت صحیح در نظام تعلیم و تربیت خاطرنشان کرد: در اسناد بالادستی بر تأمین نیروی انسانی آموزش و پرورش از دانشگاه‌های مربوطه حوزه تعلیم و تربیت تأکید دارد.
وی با بیان این که در ایام شیوع کرونا آموزش مجازی اجرا شده است، تصریح کرد: در حال حاضر با استفاده ازفناوری آموزشی و با تولید محتوای مولتی مدیا و چندرسانه‌ای زمینه تحول در آموزش و پرورش فراهم شده است.
اجرایی شدن سند تحول بنیادین نیاز به عزم و تصمیم ملی دارد
در ادامه جلسه محمدرضا عارف عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، با تأکید بر اینکه یکی از اسناد مهم شورای عالی انقلاب فرهنگی در راستای مهم ترین وظیفه‌اش که تعلیم و تربیت است، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است، گفت: این در وزارتخانه‌های مختلف و در جلسات زیادی از شورای عالی انقلاب فرهنگی بررسی شد و در نهایت به تصویب رسید.
مجلس شورای اسلامی، صداوسیما، آموزش عالی کشور، مردم و... در اجرایی شدن سند تحول بنیادین آموزوش و پرورش سهیم هستند
وی بر ارزیابی سند تحول بنیادین در ده سال گذشته تأکید کرد و به طرح چندین سوال از جمله اینکه معلم الان با معلم ده سال گذشته چه فرقی دارد؟ در آموزش و پرورش چه اقدامی برای کتب آموزش و پرورش شده است؟ کتب دهه ۷۰ و ۸۰ با کتب دهه ۹۰ چه فرقی دارد؟ پرداخت.
عارف با تأکید بر اینکه سند تحول بنیادین یک سند ملی است، گفت: اجرایی شدن سند نیاز به عزم و تصمیم ملی دارد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ایجاد باور و عزم ملی برای اجرایی شدن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ضروری دانست و گفت: مجلس شورای اسلامی، صداوسیما، آموزش عالی کشور، مردم و... در اجرایی شدن سند سهیم هستند.
وی با اشاره به اینکه نباید تمام امور اجرایی شدن سند هم‌زمان انجام شود، گفت: اولویت‌بندی به همراه برنامه زمان‌بندی با در نظر گرفتن ظرفیت و منابع کشور از ضروریات برای اجرایی‌سازی سند است.
عارف بر تعیین سطوح اولویت تأکید کرد و ادامه داد: منابع صرفاً مالی نیست و باید بررسی شود مدیریت آموزش و پرورش بر اساس شاخص‌های ارزشی و ملی صورت گرفته است یا خیر؟
در ادامه جلسه نیز حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا صادق‌زاده عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس بر ضرورت فعالیت شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور تأکید کرد و گفت: اجرایی شدن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیاز به تقسیم کار صحیح بین دستگاه‌ها دارد.
وی بر آسیب‌شناسی و بررسی کارهای قبلی صورت گرفته در حوزه تعلیم و تربیت، تأکید کرد و گفت: تحول نیاز به مبنای نظری دارد و تحولات ایجاد شده در آموزش عالی در دوران کرونا نیاز به تهیه فلسفه آموزش عالی دارد.
کنکور یکی از موانع اصلی اجرایی شدن سند تحول بنیادین
در ادامه جلسه مهدی نوید ادهم دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در مورد سند تحول بنیادین گفت: تفاوت جدی این سند با دیگر اسناد این است که نگاه فرابخشی و ملی که به نوعی عوامل محیطی در سند دیده شده است.
وی تأکید کرد: همکاری برای زمینه‌سازی اجرای سند تحول بنیادین و کمک به وزارت آموزش و پرورش، به‌روزرسانی سند و نگاه بین رشته‌ای و عزم ملی برای اجرایی‌سازی سند، به عنوان مأموریت‌های شورای تحول و نوسازی مطرح شود.
