عادی‌انگاری سرطان یا آتش زیرخاکستر

به گزارش ایرنا، در مواجهه با رویداد یا اتفاقی جدید، ترس، وحشت و مراقبت نخستین واکنش افراد است. نزدیک ترین تجربه این واکنش، شیوع تلخ ویروس کرونا در جهان است. نخستین روزهای ورود سرزده این ویروس به زندگی، استفاده از ماسک و دستکش، ضدعفونی کردن معابر، ضدعفونی چندباره دست و سطوح، رعایت فاصله اجتماعی، تعطیلی اماکن عمومی، نشر عکس پزشکان و پرستاران پس از شیفت های کاری سخت و ادای احترام به کادر درمانی، رعایت سفت و سخت بهداشت فردی و جمعی به وضوح در جامعه گسترش داشت.

پس از گذشته ماه ها همنشینی با ویروس کرونا، رعایت دستورالعمل های بهداشتی ضروری از سوی برخی افراد جامعه به فراموشی سپرده شد و این بی توجهی و عادی انگاری کرونا افزایش مبتلایان و مرگ و میر را در پی داشت.

سرطان، بیماری نام آشنا این سال ها است. بیماری‌ای که گسترش و شیوع آن اندکی از ترسش کم نکرده است. پزشکان معتقدند سرطان از نخستین روزهای خلقت همراه انسان وجود داشت و بسیاری از مرگ های ناگهانی یا زودهنگام حاصل سرطان ناشناخته بود.

با وجود هشدارهای مستمر پزشکان و فعالان حوزه درمان سرطان، همچنان بی توجهی در سبک تغذیه و مصرف مواد غذایی نامناسب مانند انواع فست فودها، کاهش سن مصرف دخانیات و گسترش مصرف آن در بین زنان، سبک زندگی مخرب و بی تحرکی در جامعه، وجود دارد و گسترش می یابد.

 طبق آمارهای اعلامی، سالانه ۱۴ میلیون نفر در جهان به سرطان مبتلا می شوند و شمار مرگ ناشی از سرطان نیز به ۸.۲ میلیون نفر می رسد. سرطان های ریه، پستان، روده بزرگ، پروستات، معده، کبد، دهانه رحم، مری، مثانه و  خون، ۱۰ سرطان شایع در جهان هستند. 

بیماری سرطان علاوه بر انسان ها در حیوان و گیاهان نیز رخ می دهد. گفته می شود که ۷۰ درصد مرگ و میر ناشی از سرطان در کشورهای در حال توسعه رخ می دهد. سرطان ها معمولا به دو دسته خوش خیم و بدخیم تقسیم می شوند و از سه راه بافت( حمله به بافت مجاور) ، دستگاه لنفاوی (حمله سرطان به دستگاه لنفاوی و انتقال در نقاط بدن با حرکت در عروق لنفاوی) و خون( با حمله به سیاهرگ های و مویرگ و جابه جایی در بدن) گسترش می یابد.

 دخانیات، سبزی و میوه های سمپاشی شده، چاقی، چربی ترانس و سرخ شدنی ها، مشروبات الکلی، اضطراب و استرس و گوشت های فراوری شده، از عوامل موثر در ایجاد سرطان است. مصرف چای سبز، سبزیجات برگ‌دار، غلات کامل، ادویه، میوه و سبزیجات تازه و ارگانیک، منابع غذایی حاوی فولات و ورزش، از ابتلا به سرطان پیشگیری می کند.

به گفته پزشکان، آزمایش PSA سرطان پروستات، معاینات آثار پوستی ناشی از استفاده نکردن از کرم های ضدآفتاب، آزمایش های بیماری های قلبی و دیابت که در منزل نیز قابل انجام است، کنترل فشارخون و قند خون، اندازه گیری سطح کلسترول یا چربی خون، از جمله آزمایشات ضروری مردان برای پیشگیری یا تشخیص به موقع سرطان ها است.

