شایسته‌ها و بایسته‌های میزبانی نوروزی خطه خورشید (بخش اول)

به گزارش ایرنا، مشهد الرضا (ع)، پایتخت معنوی ایران اسلامی، به دلیل وجود بارگاه منور رضوی، سالانه مقصد میلیونها تن از زائران و مسافرانی است که برای زیارت و گردگیری از جان و دلشان، رو به این شهر می‌نهند و این شرایط، بررسی عمیق چالش‌ها و فرصت‌های واحدهای اقامتی این کلانشهر مذهبی را، برای رفع مشکلات و ارتقای کیفیت خدمت رسانی به خیل مشتاقان سفر به این دیار ضروری کرده است.

میزبانی از زائران، به سالهای بسیار دور و سابقه سفر، به فعالیت کاروانسراهای تاریخی بازمی‌گردد که این امر و رونق آن در شهرهایی مانند مشهد، به عنوان محل شهادت و مدفن حضرت رضا(ع) بسیار عمیق‌تر و همراه با باورهای دینی و مملو از ارادت به امام هشتم (ع) شیعیان است.

تعطیلات نوروزی یکی از ایام اوج سفر و زیارت در خطه خورشید و یکی از زمان‌ های رقم خوردن حضور میلیونی زائران و مسافران به خراسان رضوی است که هرساله یکی از ضرورتها، بخش‌ها و برنامه های جدی برای میزبانی هرچه بهتر و به یادماندنی تر، تامین محل اقامت و در نظر گرفتن واحدهای اقامتی متنوع و متعدد برای مسافران است.

در ایام اوج ورود زائر و مسافر همچون تابستان، تعطیلات نوروزی، دهه پایانی ماه صفر، نیمه شعبان و غیره، اماکن اقامتی مختلف از جمله مراکز رسمی شامل هتل، مهمانپذیر، هتل آپارتمان، خانه مسافر و امثال آن تکافوی نیاز اقامتی را ندارد و به همین دلیل همراهی و فعالیت سایر واحدهای اقامتی و ظرفیت های اسکان از جمله اماکن موقت و اضطراری، ضرورتی انکارناپذیر است که هماهنگی بین دستگاهی در قالب ستاد خدمات سفر خراسان رضوی، به عنوان تنها ستاد دائمی در میان ستادهای استانی کشور، را می طلبد.

افزایش پساکرونایی نرخ اقامت که بعد از ۲ سال توقف سفر و اقامت در نوروز ۱۴۰۱ صورت گرفت، شوکی بزرگ به مسافران و زائران وارد کرد که سرمای هوا و چالش اقامت مهمترین مساله در آن ایام بود و اگرچه با مدیریت حل و نسبتا رفع شد و تجربه تلخی را رقم زد، اما موجب افزایش توانمندی و روشن شدن چراغ راهکارهای جدید و تقویت همکاری دستگاهها در مدیریت عالی استان در بخش اقامت شد.

همین تجربه در دهه پایانی صفر، که مشهد الرضا میزبانی بیش از ۶ میلیون مسافر را تجربه کرد، موجب برنامه‌ریزی دقیق و موثر در آماده‌سازی واحدهای اقامتی در بخشهای رسمی، غیررسمی، موقت، دولتی و غیره شد. تجربه ای که نقطه قوتی برای نوروز امسال و دلگرم کننده است.

روند مطلوب خدمت رسانی و مدیریت بخشهای مختلف خدمت رسان به زائران در حوزه اقامت، حمل و نقل، بهداشت و درمان، امنیت و غیره در کنار هم ضرورت دارد که پرداختن به هر بخش به صورت جداگانه می تواند در بالا بردن کیفیت ارائه خدمات موثر باشد.

خراسان رضوی با داشتن بیش از ۲ هزار و ۷۰۰ واحد تاسیسات گردشگری، که هزار و ۲۰۰ واحد آن را هتل، هتل آپارتمان، مهمانپذیر، خانه مسافر و اقامتگاه های بومگردی تشکیل می دهد، رتبه نخست را از این منظر در عرصه صنعت گردشگری کشور دارد و میزبانی بیش از یک‌سوم گردشگران خارجی و حضور سالانه ۳۰ میلیون زائر، فرصتی بی نظیر و منحصر به فرد برای این خطه محسوب می‌شود.

