سخت مثل خبرنگار

به گزارش ایرنا، هر سال در آستانه روز خبرنگار؛ بسیاری از رسانه‌ها از جمله خبرگزاری‌ها اقدام به برگزاری میزگردها و نشست هایی با موضوع بررسی آخرین وضعیت رسانه و خبرنگاران می کنند تا از این فرصت برای مطرح کردن دغدغه‌های این قشر که خود در طول سال به چالش ها و مباحث مختلف موجود در جامعه و مشکلات اقشار گوناگون می پردازند، استفاده شود.

مشکلات اقتصادی دامن گیر خبرنگاران هم شده و بیشتر آنها از لحاظ معیشتی و درآمدی وضعیت مطلوبی ندارند و آنچه باعث شده همچنان در این وادی بمانند عشق و علاقه است و بس.

با تعداد زیادی از خبرنگاران باسابقه و فعال استان تماس گرفتیم که در این میزگرد شرکت کنند ولی به دلایل مختلفی از جمله اینکه سال ها است از نداشتن امنیت شغلی در مجالس و برنامه های مختلف و در محضر مسوولان کشوری و استانی صحبت کردند ولی شرایط کاریشان نه تنها بهتر نشده بلکه بدتر هم شده است دعوت ما را نپذیرفتند.

علی رغم افزایش چندین برابری قیمت کالاهای مختلف ولی همچنان  میزان دریافتی خبرنگاران در بسیاری از رسانه ها به قیمت سال ۱۳۹۷ مانده است و بر اساس تعرفه تعیین شده در این سال، حق الزحمه آنها پرداخت می شود.

میزگرد امسال خبرگزاری ایرنا کردستان با حضور عیسی فلاحی معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان، عارف رحیمی مدیر مسوول هفته نامه سوران،  منصور اولی و سروش حبیبی راد سردبیر و یکی از خبرنگاران خبرگزاری بین المللی کُردپرس و طیب الله ویسی سردبیر خبرگزاری صداوسیمای مرکز استان برگزار شد.

در این میزگرد به روند صدور مجوز نشریات، نبود حمایت های لازم از نشریات، نبود امنیت شغلی، اصلاح اساسنامه خانه مطبوعات و گرایش بیشتر مدیران به ارتباط با شبکه های اجتماعی مجازی بیشتر از رسانه های رسمی پرداخته شد.

۴۰ درصد مجوزهای صادر شده نشریات در کردستان فعال است

معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان کردستان اظهار داشت: کردستان از لحاظ اقتصادی جایگاه مناسبی ندارد و اکثریت مردم آن با مشکلات معیشتی مواجه هستند و این مسئله بر روی کار رسانه ها و خبرنگاران هم تاثیر گذاشته است.

 عیسی فلاحی اضافه کرد: خبرنگاری درآمد مطلوبی ندارد و بیشتر افرادی که به این حرفه وارد می شوند جایگاه و نقش مهم آن برایشان در اولویت است و تنها از روی عشق و علاقه خود به این کار می پردازند.

وی به تعداد مجوزهای صادرشده برای نشریات و رسانه های الکترونیک در استان اشاره کرد و گفت: بر اساس آخرین بررسی های انجام شده ۴۰ درصد مجوزهای صادر شده در حوزه نشریات استان فعال است به عنوان نمونه یک مجوز روزنامه در استان داریم که بجای انتشار روزانه در طی هفته ۲ شماره از آن چاپ می شود.

معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کردستان یادآور شد: یک ماه گذشته ۲ نشریه در استان مشمول ماده ۱۶ شد ولی باتوجه به شرایط اقتصادی و افزایش قیمت کاغذ و سایر مشکلات مربوط به چاپ خواستار دادن فرصت بیشتری به این نشریات برای انتشار شدیم.

فلاحی یادآور شد: در گذشته به اینکه متقاضیان نشریات آیا تجربه کار در رسانه را داشتند و یا از توان مالی لازم برخوردار بودند تا مجوز رسانه ای برای آنها صادر شود توجهی نشده و به طور بی رویه و بدون در نظرگرفتن این موارد مهم مجوز برای افراد مختلف صادر شده است.

