تیغ دو لبه کارکرد فضای مجازی در حوزه مواد مخدر

به گزارش ایرنا، با گسترش استفاده از فضای مجازی در بین گروههای سنی مختلف به خصوص دانش‌آموزان و جوانان، ممکن است عده‌ای با سوء‌استفاده از این فضا، به دنبال تبلیغ یا عرضه موادمخدر به جوانان و نوجوانان باشند.

برخی از سوء‌استفاده‌کننده در این فضا، به دنبال القا تاثیر مصرف مواد مخدر در بین دانش‌آموزان و دانشجویان هستند به گونه‌ای که با ارائه اطلاعات نادرست از این شیوه، برای ترغیب جوانان به مصرف موادمخدر در فصل امتحانات بهره بگیرند.

گاهی تبلیغات بی‌اساس و بی سر و ته در خصوص موادمخدر، چه شوخی و چه جدی تاثیرات منفی بر روی ذهن و روان جوانان و نوجوانان دارد، به طور مثال در زمان شیوع ویروس کرونا عده‌ای در اینستاگرام با این هشتگ یا کلیدواژه که  " معتادها نمی‌گیرند"به دنبال شکستن قُبح و تابو موادمخدر در بین خانواده‌ها هستند.

حتی برخی از خوانندگان زیرزمینی و غیرمجاز نیز به تبلیغ کشیدن مواد مخدر از جمله" گل" در صفحه شخصی خود پرداخته‌اند، که با توجه به دنبال‌کنندگان این صفحات بیشتر جوانان هستند، این کارکرد می‌تواند بر روی پذیرش مواد مخدر از سوی جوانان تاثیرگذار باشد.

در حالی که از این فضا، که در آن دسترسی به شبکه‌های اجتماعی برای  جوانان و  نوجوانان آسان است، می‌توان راهکارهای پیشگیرانه را ارائه داد و خانواده‌ها را در این زمینه بسیار زیاد هوشیار و حساس کرد.

اصالت اصلی کارکرد توسعه فضای مجازی برای چیست؟ 

کارشناسان حوزه فضای مجازی و آی‌تی(IT) معتقدند در زمینه گسترش و نوع فعالیت جوانان و نوجوانان، باید با حساسیت بالا ورود پیدا کرد و به بررسی دقیق کارشناسانه آن پرداخت.

عضو هیات علمی و استادیار دانشگاه شهرکرد، با اشاره به توسعه دولت الکترونیک و فضای مجازی گفت: استفاده از این فضا، پیش از این با استقبال کمرنگ مواجه بود که با شیوع ویروس کرونا، استفاده از این فضا در حوزه‌های مختلف توسعه پیدا کرد.

زهرا کریمی اظهار داشت: کوچ کردن فعالیت‌های مختلف به این فضا از جمله کسب و کارهای مختلف ،آموزش و پرورش، فعالیت آموزشی دانشگاه‌ها، مووسسات آموزشی باعث رونق دولت الکترونیک شده است.

وی،با تاکید بر استفاده عموم مردم از این فضا، بر ارتقاء سواد رسانه‌ای نیز تاکید کرد و گفت: کوچ کردن فعالیت‌های مختلف به فضای مجازی زمینه رشد و بلوغ دانش فضای الکترونیک و مجازی را توسعه داده است.

وی افزود: کم شدن برخی هزینه‌های جانبی برای انجام فعالیت‌های مختلف، صرفه‌جویی در زمان، دسترسی آسان و تنوع محصول در این فضا مشهود است و می‌توان با توسعه و ترویج استفاده درست از این فضا زمینه توسعه فعالیت‌های مختلف را فراهم کرد.

کریمی، با اشاره به برخی ترس‌ها، کاستی‌ها و ناآگاهی در خصوص برخی فعالیت‌ها، جرایم و تخلفات اینترنتی که باعث نگرانی از استفاده از این فضا می‌شود، گفت: با توسعه سواد رسانه‌ای می‌توان از این فضا به خوبی استفاده کرد.