زنان نیز به صورت دوره ای باید آزمایشات ماموگرافی(پیشگیری از سرطان پستان) ، پاپ اسمیر( پیشگیری از سرطان دهانه رحم) و تراکم استخوان( پیشگیری از پوکی استخوان) را انجام دهند.

طبق آمار، گسترش بیماری هایی مانند سرطان ریه و معده در آذربایجان شرقی، سرطان سیستم ایمنی و ریه در آذربایجان غربی، ام اس و سرطان خون در اصفهان، هموفیلی و سرطان پستان در تهران، آسم و آلرژی و سرطان غددلنفاوی در خوزستان، سرطان خون و تیروئید در یزد، سرطان مری در خراسان شمالی، سرطان معده در زنجان، تالاسمی در سیستان و بلوچستان، سرطان پروستات در فارس، سرطان حنجره در کرمان و سرطان های روده بزرگ و تخمدان در سمنان شیوع بیشتری دارد.

سرطان بیماری ژنتیکی است

مدیرعامل مرکز ژنتیک امیرالمومنین(ع) سمنان در گفت و گو با ایرنا بیان کرد: سرطان از اساس یک بیماری ژنتیکی است و این موضوع ربطی به ارثی بودن سرطان ندارد. عوامل محیطی مانند  اشعه های پرتودرمانی و رادیوگرافی، شغل های پرخطر، نزدیکی به دکل های برق فشارقوی و مخابراتی هم از جمله دلایل محیطی بروز سرطان است.

فرشید پروینی ادامه داد: سرطان بیماری بسیار پیچیده با درگیرکردن همزمان چند ژن است و پیش بینی دقیقی از بروز بیماری در فرزندان و افراد وجود ندارد، همچنین پیش بینی بروز سرطان در جنین منطقی، اخلاقی و مقرون به صرفه نیست.

وی افزود: سرطان ها زمانی ارثی هستند که اندام های دارای تقارن را درگیر کند یا اینکه در خانواده و خاندان حداقل ۲ یا چندنفر مبتلا به سرطان های مشابه باشند.

پروینی خاطرنشان کرد: مسائل روحی نیز در بروز انواع سرطان ها تاثیرگذار است. شرایط اقتصادی و اجتماعی کنونی در نوع مواد غذایی مصرفی خانواده ها و فشارهای عصبی دخیل است، اعضای خانواده در این شرایط باید به حمایت یکدیگر بپردازند و از بروز چالش میان خود جلوگیری کنند.

وی اضافه کرد: تغذیه سالم از دیگر عوامل مهم در پیشگیری ابتلا به سرطان است از طرفی مصرف غذای فست‌فودی باید به صورت کنترل شده و محدود باشد همچنین مصرف مکمل های ویتامین به خصوص ویتامین دی زیرنظر پزشک از بروز بسیاری از ناهنجاری ها جلوگیری می کند.

وضعیت سرطان در استان سمنان چگونه است؟

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های دانشگاه علوم‌پزشکی، خدمات بهداشتی و درمانی سمنان در گفت و گو با ایرنا بیان کرد: شمار مبتلایان سرطان در استان سمنان در سال ۱۳۹۶ یکهزار و ۵۰ نفر و به بیانی، در هر یکصد هزار نفر ۱۳۸  مورد بود.

محمدناصر رهبر اظهارداشت: سرطان های پستان، پروستات، کولورکتال(روده بزرگ)، پوست و معده از سرطان های رایج در استان سمنان هستند که پیر شدن جمعیت،  و تغییر سبک زندگی از جمله کم تحرکی ، چاقی و اضافه وزن ، تغذیه ناسالم و غذاهای کنسروی ، مصرف دخانیات  و بهبود سیستم بیماریابی، از جمله دلایل فراوانی این سرطان ها است.

وی افزود: معمولا سرطان پستان در رده سنی ۷۰ تا ۷۴ سال، سرطان پروستات در رده سنی ۷۵ تا ۷۹سال ، سرطان معده، سرطان پوست و روده بزرگ در سنین بالای ۸۵ سال به سراغ افراد می آید.