وی ادامه داد: بسیاری از این افراد تنها نقش دلال و واسطه گر دارند و فقط دغدغه آنها کسب آگهی های تبلیغاتی است و به دنبال تولید خبر و گزارش نیستند و در مواقع لزوم به بازنشر خبرهای خبرگزاری ها اکتفا می کنند.

فلاحی اضافه کرد: در راستای ساماندهی صدور مجوزهای نشریات و طی جلساتی که با انجمن صنفی نشریات استان داشتیم مصوب کردیم هر فردی مجاز است تنها ۲ مجوز نمایندگی نشریه سراسری داشته باشد و آگهی تبلیغاتی هم تنها به یک نشریه او تعلق گیرد.

 معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان کردستان با بیان اینکه موضوع رانت در بخش آگهی های تبلیغاتی در نشریات مکتوب را رصد کردیم، گفت: اداره کل ثبت اسناد و املاک در استان بیشترین میزان آگهی های تبلیغاتی را دارد لذا با معاون و کارشناس این اداره رایزنی لازم انجام شده و لیست نشریات فعال در اختیار آنها قرار داده شده تا از آن بهره مند شوند.

   فلاحی یادآور شد: بر اساس قانون و مقررات همه آگهی های تبلیغاتی مربوط به دستگاه های دولتی باید از طریق اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ها در اختیار نشریات قرار داده شود ولی برخی دستگاه ها از جمله خدمات رسان ها هم چون آب، برق و گاز شرایط ویژه ای در این بخش دارند و خود به طور مستقیم آگهی ها را به نشریات مدنظرشان می دهند.

وی افزود: علی‌رغم مکاتبات و نامه نگاری با مدیران همه دستگاه های دولتی تاکنون موفق نشدیم که شرایطی ایجاد شود همه آگهی های تبلیغاتی از طریق ارشاد بین نشریات توزیع شود.

سختگیری های افراطی دهه ۸۰ و آسان‌گیری تفریطی دهه ۹۰ به بعد در صدور مجوز نشریات

مدیر مسوول هفته نامه سوران هم به سختگیری های صدور مجوز برای نشریات در دهه ۷۰ و ۸۰ و آسان سازی آن از دهه ۹۰ به بعد اشاره کرد و اظهار داشت: در دهه های ۷۰ و ۸۰ به راحتی به هر متقاضی حتی واجد شرایط لازم هم مجوز نشریات صادر نمی شد و پروسه طولانی داشت.

عارف رحیمی اضافه کرد: با داشتن مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد روزنامه نگاری ۱۰ سال پیگیر صدور مجوز هفته نامه سوران بودم تا در سفر رهبری به استان در سال ۱۳۸۸ موفق به دریافت آن شدم.

وی با اشاره به اینکه نخستین شماره هفته نامه سوران را به سفر معظم له به استان اختصاص پیدا کرد،  ادامه داد: تاکنون علی رغم همه مشکلات و سختی ها به ویژه در بخش مالی توانستیم ۵۳۳ شماره از آن را منتشر کنیم.

مدیر مسوول هفته نامه سوران با بیان اینکه منبع اصلی درآمد نشریات آگهی های تبلیغاتی است، گفت: هفته هایی هم هست که آگهی وجود ندارد و مدیر مسوول مجبور می شود هزینه های لازم را شخصا پرداخت کند.

استفاده از توان نیروهای متخصص برای تولید محتوا در نشریات

معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان کردستان گفت: پیشنهادی که به نشریات مکتوب داریم این است که از افراد متخصص در حوزه شبکه های اجتماعی بهره بگیرند تا ذائقه و خواسته مردم را شناسایی کنند و سپس نشریات بر این اساس به تولید محتوا و اخبار بپردازند.

فلاحی ادامه داد: مطالب و محتواهایی را برای برخی از صفحه های پرمخاطب اینستاگرام که از طرف اهالی رسانه استان مدیریت می شوند ، ارسال کردیم ولی به دلیل ریزش مخاطب هایشان حاضر به انتشار آنها نشدند.

وی اظهار داشت: با فیلتر شدن برخی از شبکه های اجتماعی هم چون تلگرام ، دیگر مطالب مندرج در آن و بازرسی و نظارت در این حوزه از دسترس ما خارج شد.

معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان کردستان یادآور شد: ولی بر تولید محتوا در پیج های با تعداد زیاد مخاطب در اینستاگرام نظارت داریم و بارها بوده کلمات هنجارشکنانه در کلیپ های تهیه شده قبل از انتشار را حذف کردیم.

