برخورد محتاطانه جنوب شرق آسیا با قرارداد دفاعی آمریکا-انگلیس-استرالیا

به گزارش ایرنا به نقل از رادیو آسیای آزاد، توافق دفاعی آمریکا – انگلیس و استرالیا AUKUS که رهبران این سه کشور آن را به عنوان توافقی تاریخی مورد تجلیل قرار داده اند، به عنوان طرحی برای رویارویی با نفوذ رو به افزایش چین در منطقه ایندو – پاسیفیک بخصوص در دریای چین جنوبی تلقی و ارزیابی می شود. چین در دریای جنوبی ادعاهای گسترده ای دارد که همسایگان چین این ادعاها را مورد مناقشه قرار می دهند.

مطابق با این توافق دفاعی همچنین آمریکا و انگلیس فناوری ساخت زیردریایی های هسته ای در اختیار استرالیا قرار خواهند داد.

چین این توافق را رد کرده و گفته است که موجب رقابت تسلیحاتی خواهد شد. برخی منتقدان دیگر نیز گفته اند این توافق ممکن است موجب یک جنگ سرد جدید بشود. در حالی که چین قدرت نظامی خود را تقویت می کند، تنش ها در این منطقه رو به افزایش بوده است.

کشورهای جنوب شرقی آسیا در بحبوحه نگرانی از یک رقابت راهبردی جدید و شدید در منطقه ایندو-پاسیفیک واکنش محتاطانه ای به این مساله نشان داده اند.

"ریزال سوکما" پژوهشگر مرکز مطالعات راهبردی جاکارتا و سفیر سابق اندونزی در انگلیس گفت: بسیاری از کشورهای منطقه نمی خواهند به رقابت چین و آمریکا کشیده شوند.

توافق دفاعی آمریکا-انگلیس – استرالیا اوایل وقت پنجشنبه به وقت آسیا اعلان شد و چین بدون فوت وقت ناخشنودی و مخالفت خود را ثبت کرد. "ژائو لیجیان" سخنگوی وزارت خارجه چین این توافق را "به شدت غیرمسئولانه" قلمداد کرد و گفت که نتیجه معکوسی  برای سه قدرت دخیل در آن خواهد داشت.

وی ادعا کرد که این کشورها "بطور جدی صلح و ثبات منطقه ای را مخدوش و رقابت تسلیحاتی را تشدید و تلاش های بین المللی منع اشاعه (هسته ای) را مخدوش کرده اند" .

در بین ۱۰ کشور اتحادیه کشورهای جنوب شرقی آسیا (آسه آن) سنگاپور واکنش مثبتی به این مساله نشان داد اما کشورهای دیگر احتیاط بیشتری به خرج دادند.

نگرانی از رقابت تسلیحاتی

وزارت امور خارجه اندونزی روز جمعه اعلان کرد که تصمیم دولت استرالیا برای دستیابی به زیردریایی های هسته ای را با احتیاط زیر نظر دارد. اندونزی یکی از نزدیکترین همسایگان استرالیا است و هر چند از کشورهای مدعی در دریای چین جنوبی نیست اما منطقه اقتصادی انحصاری این کشور با ادعاهای چین همپوشانی دارد.

بیانیه وزارت خارجه اندونزی گفت که اندونزی درباره ادامه رقابت تسلیحاتی و اعمال قدرت نظامی در منطقه بسیار نگران است.

این بیانیه افزود: جاکارتا کشور استرالیا و سایر طرف های مرتبط را به ادامه ارتقا و ترویج گفت وگو در حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات تشویق می کند و از سایر طرف ها در منطقه می خواهد که به قوانین بین المللی از جمله کنوانسیون ۱۹۸۲ سازمان ملل درباره قانون دریا پایبند باشند.

اندونزی از جمله اولین کشورهای منطقه ایندو – پاسیفیک بود که از توافق آمریکا-انگلیس- استرالیا آگاه شد و اسکات موریسون نخست وزیر استرالیا بنا به گزارش ها گفته است که درصدد است بزودی با "جوکو ویدودو" رئیس جمهور اندونزی در این خصوص صحبت کند.

"دیلفین لورنزانا " وزیر دفاع فیلیپین نیز روز جمعه با "پیتر داتون" همتای استرالیایی خود تلفنی گفت وگو کرده و داتون در این گفت وگو تاکید کرد استرالیا می خواهد به عنوان همسایه ای نگریسته شود که صلح منطقه ای را ارتقا می دهد.

وزیر دفاع فیلیپین به داتون گفت که کشورش مایل است روابط دوجانبه دفاعی را با تمام کشورهای دیگر در منطقه حفظ نماید و اظهار داشت که مانیل نمی خواهد بطور رسمی با یکی از طرف ها همسویی نشان بدهد.

به گفته سوکما  کارشناس یاد شده، فقدان یک ساختار محکم امنیت منطقه ای به این معنی است که کشورهای جنوب شرقی آسیا با این ریسک رو به رو هستند که بر روی صفحه شطرنج راهبردی خودشان به حاشیه رانده شوند. او با بیان اینکه آسه آن که ۵۴ سال پیش تاسیس شده به سازمانی کم توان تبدیل شده خاطرنشان کرد که شک دارد این گروه ظرفیت آن را داشته باشد که مکانی باشد که بتوان در آن منافع قدرت های بزرگ را مدیریت کرد.

بیشتر کشورهای جنوب شرقی آسیا از جمله مالزی، تایلند و ویتنام هنوز در خصوص توافق دفاعی آمریکا-انگلیس-استرالیا اظهار نظری نکرده اند که این مساله نشانه ای از وضعیت نامشخص و بلاتکلیفی راهبردی در منطقه است.

اما سنگاپور با لحن شادمانه واکنش نشان داد. وزارت امور خارجه سنگاپور به نقل از "لی هسین لونگ" نخست وزیر این کشور در تماس تلفنی با موریسون نخست وزیر استرالیا ابراز امیدواری کرد که توافق جدید نقش سازنده ای در صلح و ثبات منطقه داشته و مکمل ساختار منطقه ای باشد.

بیانیه لی حاکی است که ممکن است حمایت در منطقه برای داشتن یک حضور نظامی و بازدارنده بیش از آن حدی باشد که آشکارا بیان می شود.

آمریکا جدای از توافق جدید همچنین بخشی از یک گروه امنیتی ایندو-پاسیفیک موسوم به "گروه چهارگانه" در کنار استرالیا، هند و ژاپن است. جو بایدن هفته آینده میزبان سران گروه چهارگانه خواهد بود.

این درحالی است که ویتنام تلاش کرده است توازنی در روابط خود با چین و آمریکا ایجاد کند و رهبران این کشور همواره گفته اند با هیچ کشوری علیه چین سوگیری نخواهند کرد.