وی اظهار داشت:  با توسعه دولت الکترونیک، برخی از جرائم و تخلفات اینترنتی کاهش می‌کند،به گونه‌ای که با فعال ساختن رمز پویا، تخلفات مالی و کلاهبرداری‌ها کاهش خواهد یافت.

ضرورت پیشگیری از بروز آسیب‌های اجتماعی با تزریق محتوا به فضاهای مجازی امکانپذیر است

مسوول سازمان فضای مجازی سراج مرکز چهارمحال و بختیاری نیز،با اشاره به گسترش شبکه‌های اجتماعی در بستر اینترنت گفت:فضای مجازی در زمان حاضر بخشی از زندگی افراد شده است و آسیب‌ها و تهدیدهای که در فضای حقیقی و عمومی وجود دارد، در فضای مجازی نیز اتفاق می‌افتد.

یزدان یگانگی افزود: اعتیاد به مواد مخدر و این بلای خانمانسوز که گریبان برخی از خانواده‌ها را گرفته است، در فضای مجازی نیز گسترش پیدا کرده و شیوع گسترش موادمخدر در این فضا برای سوداگران راحت‌تر و آسانتر از فضای حقیقی است.

وی ادامه داد: سوداگران مرگ در فضای حقیقی باید در یک مکان خاص به توزیع موادمخدر اقدام کنند،اما در فضای مجازی با شناسایی جامعه هدف و دریافت اینترنتی پول و هزینه مواد مخدر، مواد را به شکل‌های مختلف از جمله پیک، به منزل و یا مکان مشتریان خود ارسال می‌کنند.

این کارشناسان حوزه فضای مجازی اظهار داشت:فضای مجازی یک بستر اینترنتی است و افراد با تبلیغات جذاب و فریبنده، جوانان و نوجوانان را به سمت آسیب‌های اجتماعی می‌کشانند و با انجام تبلیغ‌های ناهنجار، ذهن افراد درگیر و به سمت اعتیاد می‌کشانند.

یگانگی، به جذابیت این تبلیغ‌های ناهنجار اشاره کرد و گفت: تبلیغ‌ها و پیام‌های بصری تاثیرگذاری بیشتری نسبت به تبلیغات شنیداری دارد و این امر باعث می‌شود، افراد ناآگاهانه و فقط به دلیل دیدن یک تبلیغ به سمت اعتیاد و مواد مخدر گرایش پیدا کنند.

وی اظهار داشت: تولید محتوای جذاب، متناسب با نیاز روز و سلیقه افراد مختلف و بالا بردن سطح سواد رسانه‌ای افراد به خصوص نوجوانان و جوانان از راه‌های پیشگیری از گرایش این قشر به سمت آسیب‌های اجتماعی به خصوص اعتیاد است.

یگانگی، با تاکید بر تولید محتوا در فضای مجازی در حوزه پیشگیری افزود: محتواها باید مناسب و پیشگیرانه و داری جذابیت خاص باشند تا بتوان مخاطبان را به سمت این محتواها کشاند.

وی با اشاره به اینکه تعلیم و تربیت در این روزها به سمت فضای مجازی رفته است، گفت: آموزش و پرورش به عنوان یک نهاد متولی در حوزه آموزشی و دانشگاه‌ها باید از این فضای پیش آمده برای پیشگیری از آسیب استفاده کنند.

وی اظهار داشت:باید از بستر فضای مجازی برای تولید محتوای مناسب در راستای پیشگیری از آسیبها به خصوص اعتیاد استفاده کرد.

امن بودن و ناامن بودن فضای مجازی برای جوانان 

معاون پیشگیری بهزیستی چهارمحال و بختیاری، با اشاره به گسترش و پیشرفت فناوری‌های نوین و گسترش استفاده از این فناوری‌های ارتباطی و فضاهای گفت: ناآگاهی نسبت به این فضا، علاوه بر فرصت‌های زیادی که در جامعه ایجاد کرده است، باعث بروز آسیب‌های اجتماعی متعدد از جمله اعتیاد و افزایش گرایش به مصرف موادمخدر شده است.

