نمک و هزار و یک بیماری

بدن به نمک نیاز دارد. یون‌های سدیم به حمل و انتقال آب در بدن کمک می‌کنند و نقش کنترل پالس‌های عصبی را برعهده دارند. با این وجود، مصرف بیش از اندازه نمک بدن را با مشکلات جدی مواجه می‌کند.
مطالعاتی که توسط محققان موسسه تحقیقاتی Max Delbrück در آلمان به تازگی صورت گرفته نشان می‌دهد نمک تعادل انرژی سلول‌های ایمنی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و از این طریق عملکرد صحیح آنان را متوقف می‌کند. در ادامه این مطالعات آمده است نمک زنجیره تنفسی سلول‌های ایمنی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با اختلال در عملکرد میتوکندری، در تضعیف فعالیت سلول‌های ایمنی نقش دارد. میتوکندری اصطلاحا موتورخانه سلول‌ نامیده می‌شود. محققان مصرف نمک را یکی از مهمترین دلایل ایجاد التهاب در بدن می‌دانند که دلیل آن تاثیر در سلول‌های سیستم ایمنی است.
مصرف نمک علاوه بر تاثیر منفی در سیستم ایمنی بدن، مضرات دیگری نیز دارد.
نمک علاوه بر احتمال بروز بیماری‌هایی مانند سرطان معده، منجر به افزایش فشار خون می‌شود. فشار خون مهمترین عامل بروز بیماری‌های قلبی و بیماری‌های قلبی مهمترین عامل مرگ و میر در سراسر جهان است. از هر سه فرد بزرگسال یک نفر به فشار خون بالا مبتلاست.
سازمان جهانی بهداشت هدفی را برای کاهش مصرف نمک به میزان ۳۰ درصد تا سال ۲۰۲۵ میلادی تعیین کرده است. غذاهای فرآوری‌شده و آماده منبع اصلی نمک هستند و از طرفی باید در مورد مصرف نمک هشدار و آگاهی عمومی را افزایش داد.

بسیاری از کشورها اقداماتی را در جهت افزایش آگاهی عمومی در مورد مضرات نمک آغاز کرده‌اند که هشدار در فهرست غذایی رستوارن‌ها از جمله این موارد است.

بر اساس گزارش لیگ جهانی فشار خون و سازمان‌های پیشرو در بهداشت بین‌المللی، نمکدان‌ و بسته‌های نمکی که در فروشگاه‌ها به فروش میرسد، مانند انواع بسته بندی دخانیات، باید حاوی علائم هشدار سلامت باشد.

مصرف نمک و بیماری ام اس
مطالعات جدید محققان دانشکده پزشکی ییل در آمریکا نشان می‌دهد مصرف نمک یکی از عوامل موثر در توسعه بیماری ام اس است. این مطالعه برای اولین بار است که نشان می‌دهد نمک می‌تواند اختلالات خود ایمنی را تحریک کند. بیماری ام اس یک بیماری خود ایمنی است.

مصرف نمک و زوال شناختی
مطالعات اخیر محققان موسسه تحقیقاتی ویل کورنل در نیویورک نشان می‌دهد رژیم غذایی پرنمک با تاثیر مستقیم بر پروتئین تاو در مغز، عامل بروز زوال شناختی و آلزایمر است. مطالعات زیادی مصرف بیش از حد نمک را با تضعیف عملکرد عروق خونی مغز و زوال عقل مرتبط می‌داند.

بر اساس یک مطالعه حیوانی که به تازگی صورت گرفته است، سدیم منجر به تولید و تحریک یک پروتئین التهابی به نام IL-۱۷ می‌شود و از این طریق در زوال عقل نقش دارد. این مولکول باعث کاهش تولید اکسید نیتریک می‌شود. اکسید نیتریک به اتساع عروق خونی کمک می‌کند و کاهش آن فشار خون را محدود می‌کند.

