سرمشقی از انواع سیاحت در گیلان

به گزارش ایرنا، سال که نو می شود به هر دین، آئین، نژاد و احوالی که باشی، شادی بی‌خبر مستولی می شود؛ جشن نوروز نیز هماره زمانه سفر بوده و در دنیای امروز که حتی فلسفه و تاریخ هم به نوعی با گردشگری مرتبط شده است سهم بزرگی از فرهنگ و اقتصاد را به خود اختصاص داده است. گیلان هم با همه ظرفیت‌هایش در انواع سیاحت گردی بناست شوقی تازه برای آنانی باشد که این استان را در صدر لیست سفر خود قرار داده اند.
مفاهیم گردشگری در دنیای امروز عمق یافته و گیلان برای آنانی که از ذوق سفر سرشارند سفرنامه ای است بی انتها در شاخه های متعدد که در این گزارش تلاش می شود مقاصدی چند از گردشگری در برخی تعاریف متعدد از گردشگری برای سیاحت گردان نوروزی معرفی شود.

"خصیل دشت" نمونه ای از طبیعت گردی (Ecotourism)

در جوامع مدرن شکوه طبیعت یکی از فضاهایی است که انسان را از اشتغالات روزانه خلاص می‌کند؛ ایران از لحاظ تنوع محیط‌های طبیعی، جزو پنج کشور اول دنیاست و گیلان با جنگل و باران، خروش رود، غلغله رنگ پامچال ها، غوغای روز و شب امواج دریا یکی از استان هایی است که اکوتوریسم یا طبیعت گردی ویژگی بارز آن است و خصیل دشت املش نمونه ای برای این شاخه از گردشگری است.
آنانی که اشتیاق فراز دارند در " خصیل دشت "بر فراز ابرها خواهند ایستاد؛ و این نه یک قطعه ادبی بلکه واقعیتی است که برای ادراکش باید به گیلان سفر کرد.
"خصیل دشت " گیلان در حوزه طبیعی کوهستان واقع شده و برای سفر به آن فراز باید رشت را به سمت شرق و به قصد شهرستان املش طی کرده و پس از طی ۷۵کیلومتر به بخش رانکوه، دهستان کجید و منطقه ییلاقی خصیل دشت می رسیم.
املش در منطقه کوهپایه ای واقع شده و شلمان رود این شهر را به ۲ قسمت تقسیم می کند و قسمت اعظم زمینهایش زیر کشت چای است.
سه شنبه بازار املش نمونه کاملی از بازارهای سنتی گیلان است.
گلستان سرا رانکوه، چشمه آب معدنی لوزان، یخچال طبیعی ملجا دشت، تالاب زربیجار، پارک های قدیمی گلستا، منطقه کوهستانی جنگلی هلودشت و ... دیگر گیراییهای املش است.

"موزه تاریخی چای " نمونه ای برای گردشگری فرهنگی (cultural tourism)

گیلان سراسر همایشی است از تاریخ و طبیعت و این بار لاهیجان که خود تاریخی است به بلندای هزاران سال به عطر بوته هایی شهره است که طعم و گرمای فنجانی از آن سبب می شود تا شالیکاران دمی فارغ از کار، خستگی بزدایند.
آرامگاه کاشف السلطنه غرق در میان بوته های چای شامل سه بخش است؛ طبقه پایین ابزار و وسایل آداب چای از ابتدای بود تاکنون به قدمت بیش از یکصد سال، طبقه دوم مردم‌شناسی و طبقه سوم آرامگاه پدر چای ایران.
اسناد و مدارک کاشف السلطنه و وسایل مربوط به مصرف چای چون سماورهای زغالی، قوریهای چینی، مسی و سنگی، تا قهوه خوریهای عهد نامه ناصرالدین شاه و پایه فنجانهای ملیله کاری و البته بخشی از اشیای موزه تخصصی است.
" آرامگاه کاشف السلطنه"، موزه ای بر فراز بوته های چای همیشه توأم با شایعه ای بود؛ 'کاشف؛ دانه گیاه چای را در عصایش پنهان کرد و از هندوستان به ایران آورد. '
اما به تحقیق دانستیم 'محمد میرزا قاجار قوانلو لقب یافته به کاشف السلطنه - پدر چای ایران - نه تنها دانه های چای را در عصایش پنهان نکرد بلکه خود با افتخار زمینی در هند خریداری کرد و فرایند کشت را کامل آموخت و سه هزار اصله نهال چای را قانونی وارد کشور کرد و در نقطه نقطه سرزمینش کشت تا در 'لاهیجان' دانه های آرامش بخش چای جان گرفت.
در ویترین های طبقه دوم لباسهای محلی، چادرشب، چاروق (پاپوش) انواع زیورآلات، انواع چپق و قلیان، ظروف ظریف کاری شده از چوب شمشاد و گلابی مربوط به زمان قاجار و در ضلع غربی موزه برجی طراحی شده که مقبره کاشف در آن قرار دارد.
این آرامگاه ۲ قدم مانده به مسیر گردشگری - بام سبز لاهیجان - در هر زمان از فصل گردش، گردشگران بسیاری را بیش از همیشه به‌سوی خود می خواند.

