عید فطر در جزیره قشم

کم کم با غروب آفتاب آخرین روز رمضان ۱۴۴۳ هجری قمری و فرا رسیدن لحظات ملکوتی اذان برای خوردن آخرین افطاری ضیافت رمضان در شب های جزیره قشم، انتظار رویت هلال شَوّال المُکَرَّم  و بشارت فرارسیدن عید سعید فطر، در همه جای سرزمین آب و آفتاب طنین انداز می شود و مردم نگین خلیج فارس مشتاقانه برای برپایی پرشور نماز این عید بزرگ در مصلی امام علی (ع)، مصلی اهل سنت و مساجد این شهرستان آماده و محیا می شوند.  

عید فطر یکی از اعیاد بزرگ اسلامی است که در روز اول ماه شوال، مسلمانان را با شور و شعف به جشن و شادمانی وا می دارد و مسلمانان پس از یک ماه روزه داری و عبادت پروردگار، در این روز، رمضان را تا رمضانی دیگر و ضیافت الهی دیگر بدرقه می کنند.

آنچه در آخر ماه رمضان برای مردم جزیره قشم قابل اهمیت است، حسرت و اندوه سپری شدن سریع این ماه بزرگ با آن همه فیوضات است که با اشعاری تحت عنوان «الوداع یا رمضان» به منظور خداحافظی با این ماه متحول کننده می خوانند و منتظر فرا رسیدن آن در سال آینده می مانند. این عمل توسط مردان و زنان هم در منازل و هم در مساجد انجام می گیرد.

این اشعار در مساجد به صورت گروهی بعد از نمازهای فرض و نافله از بلندگوی مساجد در شب های آخر رمضان پخش می شود و آن هم به صورت همخوانی است و همچنین در مناجات سحری نیز به صورت انفرادی از بلندگوی چند مسجد شهر و روستا پخش می شود.

قطرات اشکی که از چشمان میهمانان خدا در مراسم الوداع فرو می چکد تجلی گری ایمان محکم و همه جانبه مردم مومن و متدین جزیره قشم سرزمین آب و آفتاب و یادآور حالات روحانی آنان در شب های پرفیض و برکت این ماه عظیم و مبارک است.

با خودم حال و هوایی ۳۰ روز گذشته از رمضان الکریم سال ۱۴۴۳ هجری قمری را در سرزمین آب و آفتاب مرور و در دلم زمزمه می کنم ای قشم، ای سرزمین مردان دریا، ای حامی روزه داران ماه میهمانی خدا تو یک ترانه ای و هزار بهانه ای، تو یک واژه ای و کرانه در کرانه قصه، افسون و افسانه، تو حکایتی دیگری از شور و شیدایی از عشق و مانایی، آمده از تاریکخانه تاریخ رهسپار تا بی نهایت زمان، بوده ای، هستی و خواهی بود.

ای جایگاه صالحان و مردمان متدین روزه دار، هر کرانه ات حسی، هر گوشه ات جنسی، هر تکه ات آیتی خوش خفته بر بستر خلیج فارس تکیه داده بر هلال زرین تنگه هرمز چه حالی داری وقتی می خواهی با ماه میهمانی خدا وداع می کنی.

با توام حکایت ها آشنا، رهاساز خود را بیا به پای دل بیا که خستگی ندانی چیست. بیا که ماه شوال المعظم آمده، بیا بر موج های رقصان بر بال ماهی های پرنده، بر پشت نسیم بیا و قشموندان را مژده عید بده عیدی بزرگ و آسمانی.

سبک روح، سبک بال، گام بگذار بر ماسه های نرم تا نوازش موج، موج درخنکای هر غروب به پایت بوسه زنند به مهر.

خانه، خانه توست بیا بمان، ببین، بارش نقره گون نور، کبودای دریا، خونبارش غروب و رفتن رمضان الکریم را.