مهشید سلیمانی افزود:استفاده نادرست از فضای مجازی،تاثیر زیادی بر بروز  انحرافات اجتماعی، آسیب‌ها و وقوع بزهکاری در جامعه و یا افزایش گرایش به سمت و سوی استفاده از موادمخدر خواهد داشت.

وی، با تاکید بر اینکه به دلیل نبود ضوابط و مقررات جهانی، نظارت بر این ابزارها و فضاها هیچ‌گونه تضمینی وجود ندارد، افزود: باید براساس قوانین بین‌المللی افراد استفاده کننده از این امکانات در جهت اهداف انسانی فعالیت کنند.

سلیمانی گفت:در این فضا، در کنار گروه‌ها و انجمن‌های مفید، ممکن است گروه‌های نابهنجار و ساختارشکن فعالیت داشته باشند که این گروه‌ها با استفاده از کمبودهای موجود در جامعه و خانواده از جمله کمبود فضاهای تفریحی و آموزشی، وضعیت اقتصادی و اجتماعی، افراد را به سمت آسیب‌های اجتماعی هدایت می‌کنند.

به گفته وی، به دلیل استفاده بیش از حد از فضای مجازی و منزوی شدن افراد، به دلیل قطع ارتباط با افرادی که در دنیای واقعی وجود خارجی ندارند و وجود گروه‌های نابهنجار در فضای مجازی آثار نامطلوب در رفتارهای اجتماعی افراد ایجاد می‌کند و افراد را به سمت گرایش‌های نادرست هدایت می‌کنند.

سلیمانی اظهار داشت: این افراد با حجم وسیع داده‌ها و اطلاعات مختلف صحیح و ناصحیح در ارتباط هستند، که گزینش و انتخاب اطلاعات درست و استفاده از آن و حذف اطلاعات نادرست نیازمند یک تحلیل دقیق است که به دلیل ناآگاهی برخی از افراد و موفق نبودن در تشخیص صحیح از ناصحیح به دام خلاف می‌افتند. 

پیشرفت تکنولوژی و نقش آن در کنترل و کاهش مصرف مواد مخدر، دسترسی به آن در جامعه 

معاون پیشگیری بهزیستی چهارمحال و بختیاری، با اشاره به گسترش و پیشرفت تکنولوژی افزود: افزایش نظارت بر فناوری‌های جدید توسط نهادهای ذی‌ربط  نقش بسیار چشمگیری در کنترل و کاهش مصرف مواد مخدر دارد.

سلیمانی اظهار داشت:شناسایی و برخورد قانونی در خصوص افرادی که در پشت چهره فضای مجازی و فناوری ارتباطی بدون هیچ واهمه و ترسی فعالیت‌های ناهنجار انجام می‌دهند، به عنوان یکی از ابزار کنترلی در خصوص فعالیت این افراد است.

سلیمانی، به فعال شدن گروه‌ها و تشکل‌های مردم‌نهاد و همچنین فعالان حوزه مقابله و پیشگیری از اعتیاد در این فضا برای ارائه آموزش‌های بروز و مورد نیاز جوانان و نوجوانان تاکید کرد و گفت: باید از این فرصت در حوزه پیشگیری و مقابله استفاده کرد. 

استفاده صحیح از فضای مجازی نیاز به فرهنگ‌سازی دارد

معاون پیشگیری بهزیستی چهارمحال و بختیاری با تاکید بر فرهنگ‌سازی در استفاده صحیح از فضای مجازی گفت: نقش خانواده، مدرسه، گروه‌های همسالان در استفاده از این ظرفیت باید مورد توجه قرار گیرد تا از این فناوری‌ها، همانگونه که در جهت ترویج و گسترش مواد در جامعه استفاده می‌شود، در جهت آموزش، اطلاع رسانی، آگاهسازی افراد استفاده شود.

به گفته وی،با پیشرفت فناوری و افزایش بهره‌برداران از این فضا، باید در راستای قرار دادن اطلاعات مورد نیاز برای جلوگیری و کنترل فرایند شکل‌گیری و مصرف مواد و استفاده از اصول روانشناسانه و بهره‌گیری از تمام امکاناتی برای مقابله و پیشگیری از آسیب اتفاده کرد.