مصرف نمک و نارسایی قلبی
نتیجه یک مطالعه ۱۲ ساله بر روی بیش از چهار هزار نفر نشان می‌دهد مصرف نمک زیاد خطر نارسایی قلبی را دو برابر می‌کند.
مصرف نمک زیاد یکی از مهمترین دلایل افزایش فشار خون و یک عامل خطر مستقل برای بیماری‌های قلبی عروقی و سکته مغزی است. این مطالعه حدود چهار هزار و ۶۳۰ داوطلب ۲۵ تا ۶۴ ساله را بین سال‌های ۱۹۷۹ تا ۲۰۰۲ میلادی در فنلاند مورد بررسی قرار داد و از این افراد تست ۲۴ ساعته استخراج نمک، که یک تست استاندارد برای برآورد مصرف نمک است، به عمل آمد.

علاوه بر این تست ادرار و اندازه گیری قد، وزن، فشار خون و نمونه خون این افراد گرفته شد و خواسته شد پرسشنامه‌ای برای سنجش رفتار بهداشتی تکمیل کنند. این افراد به مدت ۱۲ سال تحت نظر قرار داشتند.
نتایج نشان داد قلب به هیچ عنوان طرفدار نمک نیست و مصرف نمک زیاد علاوه بر افزایش فشار خون، یک عامل خطر مستقل برای نارسایی قلبی است.
افرادی که بیش از ۱۳.۷ گرم نمک در روز مصرف می‌کنند، در مقایسه با افرادی که کمتر از ۶.۸ گرم نمک در روز مصرف می‌کنند، دو برابر بیشتر در معرض نارسایی قلبی قرار دارند. سازمان جهانی بهداشت مصرف حداکثر دو گرم نمک را در روز پیشنهاد کرده است.

دلیل تورم بدن پس از مصرف نمک چیست؟
زمانی که نمک زیادی مصرف می‌شود، بدن به منظور شستن نمک، آب بیشتری در خود نگه می دارد که همین امر منجر به افزایش فشار خون می‌شود. دلیل ورم کردن دست و پا و صورت نیز پس از مصرف نمک همین موضوع است.

مصرف نمک و آسیب کبدی
مطالعات اخیر محققان دانشگاه جینان در گوانگجوی چین همچنین نشان می‌دهد مصرف بیش از اندازه نمک، یک عامل موثر در آسیب جدی کبدی در بزرگسالان است و علاوه بر آن، در رشد جنین اختلال وارد می کند.

این مطالعه حیوانی نشان می‌دهد نمک باعث تغییر نرخ تقسیم سلولی و افزایش مرگ و میر سلول‌های کبد می‌شود و از این طریق در بروز فیبروز کبدی نقش دارد. از طرفی، مصرف غذای شور در مادران باردار، بر رشد جنین تاثیر می‌گذارد.

محققان احتمال می‌دهند آسیب کبدی ناشی از مصرف بیش از اندازه نمک، به دلیل فرآیندی به نام استرس اکسیداتیو است.

استرس اکسیداتیو باعث می‌شود تعادل بین آنتی اکسیدان‌ها و رادیکال‌های آزاد به هم بخورد که این امر منجر به افزایش سلول‌های التهابی می‌شود و مرگ سلول‌های کبد و افزایش احتمال فیبروز کبدی را به دنبال دارد.

مصرف نمک و سردرد
نتایج مطالعات محققان دانشگاه جان هاپکینز آمریکا نشان می‌دهد که مصرف نمک، یکی از مهمترین دلایل سردرد است.
مصرف نمک باعث افزایش فشار خون می‌شود و فشار خون یکی از شایع‌ترین علل سردرد است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد اغلب افرادی که از غذاهای شور استفاده می‌کنند، به چربی و قند نیز تمایل دارند.
به گزارش انجمن قلب آمریکا، میزان سدیم مصرفی اکثر افراد در آمریکا روزانه ۳۴۰۰ میلی گرم است، در حالی‌که حداکثر مصرف سدیم  در روز ۱۵۰۰ میلی گرم  توصیه شده است.
تحقیقات قبلی نشان داد که نمک باعث کاهش طول عمر می‌شود.

منابع:
پایگاه خبری کلینیک مایو
پایگاه خبری سازمان جهانی بهداشت
پایگاه خبری ساینس‌دیلی