استاد دانشگاه شیراز: دولت از شرایط کرونا برای رهایی از اقتصاد نفتی بهره گیرد

دکتر زهرا دهقان شبانی سه شنبه در گفت‌ و گو با ایرنا اضافه کرد: چنانچه دولت بتواند با سیاست‌های مناسب آثار شیوع کرونا بر اقتصاد را کنترل کند، می‌توان امیدوار بود که ایران قبل و بعد از کرونا تفاوت چندانی نداشته باشد؛ اما در صورت شکست، شاهد خیل عظیم بیکاران، گسترش فقر و کاهش سرمایه اجتماعی در جامعه خواهیم بود.

عضو هیات علمی بخش اقتصاد دانشگاه شیراز با بیان اینکه جنگ تجاری بین آمریکا و چین بیش از گذشته شکل خواهد گرفت، اظهار کرد: شکاف بین آمریکا به‌دلیل خسارت سنگین ناشی از کرونا با چین در شبکه تجارت جهانی در حوزه جهانی بیشتر خواهد شد.

تاثیر همزمان کرونا بر کانال عرضه و تقاضا

وی با اشاره به اینکه شیوع ویروس کرونا از کانال عرضه و تقاضا اقتصاد ملی و جهانی را دچار مشکل کرده است، بیان کرد: ویروس کرونا در حوزه عرضه، موجب کاهش عرضه اقتصاد به دو دلیل عمده خواهد شد؛ اول، ورشکستگی برخی بنگاه‌های اقتصادی به‌دلیل کاهش تقاضای افراد در سطح ملی و بین‌المللی و همچنین عدم دسترسی به مواد واسطه واراداتی  و بازارهای بین‌المللی به‌دلیل محدود شدن ارتباطات و افزایش هزینه‌های تولیدی که سبب‌ افزایش نرخ ارز شده است و دوم، نااطمینانی از آینده در بنگاه‌های اقتصادی که موجب به‌هم‌ریختگی برنامه‌ریزی تولید و گسترش ظرفیت برای آینده می‌شود و امکان جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی را برای بنگاه‌های اقتصادی دشوار خواهد کرد.  

این استاد دانشگاه از کاهش تقاضا دستکم در کوتاه‌مدت یاد کرد و افزود: به دلیل واگیر دار بودن ویروس کرونا تقاضای ملی و بین‌المللی برای بسیاری از کالاها و خدمات کاهش یافته است؛ از سوی دیگر، خانوارها به‌دلیل نااطمینانی از شرایط آینده بازار کار،  بیشتر به پس‌انداز  و کاهش هزینه‌های مصرفی غیرضروری روی می‌آورند؛ ضمن اینکه به‌دلیل ورشکستگی برخی بنگاه‌ها و عدم‌اطمینان از آینده، تقاضای کالای واسطه‌ای نیز کاهش خواهد یافت.

دهقان بیان کرد: هرچند مخارج دولت در این زمان به‌دلیل جلوگیری از شیوع کرونا می‌تواند تا حدی کاهش تقاضا را در اقتصاد را جبران کند، افزایش مخارج مصرفی دولت به خصوص زمانی که به صورت استقراض از بانک مرکزی و صندوق بین‌المللی پول باشد، پیامدهای جبران‌ناپذیری بر اقتصاد تحمیل خواهد کرد.

شوک کرونا عرصه اقتصاد ملی و جهانی را وارد رکود خواهد کرد

وی افزود: آنچه مسلم است شوک کرونا عرصه اقتصاد ملی و جهانی را وارد رکود خواهد کرد و افزایش بیکاری از پیامدهای آن خواهد بود؛ چنانچه صندوق بین المللی پول (IMF)، به دلیل شیوع ویروس کرونا، رشد اقتصادی جهان در سال جاری میلادی را منفی ۳درصد پیش‌بینی کرده است؛ همچنین براساس گزارش صندوق بین‌المللی پول نرخ رشد اقتصادی ایران در سال جاری میلادی منفی ۶ درصد خواهد بود و نرخ بیکاری ایران از ۱۳.۶ درصد در سال ۲۰۱۹ به ۱۶.۳ درصد در سال ۲۰۲۰ خواهد رسید.