سلیمانی اظهارداشت: از شبکه‌ها، کانال، گروه‌ها در فضای مجازی، بازی‌های رایانه ای، رسانه‌ها جمعی (ماهواره، تلویزیون، رادیو) به عنوان ابزاری پرکاربرد برای کنترل و جلوگیری از نقش موادمخدر می‌توان استفاده کرد.

وی گفت: تکنولوژی‌های روز، فناوری‌های نوین ارتباط جمعی مانند تیغه دولبه شمشیر است که هر آن، احتمال سقوط از هر طرف می‌تواند وجود داشته باشد که این امر ، حساسیت و وظایف دستگاه‌های ذی‌ربط و آموزشی و حمایتی و اطلاع‌رسانی و وظیفه خانواده و مدرسه در این‌باره را مشخص می‌سازد.

برخورد جدی پلیس با مجرمان فضای مجازی 
رییس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات(فتا) چهارمحال و بختیاری نیز با اشاره به راه‌اندازی و فعال شدن برخی از صفحات مجازی مجرمانه در قالب  فروش مواد مخدر، مشروبات الکلی و سایر محتوای مجرمانه که باعث هنجارشکنی و آسیب رساندن به امنیت و آسایش جامعه می‌شوند، گفت: با این مجرمان از سوی پلیس فتا و همچنین پلیس مبارزه با مواد مخدر برخورد جدی انجام می‌شود.

سرهنگ مرتضی عسگری افزود: افسران متخصص پلیس با رصد شبانه‌روزی  فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی،اقدام به شناسایی متهمان و برخورد قانونی با آنها می‌کنند.

وی، به گسترش فضای مجازی در بین اقشار مختلف اشاره کرد و گفت: بزهکاران و قاچاقچیان موادمخدر نیز از این فرصت استفاده می‌کنند و به دنبال سوء استفاده از فعالیت گسترده کاربران فضای مجازی، برای انجام فعالیت‌های مجرمانه خود هستند.

وی گفت: پلیس فتا، با تمام توان با شناسایی افرادی که برای تبلیغ مصرف، فروش و یا آموزش ساخت موادمخدر اقدام می‌کنند، با آنها برخورد خواهد کرد.

عسگری با تاکید بر اینکه خانواده‌ها، مراقب فرزندان خود در فضای مجازی باشند به آشنا نبودن کودکان و نوجوانان به نسبت به خطرات و  تهدیدهای فضای مجازی اشاره کرد و گفت: این سایت‌ها، با فریب جوانان، آنها رابه سمت اعتیاد و یا فروش موادمخدر سوق می‌دهند.

رییس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات(فتا) چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: هرگونه تبلیغ، آموزش ساخت،خرید و فروش در خصوص موادمخدر جرم است و پلیس با این افراد برخورد قانونی وقاطع انجام می‌دهد.

وی با اشاره به بالابودن تبلیغات و اطلاع‌رسانی در فضای مجازی افزود: زمانی‌که تبلیغات خاص به خصوص مواد مخدر در فضای عمومی اتفاق بیفتد پلیس راحتر به کنترل، شناسایی و برخورد با گروه‌ها و یا افراد تبلیغ کننده می‌پردازد اما همه مجرمان و قاچاقچیان به صورت عمومی تبلیغ نمی‌کنند و تنها برخی از افراد، به این گونه تبلیغ‌ها اقدام می‌کنند.

وی گفت: پلیس با اشرافیتی که به فضای مجازی دارد با متخلفان و سوادگران مرگ برخورد می‌کند و دسترسی نداشتن به لایه‌های پنهان وب و نداشتن اینترنت ملی ،از نقاط ضعف آی تی در کشور است.

عسگری، با تاکید بر اینکه پلیس فتا، وظیفه شناسایی مجرمان در خصوص تبلیغات، عرصه و فروش مواد مخدر را برعهده دارد گفت: با هماهنگی پلیس مبارزه با مواد مخدر، اطلاعات در اختیار آنها قرار می‌گیرد تا با هماهنگی مقام قضایی، برخورد قاطع با این افراد انجام شود.