 وی بیان کرد: خبرنگار باید شهامت مقابله با رویدادهای مختلف را داشته باشد  و از مطالبی که بر ضدش در کانال های تلگرامی مخالفان توسعه کشور و به تبع استان گفته می شود هراسی به دل راه ندهند و در راستای رسالتشان بیش از گذشته تلاش کنند.

بنیه ضعیف مالی نشریات مانع از جذب نیروهای توانمند شده است

مدیرمسوول هفته نامه سوران یکی از حقایق تلخ امروز را کاهش خرید نشریات مکتوب توسط مردم خواند و گفت: اقشار مختلف مردم دیگر هم چون گذشته تمایلی به مطالعه نشریات مکتوب ندارند و بیشتر کارشناسان معتقدند مشکلات اقتصادی و وجود شبکه های اجتماعی منجر به این اتفاق شده است.

رحیمی  در ارتباط با کاهش کیفیت گزارش های منتشر شده در نشریات مکتوب، اظهار داشت: جذب نیرو در نشریات بسیار کار سختی است و نمی توان به هر کسی اجازه ورود داد چراکه عده ای هدفشان از کار در روزنامه و هفته نامه ها تهیه گزارش و خبر نیست و اهداف دیگری در سر دارند.

وی ادامه داد: قدرت مالی کم نشریات در جذب نیروهای توانمند و متخصص و عدم اعتماد به افراد دیگر باعث شده مطالب منتشر شده از کیفیت لازم برخوردار نباشد

مدیر مسوول هفته نامه سوران از میزان حمایت های اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ابراز نارضایتی کرد و یادآور شد: هرچند هر نشریه ای برای خود مخاطب خاصی دارد و هنوز هم نسخه هایی از نشریات به فروش می رسند ولی هزینه های انتشار نشریه مکتوب افزایش زیادی پیدا کرده و می طلبد دولت حمایت بیشتری از فعالان این حوزه کند تا چراغ نشریات خاموش نشود.

ایجاد مرکز پژوهش های رسانه نیاز ضروری است

سردبیر خبرگزاری بین المللی کُردپرس هم اظهار داشت: تعریفی از رسانه داریم که پاسخ همه مشکلات موجود را می دهد و آن این است که روزنامه، ضبط صوت، آگهی و مجوز ابزار و بستر رسانه اند و رسانه به معنای مفهوم کلی آن به عبارتی رسانه ارتباط جمعی ابزار و بستر ارتباطی دارای مخاطب انبوه است.

منصور اولی ادامه داد: حال این سوال مطرح است کدامیک از روزنامه ها  و هفته نامه و غیره در استان ما دارای مخاطب انبوه است؟، انتظار می رود حداقل از جمعیت یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفری استان یک درصد آن مخاطب یک نشریه مکتوب باشند و انتظار چاپ شماره بعدی آنرا بکشند.

وی با اشاره به اینکه تعریف مذکور علمی است و  اینگونه رسانه از غیر رسانه جدا می شود، افزود: لازمه جذب مخاطب در هر رسانه ای تولید پیام و محتوای مورد نیاز و بر اساس ذائقه مردم است.

سردبیر خبرگزاری بین المللی کُردپرس اضافه کرد: برای شناسایی نیاز مخاطبان و تحلیل و آسیب شناسی وضعیت رسانه ها و ارتقای آنها در استان نیاز به مرکز پژوهش های رسانه است.

ارائه طرح توجیه اقتصادی به شرایط صدور مجوز نشریات افزوده شود

اولی با اشاره به اینکه اجرای هر پروژه ای مستلزم ارائه طرح توجیهی آن است، اظهار داشت: این مسئله در حوزه رسانه مورد غفلت قرار گرفته است و از متقاضیان مجوز ایجاد نشریات اعم از مکتوب و الکترونیک ارائه طرح توجیهی درخواست نمی شود.

وی با طرح این سوال که کدامیک از رسانه های کشور دارای توجیه اقتصادی است،  یادآور شد: وقتی مجوز برای کاری بدون داشتن توجیه اقتصادی صادر شود فعالیت آن مشکوک خواهد بود چراکه باید منبع مالی و تامین کننده کار آن مشخص و شفاف باشد.