نظر به اینکه بخش اقامت، حمل و نقل و جاده و بازار سه بخش مهم در حوزه سفر و نقش آفرین در میزبانی شایسته است و با توجه به نیازی که برای بررسی چالش ها و مشکلات این سه بخش وجود دارد، خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) در قالب میزگردی با عنوان "شایسته‌ها و بایسته‌های میزبانی زائران در خراسان رضوی" اقدام به کسب اطلاع از روند برنامه‌ریزی های صورت گرفته به منظور میزبانی نوروزی در استان با حضور متولیان امر و دستگاه‌های دخیل در آن، این حوزه را بررسی و مورد واکاوی قرار داد.

با هدف نگاه تخصصی‌تر و هدفمند نسبت به سه موضوع زیربنایی اعلامی، انتشار مطالب مطرح در این میزگرد در سه بخش با همین عناوین منتشر می‌شود که به ترتیب شامل موضوعات مربوط به اقامت و ظرفیتها و ضرورتهای در نظر گرفته شده در این زمینه، راه ، جاده و حمل و نقل مسافربری به عنوان زیربنای ورود و خروج زائران و نیز موضوع بازار در بخش های تامین، توزیع و نظارت بر قیمتها تهیه، تنظیم و به مرور منتشر می‌شود.

معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان، معاون توسعه مدیریت اداره کل آموزش و پرورش، قائم مقام ستاد مناسبت های شهرداری مشهد، معاون بازرسی و حمایت مصرف‌کنندگان اداره کل صمت، معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای، مدیر توسعه بازرگانی سازمانی جهاد کشاورزی، رییس اداره آموزش و فرهنگ ترافیک راهور و جانشین رییس پلیس راه استان از مدیران حاضر در این میزگرد بودند.

برای حضور در میزگرد یاد شده از دستگاه‌هایی چون دانشگاه علوم پزشکی مشهد، جمعیت هلال احمر استان، فرمانده نیروی انتظامی و فرمانداری مشهد نیز دعوت شده بود که متاسفانه در این جلسه حاضر نشدند.

هندسه زمانی و خدمات متفاوت در نوروز امسال

معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استاندار خراسان رضوی گفت: آغاز ماه مبارک رمضان از چهارم فروردین ماه، هندسه زمانی مخاطبان و خدمات در این شرایط را متفاوت می کند و با توجه به همزمانی نیمه شعبان با ۱۵ اسفندماه، شاهد تجربه نخستین اوج‌گیری سفرها در این تاریخ خواهیم بود.

حجت الاسلام حجت گنابادی نژاد با بیان اینکه نوروز یکی از مناسبت های ملی است که همیشه جزو اصلی ترین مقاطع سفر بوده و مشهد الرضا در آن میزبان شمار بالایی از زائران بوده است، ادامه داد: در استان تجربه میزبانی تا ۹ میلیون مسافر نوروزی را هم داشته‌ایم که امسال نیز باید خود را برای پذیرش دست‌کم همین میزان مسافر آماده کنیم.

وی خانواده محور بودن زیارت نوروزی را یکی از ویژگی های این ایام دانست و گفت: استان در دیگر ایام اوج سفر مانند دهه پایانی صفر، زائران را در قالب دسته‌جات و گروه‌های عزاداری میزبانی می کند اما در ایام نوروز حضور خانواده‌ها پررنگ‌تر است و این حساسیت میزبانی بیشتر می‌شود.

وی ادامه داد: متناسب با تغییرات اوج سفر در روزهای پایانی سال باید برنامه‌ریزی و هماهنگی برای خدمات دهی در بخش های مختلف را انجام دهیم.

