دانشگاه‌ها باید برای رفع مسائل مختلف کشور ایفای نقش کنند

به گزارش روز جمعه گروه علم و آموزش ایرنا، محمدمهدی طهرانچی در دومین روز نشست معاونین فرهنگی و دانشجویی واحدهای ویژه و سطح یک دانشگاه آزاد اسلامی، با تبریک حلول ماه رجب افزود: دانشگاه آزاد اسلامی از سال گذشته برگزاری جشنواره امامت و مهدویت از ۱۳ رجب تا نیمه شعبان را به عنوان یکی از برنامه های جدی خود در این حوزه برنامه ریزی و اجرایی کرده است و این جشنواره امسال برای دومین سال با حضور و مشارکت پرشور واحدهای دانشگاهی برگزار خواهد شد.

وی با اشاره به نقش دانشگاه در تربیت فرهنگی، اخلاقی و هویتی جوانان، اظهار داشت: واقعیت این است که دانشگاه به عنوان یک نهاد برآمده از مدرنیته کارکردهای مشخصی در جامعه غربی داشته و دارد و این نهاد متعلق به جامعه ما نبوده است. به عنوان نمونه هویت و کارکرد دانشگاه جندی شاپور که ۱۷ قرن پیش تأسیس شده بود با دانشگاه فعلی اهواز متفاوت است. دانشگاه امروزی به عنوان university نهاد برآمده از مدرنیته است که توسط غرب زدگان و دین ستیزان وارد ایران شد.

رییس دانشگاه آزاد اسلامی گفت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی برخی از دولت‌ها معتقد بودند که دانشگاه نهادی برای مدرنیته موقر است و این مدرنیته مقابل مدرنیته مبتذل است که رژیم پهلوی به دنبال آن بود. این اظهارات در حالی مطرح می‌شد که مدرنیته یک سکه دو رویه است، اما این افراد به‌صراحت مدل دانشگاه ایرانی در مقابل دانشگاه اسلامی را مطرح می کردند.

وی با بیان اینکه دانشگاه دارای سه مفهوم علم، فرهنگ و فناوری است، خاطرنشان کرد: دانشگاه وارداتی در کشور ما براساس این سه مفهوم شکل گرفت که در آن حوزه علم به عنوان کانون اصلی قرار دارد و پس از آن حوزه فناوری است و در آخر نیز به فرهنگ می پردازد.

طهرانچی افزود: براساس این نگرش معاونتهای آموزشی، پژوهشی و فناوری و فرهنگی در ساختار دانشگاه به وجود آمد که معاونت آموزشی در همه ارکان دانشگاه غالب بوده و عملاً اصالت دانشگاه با این معاونت است. معاونت فرهنگی نیز کمترین نقش در دانشگاه‌ها را از آن خود کرده است. نکته قابل توجه دیگر این است که این سه کارکرد دانشگاه در کشور ما از یکدیگر جدا و منفک هستند و بین فرهنگ و علم و فناوری تفکیک به وجود آمده، این در حالی است که در دانشگاه‌های غربی هر سه حوزه با یکدیگر در تعامل و رفت و آمد هستند.

وی خاطرنشان کرد: مدل وارداتی دانشگاه غرب به ایران باعث شد تا هر یک از سه حوزه فرهنگ، علم و فناوری خاستگاه خود را داشته باشند و ارتباط و روزنه‌ای با جامعه بیرونی دانشگاه نداشته باشند، به همین دلیل این سه حوزه در دانشگاه های ما به عنوان دکور و زینت و تفاخر شکل گرفت. از اینرو صنعت و فناوری در کشور ما مسیرهای جداگانه ای را طی می کنند و مقالات برای زینت و آموزشها هم غیرکاربردی شده است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به تشریح مدل دانشگاه اسلامی پرداخت و گفت: برای اینکه به موضوع دانشگاه اسلامی بپردازیم باید به بیانات و نظریات امامین انقلاب مرور داشته باشیم.

وی یادآورشد:امام راحل دانشگاه را منشاء قوه متفکره می دانستند و توصیه کرده بودند که برای ایجاد چنین دانشگاهی به سراغ آیت الله خامنه ای بروند. مقام معظم رهبری نیز در راستای نگاه تیزبینانه امام راحل دانشگاه را محل تربیت قوه عاقله کشور می دانند، بنابراین رهبر معظم انقلاب را می توان معمار مفهوم دانشگاه اسلامی دانست. ایشان با تأکید بر لزوم توجه به پشتوانه‌های فکری برای تحول آفرینی تأکید کردند که بایستی از دارایی‌های معنوی مان در این زمینه استفاده کنیم.

طهرانچی با بیان اینکه قرآن کریم دارای مدل تربیتی است، افزود: پیامبر گرامی اسلام می فرمایند: «إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ مَأْدُبَةُ اللَّهِ، فَتَعَلَّمُوا مِنْ مَأْدُبَتِهِ مَا اسْتَطَعْتُمْ». براساس این حدیث شریف قرآن کریم سفره یا فرهنگستان است و کتابی است که مصنف آن خداوند متعال است و نسخه دومی ندارد.