حرای همیشه مست بی قرار، گیسوان فروهشته در آینه آب، دهلیزهای تاریک، رفته به خواب، زمزمه باد به گوش بادگیر خبر آورده که ماه شوال در راه است.

به هم می دوزد، آری دست های مهربان مردمی صبور رنگ های این رنگین کمان زمینی را به هم قشم است این دیار، قشمی که در انتظار ماه نوست.

آری مردم مومن و روزه دار قشم پس از یکماه بندگی در ماه خدا که با شوقی وصف ناپذیر میهمان و پذیرای روزها و شب های معنوی آن بودند، با اندوه، شهرالله را بدرقه می کنند و به پاس یکماه روزه داری و عبادت، این پیروزی را در عید سعید فطر جشن می گیرند.

در آخرین شب های ماه مبارک رمضان، ندای «الوداع الوداع یا شهرالله» در قشم بلند می شود که به صورت همخوانی و با آهنگی غم انگیز، از اندوه مومنان به خاطر تمام شدن میهمانی خدا حکایت دارد.

عید مذهبی فطر به عنوان سنتی حسنه در جزیره قشم چون سایر نقاط کشور ایران اسلامی، از دیربازها به طور باشکوهی برگزار می شود.

در شبی که احتمال می رود شب اول ماه شوال است، بسیاری از قشموندان برای استقبال از عید سعید فطر در پشت بام ها به افق چشم می دوزند تا با استهلال هلال اول ماه شوال، با ماه مبارک رمضان وداع کنند.

مردم این خطه از کشور اسلامی به محض اعلام روز عید فطر با پخش شیرینی در بین شهروندان و تبریک عید به اقوام، دوستان و آشنایان به استقبال این روز باشکوه می روند.

روزه داران قشمی آخرین غروب ماه رمضان را به دلیل احکام مرتبط با زکات فطره در منزل خود سپری کرده و به طور معمول از رفتن به ضیافت افطاری و میهمانی خودداری می کنند.

جزیره نشینان از ابتدای به وجود آمدن جزیره قشم هر ساله در پایان ماه مبارک رمضان روز عید سعید فطر را جشن و سرور می گیرند و بزرگ و کوچیک جامه های نو می پوشند و در منازل خود را به روی همه مسلمانان برای پذیرایی در روز عید می گشایند.

سفره های عید که با شیرینی های پخته شده و دسرهای رنگارنگ تزئین شده توسط بانوان خونگرم قشمی در همه منازل گسترده می‌شود و زنان جزیره آب و آفتاب در منازلی که آب و جارو شده برای پذیرایی و استقبال از میهمان عید سعید فطر می گشایند.

روز عید سعید فطر در نگین خلیج فارس هر کس به اندازه بضاعت و توان خود سفره عید را پهن می کند و بزرگترهای قشمی به کوچکترها عیدی می دهند.

یکی از مهم‌ترین اعمال ماه رمضان در سرزمین عجایب هفتگانه، اقامه نماز عید فطر و پذیرایی از میهمانان خدا با سفره‌های رنگی در جزیره قشم است.

در این روز در منزل همه قشمی‌ ها به روی دوست و ناشناس باز است و همه می‌توانند از آن سفره بهره ببرند.

مردم قشم شیعه و سنی در ساعت های اولیه عید فطر به مساجد خود می‌روند و نماز عید را برپا می‌دارند، بلندگوهای مساجد از ساعت های آغازین صبح «لبیک ـ لبیک اللهم لبیک» را پخش می‌کنند. مردم هم با زمزمه این  به سمت مساجد سرازیر می‌شوند.

در این روز دل انگیز زیباترین لباس‌ها برتن پیرمردان، جوانان و مردم قشم پوشیده می شود و مردها و جوانان عطرهای خوش‌ بو و مخصوص به خود را به لباس های خود می‌زنند و به نماز می‌روند.

قبل از آن نیز مردها، جوانان و زنان قشمی به پیرایش و آرایش خود اهمیت می‌دهند و بدون استثنا مردها موها را اصلاح می‌کنند.