معاون استاندار خراسان رضوی بیان کرد: در صورت مواجهه با سرما در ایام پایانی سال و نوروز نیز کار ما در حوزه زائران و میزبانی سخت تر می‌شود بنابراین باید آمادگی کامل را از همه جهت داشته باشیم.

اطلاع رسانی از خدمات، ضرورتی که در حاشیه ماند

وی با بیان اینکه ستاد دائمی خدمات سفر استان از آبانماه وارد مرحله برنامه‌ریزی میزبانی در ایام تعطیلات نوروزی شده است، ادامه داد: تاکنون بیش از ۷۶ مصوبه در تمام بخشهای مختلف خدمت به زائران ثبت شده است.

معاون استاندار خراسان رضوی، مهمترین مساله و نیاز ضروری در حوزه زائران نوروزی را اطلاع رسانی به مردم نسبت به خدمات و نحوه دریافت خدمات دانست و گفت: سازمانها و مجموعه های مختلف باید پیام های مهم خود را در حد موارد کلیدی تنظیم و به شیوه های مختلف به اطلاع مردم و زائران برسانند.

وی تاکید کرد: مادامی که اطلاع رسانی گسترده به مسافران نداشته باشیم نمی توان با اهرمهای مدیریت و نظارتی تراز خدمت را ایجاد کرد.

وی گفت:حوزه اطلاع رسانی نقطه کانونی خدمت رسانی است زیرا اگر حتی تمام برنامه ریزی ها، پیش بینی ها، برآوردها و تجهیزات و بودجه ها را به درستی طراحی کنیم اما به هنگام و تاثیرگذار اطلاع رسانی نکنیم، نخواهیم توانست راهبری خدمت مورد نظر را ارائه کنیم.

حجت الاسلام گنابادی نژاد افزود: قطعا ظرفیت‌های رسانه‌ای استان متناسب با نیاز این استان نیست بنابراین انتظار است رسانه ملی رویکرد متفاوتی را نسبت به زائران داشته باشد.

وی افزود: نوروز سال گذشته این امر با تاخیر از سوی رسانه ملی اجرایی شد که امسال پیگیر هستیم تا در معاونت های صدا و سیما شاهد رقم خوردن شرایط بهتری برای اطلاع رسانی به هموطنان برای سفر به مشهد باشیم.

ظرفیتهای اقامتی رسمی پاسخگوی نیاز نیست

معاون استاندار خراسان رضوی با اشاره به اینکه ظرفیت واحدهای اقامتی رسمی از جمله هتل، هتل آپارتمان، مهمانپذیر، اقامتگاههای بومگردی و خانه مسافر در مشهد ۱۳۰ هزار نفرشب است، افزود: این میزان قطعا به صورت کامل پاسخگوی نیاز این بخش نیست و در این زمینه به شدت نیاز به افزایش ظرفیت اقامتی با شیوه‌های دیگر داریم.

حجت الاسلام گنابادی نژاد افزود: به همین دلیل ۲ ظرفیت اقامتی شامل اسکان موقت و اسکان اضطراری را برای میزبانی از مسافران در ایام نوروز پیش بینی کرده ایم که گمان می رود از این طریق ظرفیت نوروزی را تا ۵۰۰ هزار نفرشب برسانیم.

وی ادامه داد: بر این اساس از دیگر ظرفیتهای موجود اقامتی از جمله توان ادارات و نهادهای دولتی هم استفاده خواهیم کرد.

۸۹۵ مدرسه میزبان مسافران نوروز ۱۴۰۲

معاون توسعه مدیریت اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی نیز در این میزگرد گفت: در ایام تعطیلات نوروز پیش رو ۸۹۵ مدرسه در استان میزبان مسافران نوروزی و ایام پایانی سال جاری خواهند بود.

سیدابوالفضل حسینی افزود: این تعداد مدرسه با ۹ هزار و ۱۱۷ کلاس دارای ۴۷ هزار نفرشب ظرفیت پذیرش هستند.