نوید ادهم با یادآوری این که به صورت مسئله محور عدم اجرایی شدن کامل سند بررسی شود، گفت: به عنوان مثال عناصر بیرونی برای تأمین نیروی انسانی در آموزش و پرورش دخالت دارد که نیاز است شورای عالی انقلاب فرهنگی برای برطرف کردن این مشکل اقدام کند.
وی کنکور را یکی از موانع اصلی اجرایی شدن سند تحول بنیادین عنوان کرد و اظهارداشت: سند تحول به تربیت در ساحت‌های شش‌گانه تربیت سیاسی، اجتماعی، زیباشناسی، اقتصادی و... تأکید دارد، اما کنکور صرفاً به حافظه تأکید دارد.
دبیر شورای عالی آموزش و پرورش خاطنشان کرد: مدیریت حوزه تعلیم و تربیت که فراروی اجرای سند است و به صورت فرادستگاهی است در شورای تحول و نوسازی بررسی شود.
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش سندی عملیاتی است
حجت الاسلام و المسلمین مصطفی رستمی رییس نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها با بین اینکه وضعیت تعلیم و تربیت وضعیت مطلوبی نیست، گفت: آرمان‌ها، راهبردها و اقدامات سند تحول بنیادین مسیر پیشرفت تعلیم و تربیت را مطرح کرده است.
وی با بیان این که سند تحول بنیادین آموزش و پرورش سندی عملیاتی است، ادامه داد: امکان بازنگری در خود سند لحاظ شده است.
حجت‌الاسلام و المسلمین رستمی بر لزوم فراهم شدن زمینه اجرایی شدن سند تأکید کرد و گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی آموزش و پرورش و وزارت آموزش و پرورش مسیر اجرایی شدن سند را طراحی کنند و گزارشی از اقدامات انجام شده تهیه شود.
آینده‌نگاری در تعیین مأموریت‌های شورای تحول و نوسازی
علی اکبر حق دوست معاون آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تأکید بر لزوم آینده‌نگاری در تعیین مأموریت‌های شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور گفت: با توجه به شکاف نسلی و مطرح شدن بحث معلم مجازی و مدرسه مجازی آینده نگاری ضرورت دارد.
وی بر تبیین ساختار مفهومی برای مأموریت های شورای تحول و نوسازی به منظور دیده شدن مشکلات در یک سطح تأکید کرد و گفت: در تحلیل لایه‌ای مشکلات، صرفاً لایه ظاهری مشکلات دیده نشود چرا که لایه‌های عمیق دارای اهمیت است.
استفاده کامل از ظرفیت‌های کشور برای اجرای سند تحول ضرورت دارد
محمدعلی کی نژاد عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی هم گفت: دانشگاه فرهنگیان برای تربیت و تأمین نیروی انسانی آموزش و پرورش در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
وی بر ضرورت استفاده کامل از ظرفیت‌های کشور تأکید کرد و یادآور شد: در صورت استفاده از ظرفیت‌های کشور سند تحول بنیادین در مسیر اجرایی شدن قرار خواهد گرفت.
در ادامه جلسه پس از بحث و بررسی اعضا و در جمع‌بندی نهایی مأموریت‌های تقسیم کار ملی، تأمین نیروی انسانی، اقتصاد آموزش و پرورش، شفاف نبودن آموزش غیرحضوری، نظام یکپارچه، فقدان توجه و اقدام در حوزه پیش‌دبستانی، نبود ثبات مدیریت، شاخص‌های نظارت و ارزیابی فهم مشترک به عنوان اولویت شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور به تصویب جلسه رسید و مقرر شد رتبه‌بندی این اولویت ها بعد از ارائه گزارش وزارت آموزش و پرورش تعیین شود.
همچنین مصوب شد: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به عنوان سند اصلی، مبنا و مورد بحث در شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور با نگاهی چند دستگاهی باشد.
در پایان جلسه عاملی بر برگزاری یک هفته در میان منظم جلسات شورای تحول و نوسازی تأکید کرد و گفت: در این شورا نگاه بالا به پایین وجود ندارد و نگاه همکاری برای برطرف کردن گره‌های اجرایی شدن سند تحول بنیادین مبنای کار این شورا است.
نظر شما