رهبر ادامه داد: به ازای هر یکصدهزار نفر جمعیت استان سمنان  ۱۳۵ مورد  ابتلا به سرطان در زنان و ۱۴۲ مورد در مردان ثبت شده است همچنین بیشترین ابتلای زنان استان سمنان به سرطان های پستان ،کولورکتال ، پوست ، معده و رحم است.

وی اضافه کرد: سرطان های معده ، پوست ، پروستات ، کولورکتال ، مثانه نیز از سرطان های رایج مردان استان سمنان است.

مدیر امور بیماریها و مراکز تشخیصی و درمانی دانشگاه علوم‌پزشکی، خدمات بهداشتی و درمانی سمنان نیز در گفت گویی خاطرنشان کرد: بسته های حمایتی از بیماران مبتلا به سرطان در مراحل تشخیص و درمان بر اساس تعداد دفعات تعیین شده در خدمت با پرداخت ۷۰ درصد هزینه از سوی بیمه، ۱۰ درصد توسط بیمار و ۲۰ درصد بسته های حمایتی با شرط تهیه دارو از سوی بیمارستان صورت می گیرد.

محمدتقی فتحعلیان یادآورشد: داروها براساس راهنمای بالینی و مراحل بیماری با معرفی مددکاری   و تعیین درصد تخفیف با معرفی معاونت دارو به داروخانه های طرف قرارداد، تامین می شود.

وی افزود: شیمی درمانی سرپایی در بیمارستان رایگان انجام می شود و ۲ پزشک متخصص انکولوژی بزرگسال، یک پزشک انکولوژی اطفال و  یک پزشک فوق تخصص جراحی سرطان زنان در استان مشغول به فعالیت هستند و برخی جراحی های لازم نیز توسط جراحان عمومی  صورت می گیرد.

فتحعلیان عنوان کرد:  در صورت نیاز برخی بیماران به مراکز فوق تخصصی جراحی سرطان ارجاع می‌شوند.

فتحعلیان گفت: مرکز رادیوتراپی و سرطان استان مراحل نهایی ساخت خود را سپری می کند و هم اکنون  با آماده شدن برخی تجهیزات، امکان نصب دو دستگاه شتاب دهنده خطی جهت انجام رادیوتراپی فراهم شده و دانشگاه به دنبال خرید و نصب آن در راستای ارائه خدمات رادیوتراپی است همچنین پزشک متخصص رادیوتراپی نیز در دانشگاه علوم پزشکی سمنان حضور دارد.

درمان سرطان هزینه چندصد میلیون تومانی دارد

مدیرعامل بنیاد خیریه نیکوکاران راه‌آسمان استان سمنان در گفت و گو با ایرنا عنوان کرد: ۶۰۰ پرونده بیماران مبتلا به سرطان در حال رسیدگی است و بیشترین بیمار با سرطان پستان در مرکز راه آسمان تحت درمان هستند.

احمدصدیقی ادامه داد: پیش از این سرطان را به عنوان بیماری دوره سالمندی می شناختند اما اکنون با کاهش سن ابتلابه سرطان، باید گفت سرطان بیماری میانسالی است و شیوع گسترده ای بین افراد بالای ۴۰ سال دارد.

وی افزود: طبق آمارها حدود ۱۴۰ هزار بیمار مبتلا به سرطان جدید سالانه در کشور ثبت می شود و عوامل زمینه ای و ژنتیکی، مصرف دخانیات و الکل، کم تحرکی و ورزش نکردن از عوامل بروز سرطان است.

صدیقی، تعداد مراجعان بنیاد راه آسمان به خصوص با بیماری سرطان پستان را افزایشی برشمرد و خاطرنشان کرد: بیماری سرطان هزینه درمان چندصدمیلیون تومانی دارد و چالش کنونی بنیاد تامین داروهای وارداتی گران‌قیمت با دسترسی سخت است. به طور مثال درمان سرطان پستان هر ۲۱ روز نیاز به تهیه دارویی با مبلغ ۱۲ میلیون تومان دارد و فرد مبتلا حدود ۶ تا هشت نوبت نیازمند دریافت دارو است در صورتی که تهیه این دارو باید با قیمت ۵۰۰ هزارتومان صورت بگیرد.