وی بر ارتقاء جایگاه سواد رسانه‌ای در بین مردم به خصوص خانواده‌ها، جوانان و نوجوانان تاکید کرد و گفت: ارتقاء سواد رسانه‌ای اولویت همه کارهاست که مردم بتوانند از فضای مجازی به خوبی استفاده کنند.

رییس پلیس فتا چهارمحال و بختیاری بر افزایش نظارت خانواده‌ها بر استفاده فرزندان از فضای مجازی تاکید کرد و گفت:ارتقاء سواد رسانه‌ای در بین خانواده‌ها، برای نظارت بیشتر و همچنین ارائه آموزش به فرزندان یک امر ضروری است، که باید مورد توجه قرار گیرد.

گسترش فعالیت تباهکاران در فضای مجازی یک تهدید 

رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر چهارمحال و بختیاری نیز با اشاره به اینکه گسترش فعالیت خلافکاران، سوادگران مرگ در فضای مجازی رو به افزایش است، گفت: اگر چه استفاده این افراد از فرصت فضای مجازی است، اما وجود خلافکاران در این فضا، استفاده عمومی از این فرصت را به تهدید تبدیل کرده است.

سرهنگ سلیمان ریاحی افزود:افراد سودجو و سوداگران مرگ، از هر فضای برای منفت خود استفاده می‌کنند و در این روزها که فضای مجازی بین خانواده‌ها ترویج یافته، نیز سوداگران به سمت این فضا رفته‌اند.

وی افزود: این افراد از شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی برای تبلیغ، معرفی مواد مخدر صنعتی و سنتی استفاده می‌کنند که به دلیل دسترسی تمام افراد به خصوص کودکان و نوجوانان به فضای مجازی، این افراد شبکه اجتماعی راحتتر و سریعتر شده برای برقراری ارتباط با مشتریان قلمداد می‌کنند.

ریاحی، به بالا بودن میزان جذب مشتری به خصوص جوانان و نوجوانان از طریق این فضا از سوی سوداگران مرگ اشاره کرد و گفت: خانواده‌ها ،مسوولان و خود جوانان و نوجوانان باید در خصوص دسیسه و نیرنگ این سوادگران مرگ آگاه باشند که در دام اعتیاد نیفتند و یا به عنوان وسیله و ابزار برای این افراد قرار نگیرند.

رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر چهارمحال و بختیاری گفت: همه دستگاه‌های متولی و دولتی باید در حوزه نظارت بر این فضا تلاش بیشتری داشته باشند تا کمترین فرصت برای سودجویان در این عرصه فراهم شود.

وی با تاکید بر اینکه پلیس به صورت شبانه‌روزی آماده مقابله با هرگونه جرائم به خصوص جرائم فضای مجازی است، افزود: مردم می‌توانند اطلاعات و اخبار خود در خصوص فعالیت باندها و شبکه‌های مروج مواد مخدر و یا خرید و فروش مواد مخدر را به شماره ۰۹۱۰۸۹۹۹۴۲۴ در فضای مجازی یا تلفن ۱۱۰به پلیس اطلاع دهند.

فضای مجازی فرصتی که در حوزه پیشگیری نادیده گرفته شده است

دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر چهارمحال و بختیاری نیز با تاکید بر اینکه بستر فضای مجازی با توجه به توسعه فناوری‌ها یک فرصت برای رفاه و آسایش مردم است، گفت: باید از این فرصت در حوزه پیشگیری و مقابله با مواد مخدر و آگاه‌سازی مردم در خصوص مضرات مصرف مواد مخدر استفاده شود.

سید قدیر مرتضوی افزود:به دلیل نبود نگاه درست و سواد رسانه‌ای کافی در خصوص استفاده از فناوری و بسترهای موجود، کارشناسان عقیده دارند، از این فضا و بستر به خوبی در حوزه اطلاع‌رسانی و پیشگیری استفاده نشده است.