قشموندان بعد از اقامه نماز عید فطر سری هم به اهل قبور می‌زنند و فاتحه می‌خوانند.

در سفره روز عید فطر انواع شیرینی‌هایی که توسط بانوهای قشمی درست‌شده که بسیار خوشمزه هم است دیده می‌شود.

از جمله این خوردنی‌ها بر سر سفره عید فطر می‌توان به انواع نان ها و شیرین ها از جمله نان دنگن، نان لگیمات، نان تخم مرغی(چم چمو)، نان دستی، نان خمیر تره، نان توموشی یا تومشتی، نان رخته تر شو، نان گرده شوی، انواع آجیل، انواع میوه و نخود جوش داده‌ شده با طعم و سلیقه‌های مختلف اشاره کرد.

در این روز مردم با لب‌هایی خندان و بدون کینه و کدورت به خانه همدیگر می‌روند و یکی از زیباترین و جذاب‌ترین صحنه‌ها را به تصویر می‌کشند.

این اتفاق تا پایان ظهر ادامه دارد و بعد از نماز ظهر و عصر میهمان عید سعید فطر به خانه خود می‌روند و بر سر سفره ظهر که در آن سفره پلو مخصوص قشمی درست‌شده می‌نشینند.

بعدازظهر هم نوبت زن‌های قشمی است. زن‌هایی که در طول روز در عید فطر از میهمانان پذیرایی کرده‌اند و آنان در عصر آن روز بهترین لباس‌های دوخته‌شده محلی خود را می‌پوشند و به خانه همدیگر می‌روند و تبریک عید می‌گویند و این مراسم تا شب ادامه دارد.

تازه نوبت پخت برکت سفره عید قشمی ها فرا می رسد و طبح غذاهای سنتی قشم از جمله ماهی برشته - کباب ذغالی، کلمبا، زیبون، موفلک، هواری، برنج دیشو(شیره خرما)، متبک پلو، حلا یا کاتوغ تخم مرغ، کلمبا ارزن، خوراک ملوک(صدف دراز)، خوراک ماهی متوتا یا حشینه، کاتوغ یا حلا ماهی، مهیاوه و چرخدیه یی (پلو) با استفاده از ماهی و آبزیان حلال گوشت آغاز می شود.

به گزارش ایرنا، عید سعید فطر روز اول ماه شوال، پایان یک ماه روزه‌داری ماه مبارک رمضان و از مهم‌ترین اعیاد مسلمانان است.

در روایات این روز برای کسانی که روزه آنها در ماه رمضان پذیرفته شده، روز عید و پاداش معرفی شده است.

در این روز، روزه گرفتن حرام و پرداخت زکات فطره بر مسلمانان واجب است.

آداب و احکام خاصی برای شب و روز عید فطر از جمله احیا، خواندن نماز و دعا،  قرائت قرآن،  غسل،  زیارت امام حسین(ع)  و گفتن تکبیرات خاص گفته شده است.

این روز در کشورهای اسلامی، تعطیل رسمی است و مسلمانان در این روز نماز عید فطر را به جماعت برگزار می‌کنند.

در جزیره زیبای قشم نگین خلیج فارس قشموندان عم از شیعه و اهل سنت طبق آداب و رسوم خود این عید بزرگ را جشن می‌گیرند.

جزیره قشم با وسعت یک هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع از تنگه هرمز به موازات ساحل جنوبی ایران به طول ۱۳۵ کیلومتر و عرض میانگین ۱۱ کیلومتر داز توابع هرمزگان است و ۳۰۰ کیلومتر خط ساحلی دارد.

شهرستان قشم شامل جزیره‌های قشم، هنگام و لارک با حدود ۱۵۰ هزار نفر جمعیت از تنگه هرمز به موازات ساحل استان هرمزگان به طول ۱۵۰ و عرض میانگین ۱۱ کیلومتر در میان آب‌های خلیج فارس گسترده شده است.