وی در ادامه به داستان حضرت یوسف (ع) و حضرت خضر و موسی در قرآن کریم اشاره کرد و بیان کرد: درست است که قرآن کریم سخن از گذشته می‌گوید، اما در آن پند و اندرز برای امور جاری مردم قرار دارد. به طوری که در قصه حضرت یوسف موضوعاتی مانند آینده‌پژوهی، برنامه‌ریزی، آمایش، داشتن مشاور صدیق و ... مورد توجه قرار گرفته است. همچنین آیات ۶۵ و ۶۶ سوره کهف به داستان حضرت خضر و موسی اشاره دارد که به تبعیت، آموزش و در نهایت رشد در مسیر علم آموزی تأکید شده است.

رییس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه دعوای دانشگاه غربی و دانشگاه اسلامی در دیدگاه قلمرو علم است، افزود: دانشگاه اسلامی معتقد است که قلمروی علم، آیات الهی است و در رأس رابطه متقابل انسان، طبیعت و جامعه، خدای رب العالمین قرار دارد، از اینرو همه عالم آیات الهی است. این در حالی است که علم غرب تنها به روابط انسان، طبیعت و جامعه توجه دارد، به همین دلیل است که علم آنها عمق ندارد و نمی تواند به حیات طیبه برسد و مقصد دانشگاه مدرنیته، حیات دنیایی است. خداوند متعال در سوره روم می فرماید: «یَعْلَمُونَ ظَاهِرًا مِنَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَهُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غَافِلُونَ»

وی، رسالت دانشگاه را رشد نسل جوان و تربیت قوه عاقله کشور دانست و گفت: روش دانشگاه اسلامی تلفیقی است نه تفکیکی. به همین دلیل فرهنگ نیز در وسط دانشگاه قرار دارد و موضوع جانبی نیست و دانشگاه کانون درهم آمیخته فرهنگ، علم و فناوری است که شش ساحت تعلیم و تربیت «اعتقادی، عبادی و اخلاقی»، «اجتماعی و سیاسی»، «زیستی و بدنی»، «زیبایی شناختی و هنری»، «اقتصادی و حرفه ای» و «علمی و فناوری» را به صورت توأمان در بر می‌گیرد.

وی با تأکید بر اینکه اساتید دانشگاه باید ولی مرشد باشند، خاطرنشان کرد: دانشگاه به عنوان محل تربیت قوه عاقله کشور نیازمند تحول مستمر و دائمی در محیط دانشگاه است، که سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی در این راستا تدوین شده است و تربیت فرهنگی، اخلاقی و هویتی دانشجویان به عنوان محور قرار گرفته که استاد نقش ویژه‌ای در آن دارد. در این مدل دانشگاه باید با مسائل کشور درگیر شود.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تأکید کرد: دانشگاه باید در جامعه نسبت به مسائل مختلف از جمله اقتصاد، سبک زندگی، دانش حل مسأله، ایجاد شبکه دانش، مهارت های جدید، رفاه و سلامت، صنایع نوآورانه، دانش فنی و ... ایفای نقش کرده و کنشگری فعال فرهنگی، آموزشی ـ مهارتی، پژوهشی و فناوری داشته باشد و دستاورد اجتماعی دانشگاه منجر به تحصیل و توانمندسازی و همچنین رفتارسازی اجتماعی شود.

دکتر طهرانچی با اشاره به اهمیت توجه به موضوع سبک زندگی در دانشگاه ها اظهار کرد: مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم فرمودند: «تلاش غرب در ترویج سبک زندگی غربی در ایران، زیان‌های بی‌جبران اخلاقی و اقتصادی و دینی و سیاسی به کشور و ملّت ما زده است؛ مقابله با آن، جهادی همه‌جانبه و هوشمندانه میطلبد که باز چشم امید در آن به شما جوان‌ها است.» از اینرو باید کارکرد کلاس و استاد، حق یادگیری و محیط امن آموزشی و نقش فعال کلیه کنشگران در دانشگاه مورد توجه قرار گیرد. در این زمینه نیازمند اقناع سازی فکری و استفاده از ادبیات مناسب، مؤثر و معطوف به نتیجه در تعلیم و تربیت اجتماعی هستیم.

وی با اشاره به ویژگی های تعلیم و تربیت اجتماعی گفت: در این مقوله باید به نقش محوری و تأثیرگذار استاد و درک تفاوت در انسانها و روشهای تربیتی توجه داشته باشیم.

رییس دانشگاه آزاد اسلامی همچنین گفت: هدف از جنگ ترکیبی اخیر هجمه وسیع به ارکان فرهنگی کشور بوده است، از اینرو باید با جهاد تبیین و گسترش فضای انقلابی به جنگ ترکیبی پاسخ دهیم. رسالت معاونان فرهنگی و دانشجویی مجاهدت در جنگ ترکیبی است و در این مسیر نیازمند ارائه راهکار برای پرورش نسل جوان بر مبنای فرهنگ ایرانی اسلامی و همچنین تربیت معنوی دانشجویان و هدایت فکر و عمل آنها هستیم.