وی اضافه کرد: تامین هزینه های تهیه دارو و درمان سرطان از یک سو بسیار گزاف و بالا است و از سوی دیگر در دسترس نیست. امکانات تشخیص و درمان مناسب مانند مرکز رادیوتراپی در استان سمنان فراهم نیست.

مدیرعامل بنیادخیریه راه آسمان سمنان اظهارداشت: با توجه به نزدیکی استان به پایتخت و نیز فراهم نبودن زیرساخت مناسب سرطان در استان، ساخت مرکز جامع تشخیص و درمان سرطان در مساحت ۳۰ هکتار از سال گذشته در سمنان آغاز شده است.

صدیقی یادآورشد: گام نخست مرکز جامع تشخیص و درمان سرطان سمنان با زیربنای ۱۱ هزار مترمربع شامل بخش های رادیوتراپی، شیمی درمانی، کلینیک سرطان، تصویربرداری تخصصی، آزمایشگاه، پزشکی هسته ای و توانبخشی در حال احداث است.

وی اضافه کرد: درمان سرطان در جهان با همکاری و کمک سازمان های مردم نهاد و خیران انجام می گیرد. با همکاری خیران و مردم در ساخت مرکز جامع تشخیص و درمان سرطان، استان سمنان به عنوان قطب تشخیص و درمان سرطان کشور شناخته می شود.

کلام آخر

پزشکان، کارشناسان، فعالان سلامت و اجتماعی مدت ها است که در خصوص رابطه سبک زندگی با بروز بیماری ها به خصوص سرطان هشدار دادند. بارها از تغذیه سالم و جلوگیری از زیاده روی در مصرف فست فودها، خودداری از مصرف دخانیات، تحرک و فعالیت، دوری از استرس و آرامش خاطر، مراقبت های فردی، کنترل دوره ای سلامتی و هزاران راهکار صحیح زندگی، برای پیشگیری از ابتلا به سرطان بیان شده است.

اما مصرف نوشابه و دخانیات در جامعه یکه تازی می کند و مصرف میوه و سبزی و مواد لبنی روزانه به قعر جدول سقوط کرده است. همچنان قفسه های فروشگاه ها از غذاهای کنسروی و خوراکی ها ناسالم پر است و رستوران غذاهای فست‌فودی شهر را تسخیر کرده اند.

تراژدی غمگین جامعه، ازدحام رستورانهای فست فود و مغازه های عرضه کننده دخانیات و خالی بودن باشگاه های ورزشی و پارک ها است. هزینه تهیه انواع مواد غذایی ناسالم و دخانیات و وقت گذرانی در سفره خانه ها اگر بیشتر از سبک زندگی سالم نباشد، کمتر نیست.

حلقه مفقوده جامعه در کنار تمام چالش های اقتصادی و اجتماعی و مشکلات معیشتی، بی توجهی به سلامت جسم و روح است. گویی اکنون، ابتلا به سرطان به اندازه ابتلا به سرماخوردگی یا کرونا برای مردم پذیرفته شده است. این عادی انگاری کار را به جایی می رساند که جمله هایی مانند " دنیا دو روزه" و " کالباس و سوسیس نخوریم  بازم می میریم"  و " کشیدن سیگار تنها دلخوشی ما است" زیاد به گوش می رسد، این مساله به همان اندازه که تلخ است، ترسناک نیز هست.

رنج بیماری، آن هم سرطان برای فرد، خانواده و جامعه بزرگ است. ساده ترین راه پیشگیری از این بیماری تغییر سبک غذایی و تحرک است. بروز سرطان، پس از ژنتیک رابطه مستقیمی با نحوه زندگی دارد.

برای عبور از چالش های زندگی نیاز به جسمی سالم و روحی آرام داریم./