وی ادامه داد: از این تعداد ۶۱۰ آموزشگاه با ۶ هزار و ۳۴۰ کلاس و ۳۱ هزار و ۷۵۰ نفرشب ظرفیت در مشهد آماده میزبانی از زائران نوروزی شده اند.

معاون آموزش و پرورش خراسان رضوی اظهار کرد: در دیگر شهرستان های استان هم ۲۸۰ آموزشگاه با ۲ هزار و ۷۷۷ کلاس ظرفیت میزبانی از ۱۴ هزار نفرشب را دارند.

حسینی افزود: علاوه بر این پنج سالن ورزشی با قابلیت اسکان بیش از هزار و ۲۰۰ نفر در زمان و شرایط خاص، آماده ورود به دایره خدمت و میزبانی شده اند.

وی گفت: از ۲۰ اسفندماه جاری سامانه ثبت نام اسکان فرهنگیان فعال می شود که متقاضیان امکان ثبت نام در آن را خواهند داشت.

وی افزود: اسکان نوروزی فرهنگیان از ۲۸ اسفندماه جاری آغاز می‌شود.

پیش‌بینی ورود ۱۰ میلیون زائر

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: به دهیاری ها، شهرداری ها و فرمانداری های استان اعلام شده که طبق پیش بینی ها امسال باید آمادگی لازم برای پذیرش ۱۰ میلیون زائر و مسافر را در ایام پایانی اسفند و تعطیلات نوروزی داشته باشیم.

سیدجواد موسوی بیان کرد: در این راستا نظارت بر روند اسکان، میزبانی و هدایت مسافران به اماکن اقامتی در هر شهرستان بر عهده ستادهای شهرستانی است که باید به نحو احسن انجام شود.

وی اعلام کرد: کمیته اسکان استان برای نوروز سال آینده ۲۶ درصد رشد در ظرفیت های اقامتی استان نسبت به نوروز ۱۴۰۱ در نظر گرفته است.

وی با بیان اینکه برنامه‌های فرهنگی نوروزی در هشت پایگاه ملی در استان برگزار می‌شود، افزود: از جمله این مراکز فرهنگی می‌توان به پایگاه شهر تاریخی توس اشاره کرد و در برخی مجموعه های فرهنگی مانند باغ نادری، مجموعه عطار، خیام و غیره نیز با برگزاری برنامه های فرهنگی افزایش ساعت کاری در نظر گرفته می‌شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی برپایی مراسم سنتی "چراغ برات" در نیمه شعبان را یکی از جاذبه های گردشگری استان دانست و افزود: آغاز سفر هم استانی ها در قالب این مراسم و برای زیارت اهل قبور صورت می گیرد.

موسوی بیان کرد: بر این اساس در نیمه شعبان، نخستین موج سفر به استان را به ترتیب بین ۱۷ تا ۱۹ اسفندماه خواهیم داشت که امواج بعدی نیز ۲۰ تا ۲۹ اسفند و ۲۹ اسفند تا چهارم فروردین ماه و در نهایت چهارم تا ۱۴ فروردین ماه سال آینده خواهد بود.

عدم افزایش نرخ اقامت شب عید در خراسان رضوی

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی نیز گفت: نرخ اقامت در تعطیلات نوروز امسال در واحدهای اقامتی رسمی استان هیچگونه افزایشی ندارد.

یوسف بیدخوری افزود: با توجه به اینکه واحدهای اقامتی رسمی شامل هتل، هتل آپارتمان، مهمانپذیر، خانه مسافر و اقامتگاههای بومگردی در نیمه دوم هر سال براساس مصوبات قانونی افزایش نرخ اقامت دارند، برای اقامت در شب عید مجاز به هیچگونه افزایش نرخی در این ایام نیستند.

وی ادامه داد: نرخ جدید اقامت در این واحدها در آبانماه امسال مصوب و به همه اعلام شده است بنابراین کلیه واحدهای اقامتی ملزم به رعایت این نرخ هستند و هیچگونه افزایشی در اسفندماه و یا فروردین سال آینده مجاز نیست.