وی گفت: جذاب نبودن بسته‌های آموزشی و پیشگیری برای جوانان و نوجوانان باعث شده که گرایش و اقبال به سمت استفاده از این محتواهای آموزشی کم باشد.

مرتضوی بر ترویج و نهادینه کردن فرهنگ پیشگیری و مقابله در حوزه مواد مخدر در جامعه تاکید کرد و افزود: باید مقوله پیشگیری در جامعه نهادینه شود.

به گفته وی،به لحاظ قانونی، استفاده از بستر فضای مجازی با برنامه مشخص و مدون و با تکیه بر سیاست حاکمیتی باید وجود داشته باشد تا بتوان در حوزه فضای مجازی در زمینه پیشگیری و مقابله گام‌های موثری برداشت.

وی به تهیه و تولید محتوای جدید و جذاب در حوزه مقابله و پیشگیری از مواد مخدر تاکید کرد و گفت: سازمان‌های مردم‌نهاد و همچنین تشکل‌ها و خانواده‌ها باید از این بستر در حوزه پیشگیری و مبارزه با مواد مخدر و آسیب‌های اجتماعی استفاده کنند.

وی با تاکید بر اینکه برخوردهای فیزیکی و روش‌های سنتی برای پیشگیری از افزایش اعتیاد به موادمخدر در شرایط جدید کارساز نخواهند بود و نیاز به تغییر و همگام شدن با پیشرفت فناوری دارند، افزود: سازمان‌های مرتبط با این معضل باید حضور فعال در فضای مجازی داشته باشند و با استفاده از جذابیت این فضا برای مخاطبان با مهارت و دانش رسانه‌ای بیشتر نسبت به شیادان این حوزه اقدام به تولید آموزش‌های جذاب بصری کنند.

وی ، بر افزایش سطح دانش و فرهنگ جامعه در راستای خودکنترلی از ابتلا به اعتیاد و مواد مخدر تاکید کرد و گفت: خانواده‌ها نیز با افزایش دانش رسانه‌ای، مهارت‌ کنترل فعالیت فرزندان در فضای مجازی و کسب اطلاعات در خصوص اعتیاد و راه‌های پیشگیری از آن می‌توانند از مشکلات بسیاری در زمینه اعتیاد به مواد مخدر و سایر مشکلات مرتبط به فضای مجازی جلوگیری کنند.

مرتضوی، با اشاره به نقش و جایگاه انکارناپذیر فضای مجازی در بین خانواده‌ها بر تهیه وتامین محتوای آموزشی مبتنی بر مهارت‌های زندگی و متناسب با زندگی امروزه و همچنین سنین مختلف و جنسیت تاکید کرد و گفت: تهیه انیمیشین، اینفوگرافی، پیام‌های اموزشی و پیشگیرانه با جذابیت فراوان نقش مهمی در حوزه پیشگیری و مقابله با مواد مخدر و افزایش مهارت‌های زندگی برای جوانان و نوجوانان دارد.

به گفته وی، فضای مجازی در بین جوانان هم یک تهدید است و هم یک فرصت و باید از این فضا که مخاطبان زیادی دارد به درستی استفاده شود تا تهدیدها به فرصت تبدیل شود.

به گزارش ایرنا، در چهارمحال و بختیاری بیش از یک میلیون سیم کارت از ناحیه اپراتورهای مختلف به مردم واگذار شده است و بیشتر مردم هم از گوشی‌های هوشمند برخوردارند و از این تعداد نزدیک به ۸۰۰ هزار سیم کارت در گوشی‌های هوشمند فعال است و هم‌اینک ۶۸ هزار کد ADSL به مشترکین خدمات‌رسانی می‌کند. 

تاکنون بیش از چهار هزار و ۶۵۰ کیلومتر فیبرنوری در استان اجرا شده است، که از این میزان ۲ هزار و ۶۰۰ کیلومتر بین شهری، ۴۵۰ کیلومتر درون شهری و یک هزار و ۶۰۰ کیلومتر فیبر نوری روستایی است.