سردبیر خبرگزاری کُردپرس اظهار داشت: در هیچ کجای دنیا رسانه ارتباط جمعی بدون چارچوب و قانون مشخص فعالیت نمی کند و بی شک افکار عمومی به رسانه ای که گردانندگان و محل درآمدی آن مشخص نباشد اعتماد نمی کنند.

اولی اضافه کرد: در جامعه ای که رسانه مادر آن قوی باشد می تواند در مواقعی که سایر رسانه ها و شبکه های اجتماعی مجازی مطالبی خلاف واقع را منتشر می کنند، خنثی کند ولی متاسفانه در کشور ما رسانه مادر ضعیف است.

وی ادامه داد: مدیران ما بیشتر به دنبال دیده شدن هستند و لذا برای دستیابی به این شبکه های اجتماعی مجازی بال و پر و اعتبار بیشتری می دهند در حالیکه آنها می بایست از طریق رسانه های رسمی با مردم در ارتباط باشند.

سردبیر خبرگزاری کُردپرس گفت: وقتی به رسانه های رسمی اجازه داده شود به طور مطلوب مسائل و موضوعات و رویدادها را منتشر کنند به منبعی برای سایر رسانه ها تبدیل می شوند که این تجربه موفق را در خبرگزاری کُردپرس شاهد هستیم و اکنون بسیاری از رسانه های اقلیم کردستان عراق یکی از منابع مورد اعتمادشان این خبرگزاری است.

وی ادامه داد: هر فردی که سرپرست و نمایندگی یک نشریه را داشته باشد بدون ارائه کار و اثر و تنها با داشتن بیمه عضو خانه مطبوعات می شود در حالیکه افرادی که صاحب آثار تاثیرگذار و حرفه ای هستند به دلیل نداشتن بیمه شرایط عضویت را ندارند.

اولی با اشاره به اینکه جریان اطلاعات در جامعه به واسطه حضور خبرنگاران اتفاق می افتد، گفت: یکی از آرزوهایم این است که روزی شاهد تصویب و اجرایی شدن نظام صنفی رسانه ای در کشور باشیم.

امنیت شغلی همواره یکی از دغدغه های اصلی خبرنگاران است

سروش حبیبی‌راد یکی از خبرنگاران باسابقه استان کردستان اظهار داشت: از دهه ۸۰ تاکنون با رسانه های مختلفی در استان کار کردم و همواره یکی از دغدغه های من و دیگر همکاران داشتن امنیت شغلی بوده است.

وی ادامه داد: حدود ۲ سالی است در مجموعه ای کار می کنم که از لحاظ درآمدی و بیمه وضعیت مطلوبی دارم و این مسئله بعد از گذشت حدود ۱۷ سال سابقه کار برای من ایجاد شده است.

این خبرنگار کردستانی افزود: جای بسی تاسف است هنوز تعداد زیادی از خبرنگاران چه در سطح کشور و چه استان وضعیت شغلی و درآمدی مناسب و رضایت بخشی ندارند و با این شرایط نمی توان انتظار تولید باکیفیت از آنها داشت هرچند خروجی رسانه ها بیانگر ازجان گذشتگی و ایثار این افراد است که از خود برای تهیه و تولید اخبار مایه می گذارند.

حبیبی راد از دیگر معضلات عرصه رسانه را ورود آسان به آن خواند و یادآور شد: ورود به هیچ شغلی به اندازه خبرنگاری راحت و بی ضابطه نیست و هر کسی بدون اینکه مدرک تحصیلی و یا سابقه کاری داشته باشد می تواند جذب هر رسانه ای شود.

وی اضافه کرد: به عنوان نمونه در دهه ۸۰  طی مراسم روز خبرنگار فقط از خبرنگاران برتر تجلیل به عمل می آمد و همین به  آنهایی که تازه به این عرصه وارد شده بودند انگیزه می داد تا در سنوات آینده بهتر کار کنند تا روزی آنها هم به عنوان خبرنگار برتر انتخاب شوند.

این خبرنگار کردستانی افزود: از دهه ۹۰ شیوه برگزاری برنامه روز خبرنگار تغییر کرد و در آن از همه اعضای خانه مطبوعات تجلیل می شود و این به نظرم ضعف بزرگی است چراکه هر سال در چنین برنامه ای شاهد خبرنگارنماها و تازه واردهای زیادی هستیم و همین وجود رقابت و انگیزه را از بین برده است.

