سند تهران-پکن و فرصت پاکستان برای تقویت همکاری‌های سه جانبه

به گزارش روز شنبه ایرنا، مرکز پژوهش‌های خاورمیانه و آفریقای اندیشکده مطالعات راهبردی اسلام‌آباد به تازگی گزارشی پژوهشی و تحلیلی با عنوان «مشارکت جامع راهبردی ایران و چین؛ چشم‌انداز برای پاکستان» منتشر کرد که به موضوعاتی از قبیل عزم مشترک ایران و چین برای تقویت مشارکت راهبردی، تحریم‌های آمریکا، ابعاد استراتژیک سند جامع، تحرکات ضدایرانی واشنگتن و تل آویو، آینده سیاست آمریکا در قبال این سند و چشم‌انداز همکاری‌های ایران-پاکستان و چین پرداخته است.

این دومین گزارش ویژه اندیشکده مطالعات راهبردی اسلام‌آباد است که سهم مهمی در مشارکت در سیاست گذاری پاکستان دارد و از مرداد ۱۳۹۹ برای برجسته کردن اهمیت سند راهبردی ایران و چین و مزایای آن برای منطقه به ویژه پاکستان محسوب می‌شود.

براساس این گزارش، ایران و چین در مراحل نهایی شدن توافق چندصد میلیارد دلاری برای مشارکت راهبردی هستند که سرمایه گذاری‌های طرف چینی در طرح‌های انرژی، زیرساخت و همکاری‌های دفاعی را دربرمی گیرد.

به نقل از ارزیابی این اندیشکده دولتی در پاکستان، در ژوئیه سال گذشته‌ نیویورک تایمز مطلبی در مورد مشارکت استراتژیک ۲۵ ساله بین چین و ایران منتشر کرد. در جهان امروز که ویروسی همه گیر آن را گرفته است، این رویداد خبری مهم باعث ایجاد تصورات متعددی شد. تقریباً یک سال بعد از این خبر در تاریخ ۲۷ مارس امسال، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران و وانگ یی همتای چینی وی در تهران سند جامع "مشارکت استراتژیک" را امضا کردند.

در این گزارش آمده است: مذاکرات در مورد این سند همکاری در جریان سفر رئیس جمهوری چین به ایران در سال ۲۰۱۶ آغاز شده بود. این سند جامع که همزمان با پنجاه سال از برقراری روابط دیپلماتیک بین چین و ایران است به عنوان یک نقشه راه برای مشارکت تجاری، اقتصادی، حمل و نقل و همکاری‌های دفاعی میان دو کشور محسوب می‌شود.

سند جامع تهران-پکن به چه معناست؟ 

اندیشکده مطالعات راهبردی اسلام‌آباد محتوای سند همکاری‌های جامع ایران و چین را اینگونه بیان کرد: هنوز محتوای سند فاش نشده اما اعتقاد بر این است که بندهای آن مشابه پیش نویس قبلی است.

در این گزارش آمده است: طبق سند ۱۸صفحه ای که سال گذشته توسط رسانه‌ها منتشر شد، قرارداد ۴۰۰ میلیارد دلاری شامل طیف گسترده ای از همکاری‌های دوجانبه در امور بانکی، کشاورزی، فعالیت های صنعتی، ارتباطات از راه دور و زیرساخت ها است.

چشم‌انداز سند جامع ایران و چین برای پاکستان 

اندیشکده مطالعات راهبردی اسلام‌آباد نوشت: سند ایران و چین توانایی افزایش تجارت بین پاکستان و ایران را دارد که دو کشور همسایه نیز خواستار بالا بردن حجم تجارت تا ۵ میلیارد دلار هستند. شایان ذکر است که اگر در آینده تحریم‌های آمریکا کاهش پیدا نکند، تجارت پاکستان با ایران می تواند به صورت "تهاتر" انجام شود که در آن صورت هر دو کشور می‌توانند از مزایای نسبی مربوط به خود در زمینه‌های کشاورزی و انرژی استفاده کنند.

علاوه بر این، پاکستان می تواند از اشتراک اطلاعات پیشنهادی که یکی از مولفه‌های مهم سند جامع چین و ایران است، بهره مند شود. ثانیا، ایران در کاهش بحران انرژی پاکستان کمک خواهد کرد. از طرفی دیگر مشارکت با تهران و پکن می‌تواند مسیر تکمیل خط لوله ایران-پاکستان را هموار و این روند را تسریع کند. گفتنی است در سال ۲۰۱۶ اداره نفت خط لوله چین (CPPB) تمایل خود را برای کار در قسمت غیرمستقیم خط لوله آی پی، از بندرگوادر تا مرز ایران را ابراز داشته است.

اندیشکده مطالعات راهبردی اسلام‌آباد گفت: ایران بخشی از این پروژه را در سال ۲۰۱۱ به اتمام رسانده و تأخیرها از طرف پاکستانی ها به دلیل کمبود بودجه است. علاوه بر این، از طریق مشارکت ایران و چین، مذاکرات در مورد خط لوله گاز مایع (LNG) به چین در امتداد مسیر طرح سی‌پک CPEC ادامه دارد که تحقق این امر برای پاکستان نیز مزایای زیادی دارد.

ثالثاً برای پاکستان که همسایه چین و ایران است، این سند جامع می تواند چشم اندازهایی را برای افزایش همکاری های مرزی و همچنین مدیریت آن با ایران ایجاد کند. از نظر امنیت مرزها، دو کشور همسایه قادر به واکنش موثرتر علیه تروریسم فراملی، قاچاق مواد مخدر، قاچاق انسان و ترددهای غیرقانونی در نوار مشترک مرزی خواهند بود.

جمع بندی

اندیشکده مطالعات راهبردی اسلام‌آباد گفت: هیچ تردیدی نیست که سند جامع همکاری‌های ایران و چین دستاوردهای بزرگی خواهد داشت.‌ بر همین اساس دوام مشارکت‌های جانبی و انعطاف پذیر میان ایران، چین و پاکستان نشانه خوبی برای موفقیت کل منطقه خواهد بود. سند چین و ایران پیش بینی می کند که افزایش مشارکت همه کشورهای همسایه در سطح دوجانبه و منطقه ای، قابل قبول تر است.

هفتم فروردین امسال و در جریان سفر "وانگ یی" عضو شورای دولتی و وزیر امور خارجه جمهوری خلق چین به تهران، سند همکاری‌های جامع راهبردی ایران و چین به امضای وزیران خارجه دو کشور رسید.

سابقه این سند به سفر رسمی "شی جین پینگ" رئیس جمهوری خلق چین به تهران برمی‌گردد که در جریان‌ آن جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین با صدور بیانیه‌ای، سطح روابط دو کشور را به «مشارکت جامع راهبردی» ارتقاء دادند.