جنبش أمل در ۲۰ ژانویه ۱۹۷۵ میلادی از طرف امام موسی‌صدر و یارانش پایه‌گذاری شد. این سازمان یکی از مجموعه‌های بزرگی است که امام موسی صدر در دوره بیست سالۀ حضورش در لبنان آن را بنیان نهاد. محور و ماموریت اصلی این نهاد مبارزه با رژیم صهیونیستی و پاسداری از جنوب لبنان در برابر تجاوزات این رژیم بود. این جنبش پس از تاسیس رفته رفته به مهمترین جریان و حزب شیعیان محروم جنوب لبنان تا دهۀ نود میلادی تبدیل شد. شیعیان محرومی که تا پیش از این فاقد تشکلی فراگیر، متحد، سازمان‌یافته و اجتماعی برای دفاع از مطالبات خود بودند با تاسیس جنبش أمل به هدایت امام موسی صدر، دوره جدیدی از حیات اجتماعی خود را آغاز کردند.
کتاب برای انسان کوشیده است که با گردآوری مجموعه سخنان امام موسی صدر، تصویری روشنگر در ارتباط با جنبش أمل برای پاسخ به پرسش‌های پیرامون این حزب و آن دورۀ تاریخی حیات شیعیان جنوب لبنان فراهم آورد. پرسش‌هایی نظیر اینکه چرا امام موسی صدر 6 سال پس از آغاز به کار مجلس اعلاء شیعیان دست به ایجاد نهاد اجتماعی دیگری زد؟ زمینه‌های تاریخی و سیاسی و اجتماعی این جنبش کدامند؟ جنبش أمل چه مؤلفه و مؤلفه‌هایی دارد؟ آیا امام صدر برای این حرکت خود پشتوانه‌های دینی هم برمی‌شمارد؟ آیا این جنبش جریانی شیعی بود یا فرافرقه‌ای؟ کدام جریان و احزاب لبنانی موافق این حرکت بودند و کدام مخالف؟ نقش و جایگاه این جنبش در منطقه چیست؟ موسی صدر و یارانش به عنوان بنیانگذار این جنبش به چشم‌اندازی برای آن متصور بودند؟
از جمله سخنان امام موسی صدر در فصل اول آمده است عبارتست از: سید رضی یکی از علمای بزرگ شیعه در نیمه دوم قرن چهارم اختصاص رکنی خاص را در کعبه یا مسجدالحرام به مذهب تشیع را – به رغم جایگاه رفیع و نزدیکی‌اش به حاکم- نپذیرفت. این مسئله در زمانی بود که اماکن خاصی برای هر یک از مذاهب چهارگانه در مسجدالحرام تعیین می‌شد... من امروز از خطبای شیعه می‌شنوم که علت این اقدام سید نداشتن پول کافی برای این کار بود. به نظر ما این ادعا نادرست است. سید رضی در کنار کسانی قرار نمی‌گیرد که به فرقه‌گرایی دامن می‌زدند. اسلام یکی است و روایت ما همه اسلام است. کتب حدیثی شیعه سرشار از نقل‌های صحابه پیامبر و راویان بزرگ دیگر مذاهب است. البته مشروط به اینکه ثقه باشند... این خط اساسی شیعیان در تاریخ طولانی است و این به رغم مصائبی است که شیعیان تحمل کردند... هر چه آنان با ما شیعیان کردند و می‌کنند، ولی ما در خدمت همۀ مسلمانان بودیم و خواهیم ماند. ما فرقهگرا نیستیم، بلکه پیش روی مسلمانانیم. برای همه و نه خودمان، جان خود را فدا می‌کنیم. این راه و روش شیعیان در تاریخ است. من تشیع را اینگونه می‌فهمم. اینگونه نیست که این مذهب و گروه منافع و سازمان‌های خاص خود دارد. این تاریخ و سرچشمۀ الهام ما در جنبش محرومان – أمل – است. ص ۹۹.
کتاب در یک مقدمه و سه فصل سامان یافته است. مقدمه نسبتاً مفصل به قلم مهدی فرخیان در جهت ارایه دیدی کامل و نگاهی جامع و تاریخی به حرکت جنبش أمل در زمانه خود نگاشته و تعبیه شده است. در فصل اول با عنوان پرتوهایی بر منشور جنبش أمل مجموعه درس‌گفتارهای امام صدر برای اعضای ارشد این جنبش گرد آمده است. در فصل دوم با عنوان کنگرۀ جنبش أمل مجموعه گزارشی از سخنان امام موسی صدر در اولین کنگره این جنبش آمده است. فصل سوم نیز با عنوان اختصاص به دیدگاه‌های امام موسی صدر دارد که در مجامع عمومی دربارۀ جنبش بیان کرده‌اند. مطالب این فصل با عنوان ابعاد جنبش أمل با ذکر دقیق تاریخ و مکان و مناسبت مطالب ایراد شده همراه است.
گفتنی است که کتاب برای انسان؛ جنبش أمل، زمینه‌ها و مبانی حاوی سخنان امام موسی صدر دربارۀ جنبش أمل و ترجمۀ افرادی چون احمد ناظم، مهدی فرخیان، مهدی سرحدی و موسی اسوار، در ۵۸۸ صفحه و شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و قطع پالتویی برای نخستین بار در سال ۱۳۹۸ از سوی انتشارات مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر منتشر شده است.
نظر شما