معاون گردشگری خراسان رضوی تاکید کرد: مسافران و زائران به هیچ وجه نگران افزایش نرخ ها نباشند ضمن اینکه واحدهای اقامتی مشهد و خراسان رضوی در کارنامه خود عملکرد مطلوب و رضایت بخشی را در ارائه خدمت به زائران داشته و دارند.

وی گفت: ظرفیت کنونی واحدهای اقامتی رسمی خراسان رضوی ۱۵۰ هزار نفرشب است که بیش از ۱۳۵ هزار نفرشب آن مربوط به مشهد است.

۵۰۰ هزار نفرشب ظرفیت اقامتی

بیدخوری با بیان اینکه برای میزبانی از مسافران در نوروز پیش رو حدود ۵۰۰ هزار نفرشب ظرفیت اقامتی در استان پیش بینی و آماده سازی شده است، ادامه داد: این ظرفیت توسط چهار هزار و ۴۶۵ واحد اقامتی در اختیار متقاضیان قرار گرفته است.

وی ادامه داد: سه هزار و ۷۴۲ واحد با ظرفیت حدود ۴۴۰ هزار نفرشب از این تعداد در کلانشهر مشهد آماده‌سازی شده است.

وی گفت: بیش از ۱۶۲ هزار نفر با ۲ هزار و ۱۵۷ واحد اقامتی را واحدهای رسمی شامل هتل، هتل آپارتمان، مهمانپذیر، خانه مسافر و اقامتگاه بومگردی تشکیل می‌دهد.

معاون گردشگری خراسان رضوی بیان کرد: باقی ظرفیت‌های در نظر گرفته شده مربوط به اقامتگاه‌های موقت و اضطراری است.

۳۵ هزار نفر ظرفیت اسکان اضطراری

قائم مقام مناسبت های شهرداری مشهد نیز گفت: این دستگاه برای ٣۴ هزار و ٧٠٠ نفر ظرفیت اسکان اضطراری نوروزی در ٢٠ مکان این کلانشهر فراهم کرده است.

علی نجفی افزود: تولی گری اسکان برعهده میراث فرهنگی است اما با تکلیف سال گذشته استانداری، شهرداری نیز بسترهای اسکان اضطراری را در زیرمجموعه خود فراهم آورده است.

وی اضافه کرد: ایمنی این مکانها بسیار مورد تاکید است و خوشبختانه سال گذشته هیچ حادثه ای نظیر فوت ناشی از مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن در این مکانها نداشتیم.

معاون شهردار مشهد ادامه داد: همچنین تعداد سرویس های بهداشتی در سطح شهر افزایش یافته و حدود چهار هزار و ۲۰۰ چشمه سرویس بهداشتی در هسته مرکزی شهر دایر خواهد بود.

نجفی افزود: ۲۲ دوش سیار و حمام بهداشتی نیز در اطراف حرم رضوی پیش بینی شده است.

به گزارش ایرنا، اعمال برنامه‌های تحولی در واحدهای اقامتی و همخوان ‌سازی این برنامه‌ها با مدل مسافران و موضوع گردشگری زیارت، به رسمیت شناختن و ساماندهی کلیه ظرفیتهای اقامتی اعم از رسمی و غیررسمی دوشادوش یکدیگر، توزیع سفر در طول سال و کاهش فشار ورود و اقامت در ایام پیک سفر، طراحی بسته‌های سفر با نرخهای کاهشی در ایام غیرپیک، تقویت نظارت در بخش فعالیت واحدهای غیرمجاز به منظور تامین امنیت و سلامت زائران، توجه به تامین و تربیت نیروهای متخصص و آموزش دیده و همدلی دستگاههای دولتی در ایام عادی سال به منظور تحقق هماهنگی بیشتر جهت تقویت خدمت رسانی به زائران و مسافران و کاهش تعدادروزهای خالی واحدهای اقامتی به منظور ایجاد شرایط لازم برای تعدیل نرخها در ایام غیرپیک همه و همه ضرورتهای کاری در حوزه واحدهای اقامتی خراسان رضوی است.