حبیبی‌راد یادآور شد: سال ها است شعار ساماندهی اعضای خانه مطبوعات استان را می شنویم ولی هنوز هم این محقق نشده و بسیاری از بهترین و باسابقه ترین خبرنگاران ما در این خانه عضویت ندارند.

وی اظهار داشت: اوایل شروع به کار در حوزه رسانه تنها علاقه اولویتم بود ولی اکنون مسئله مالی و تامین معیشت خانواده ام به دلیل مسوولیتی که پذیرفتم از اهمیت بیشتری برخوردار است لذا در جایی کار خواهم کرد که درآمد بهتری داشته باشد.

این خبرنگار کردستانی گفت: متاسفانه تعداد رسانه هایی که در استان بتوانند دستمزد مناسبی به خبرنگارهایشان بدهند بسیار کم است و همین هم باعث شده بیشتر خبرنگارهای استان از لحاظ معیشتی در شرایط نامناسبی باشند.

حبیبی راد اضافه کرد: از این شرایط پیش آمده گردانندگان صفحه های خبری در شبکه های اجتماعی استفاده کردند و بدون انجام کار حرفه ای اقدام به انتشار اخبار و مطالبی می کنند که فقط تعداد دنبال کنندگانشان را افزایش دهند و درآمدی در این راستا کسب کنند.

وی ادامه داد: جای بسی تاسف است که برخی از مدیران هم بجای ارتباط با رسانه های دولتی و منتقد دارای مجوز رسمی بیشتر گرایش به سمت شبکه های اجتماعی مجازی دارند و با مدیران کانال ها و صفحه های موجود در این شبکه ها مصاحبه می کنند.

کار خبرنگاران در استان های مرزی سخت تر از سایر نقاط کشور است

یکی از سردبیران خبرگزاری صداوسیمای مرکز کردستان هم شبکه های اجتماعی مجازی را یکی از رقبای جدید رسانه های رسمی خواند و اظهار داشت: رسانه های رسمی کشور به دلیل رعایت بسیاری از خطوط قرمز و حتی گاهی خودسانسوری خبرنگاران نسبت به گذشته مخاطبانشان کم تر شده است.

طیب الله ویسی اضافه کرد: وجود رقیب در هر عرصه ای به ویژه رسانه موجب می شود که مدیران و خبرنگاران با انگیزه و توان بیشتری به فعالیت بپردازند تا از قافله عقب نمانند.

وی ادامه داد: کار خبرنگاران در کردستان نسبت به دیگر نقاط کشور بسیار سخت تر است و به نوعی در اینجا حرکت بر لبه تیغ است لذا می طلبد بیشتر مورد توجه و حمایت قرار گیرند.

الله ویسی یادآور شد: در شرایط کنونی ما خبرنگاران هم از کار خودمان راضی نیستیم و مردم هم از ما رضایت ندارند و مسوولان هم انتظارات زیادی از ما دارند.

وی اضافه کرد: امید می رود وضعیت مالی و معیشتی همه خبرنگاران شاغل در رسانه های مختلف که تنها منبع درآمدشان از این شغل تامین می شود بهبود پیدا کند که بی شک با این اقدام شاهد تحول بیشتری در عرصه رسانه خواهیم بود.

در حال حاضر بر اساس آمار منتشر شده در سامانه جامع رسانه‌ها، ۱۰۹ نشریه در استان کردستان مجوز انتشار دارند که از این تعداد یک روزنامه، ۶۶ نشریه شامل ۱۲ هفته‌نامه، ۶ دوهفته‌نامه، ۱۰ ماهنامه، یک دوماهنامه، ۲۶ فصلنامه و ۱۲ دو فصلنامه است و مابقی را هم رسانه‌های الکترونیک برخط تشکیل می‌دهد.

۱۳۷ خبرنگار به عنوان عضو اصلی و ۶ نفر نیز عضو افتخاری در خانه مطبوعات کردستان فعالیت دارند.

در تقویم رسمی کشورمان ۱۷ مرداد سالروز شهادت شهید محمود صارمی خبرنگار ایرنا در افغانستان به نام روز خبرنگار نامگذاری شده است.