وی با اشاره به تحولات دیجیتالی در پی شیوع کرونا اظهار کرد: کرونا در کنار آثار مخرب و کشنده‌ای که دارد موجب تغییر ساختارها و حرکت به سمت فضای دیجیتال شده است که می‌تواند در آینده تحولات بسیاری را برای کشور در حال توسعه‌ای مانند ایران در حوزه کسب و کار و مشاغل ایجاد کند.

این استاد دانشگاه از کرونا با عنوان  بحرانی جهانی یاد کرد و ادامه داد: طبق گزارش پژوهشکده امور اقتصادی، صندوق بین‌المللی پول، رکود سال جاری در نتیجه کرونا از زمان رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰ تاکنون بی‌سابقه بوده است. بیکاری و فقر جهانی رکود در اقتصاد را در پی خواهد داشت و پدیدآمدن لشکر بیکارها منشا بسیاری از تحولات سیاسی و اجتماعی در کشورهای مختلف خواهد شد.

چاره‌ای جز ادامه  فعالیت، بنگاه‌های اقتصادی نیست

دهقان با بیان اینکه برای جلوگیری از عمیق شدن رکود و جلوگیری از افزایش شدید بیکاری، چاره‌ای جز ادامه  فعالیت، بنگاه‌های اقتصادی نیست، گفت: دولت در این زمینه  باید از بنگاه‌های اقتصادی حمایت کند و به ویژه بخش‌های کلیدی و پیشتاز را در اقتصاد ملی شناسایی کند و بسته حمایتی ویژه برای این بخش‌ها ارائه دهد؛ ضمن اینکه باید زمینه لازم را برای کسب و کارهایی فراهم کند که امکان حرکت آنها به سمت فضای آنلاین و دیجیتال وجود دارد.

این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه جهان باید وارد فاز جدید تحقیقات در حوزه‌های مختلف مدیریت بحران شود، گفت: ضروری است تحقیقات بیشتری در حوزه مدیریت بحران چه در سطح ملی و چه در سطح بین المللی صورت گیرد تا آمادگی لازم برای مقابله با بحران های مشابه که در آینده ممکن است اتفاق بیفتد، ایجاد شود.

درباره آسیب‌های ویروس کرونا در حوزه اقتصادی استان فارس بیان کرد: این ویروس بخش تولید کالا و خدمات را در استان دچار خساراتی کرده است که اثر منفی آن در برخی مشاغل ماندگار خواهد بود.

وی افزود: استان فارس در بخش کشاورزی، دامپروری، صنایع غذایی و آشامیدنی، ساخت محصولات از لاستیک و پلاستیک، محصولات کانی غیرفلزی، ساخت محصولات فابریکی و رادیو وتلویزیون و دستگاه‌های ارتباطی، بخش گردشگری، حمل و نقل، آموزش و بهداشت، ساختمان و خدمات تفریحی دارای مزیت نسبی در کشور است که بسیاری از این بخش‌ها با شیوع ویروس کرونا کاهش تولید را تجربه کرده‌اند؛ به‌ویژه فعالیت‌هایی که لازمه آن‌ها تجمعات انسانی است مانند بخش گردشگری و هتلداری، حمل و نقل، خدمات تفریحی و آموزش.

بر اساس آخرین آمار اعلام شده تا ظهر نهم تیرماه ۹۹ تاکنون ۲۲۵ هزار و ۲۰۵ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده و با فوت ۱۶۲ نفر در ۲۴ ساعت گذشته، تعداد جان باختگان کرونا در کشورمان به ۱۰ هزار و ۶۷۰ نفر رسید.