گردشگری مذهبی (Religious Tourism)

همواره در هر دینی در جهان می‌توان اماکنی را یافت که مقدس هستند و در سرزمین ما نیز آرامگاه امامان و امامزادگان نیز از جایگاه والایی نزد مسلمانان برخوردار است و گیلان نیز مامن امامزادگان بوده بطوریکه ۵۰۰ بقعه متبرکه در استان وجود دارد و با برنامه های ویژه آرامش بهاری میزبان گردشگران هستند.
بزرگراه تهران به رشت سفر به شمال را تسهیل کرده و پس از عوارضی قزوین – رشت به حیطه گیلان وارد می شوید و خیلی نیازی به تابلو راهداری نیست چراکه نم باران و عطر جنگل حضور در سرزمین شالی و باران را نوید می دهد.
لوشان را که پشت سر می گذاریم، چشم انداز سد منجیل با توربین های عظیمش نمادی دیگر از گیلان است که این تصویر در امتداد مسیر به رودخانه، جنگل و شالی پیوند می خورد و از پس آن، رودبار شهر زیتون نمایان می شود و درست اینجاست که نگاه گردشگران پس از باران به ارتفاع است تا هر چه زودتر نور سبز رنگ گنبد امامزاده هاشم (ع) از نوادگان امام علی (ع) را در ارتفاعی بلند، خوشامدگوی خویش به رشت بدانند و با رسیدن به این بقعه کهن پس از عوارضی رشت هوایی تازه می کنند.
تعداد زیادی از گردشگران گیلان بخش عظیمی از خرید سوغات اصیل خویش را برای بازگشت می گذارند و پس از زیارت حرم امام زاده هاشم (ع) از بازارچه این مکان که به بیش از ۵۰ مغازه می رسد، دیدن می کنند.
مردمان محلی روستای امامزاده هاشم (ع) اعیاد مذهبی و سوگواری های اهل بیت (ع) را به گونه ای خاص در بارگاه امامزاده برگزار می کنند و مراسم تحویل سال نو در این بقعه به شکل ویژه برگزار می شود.

" دستک " نمونه ای برای گردشگری خوراک (Gastronomy )

این بار در کنار جنگل، کشتزارها، چشمه سارها و خروش رودها به روستای دستک در آستانه اشرفیه واقع در شرق گیلان دعوت می شوید.
خوشمزه ترین جاذبه گردشگری گیلان غذاهای محلی است که طعم طبیعت در درونش رسوخ کرده و باقلاقاتوق، ساده ترین و خوشمزه ترین ابداعات آشپزی این خطه سرسبز است و بس؛ و دیگر نمی گوییم از مطنجن مرغابی (مرغابی، رب انار، مغز گردو و ...)، شیرین قرمه و ...
اما دستک مکانی که هیچکس بی چهره بشاش از سالنهای غذاخوری اش بیرون نخواهد رفت و بوی تند ماهی همه جا را پر کرده وتا دل سیب زمینی های سرخ شده نیز نشسته است.
دستک با طعم خوش ماهی های تازه شمال و جاده ای سرشار از جنگل و ساحل سهم شهرستان آستانه اشرفیه در ۲۷کیلومتری خاور گیلان است و تالاب بندر کیاشهرش جاذبه ای سرآمد در این شهرستان محسوب می شود.
بارگاه سید جلال الدین اشرف – برادر گرامی امام رضا(ع) -، آرامگاه استاد دکتر معین، مناطق ساحلی بوجاق و عسگر آباد و روستای انبارسر از دیگر گیراییهای بسیار این شهرستان محسوب می شود.

گردشگری روستایی (Rural tourism )

بنا به تحقیق پژوهشگران اگر بخواهیم از گردشگری روستایی تعریف معینی ارائه دهیم، تصمیم به کار غیر ممکنی گرفته ایم چرا که هنوز تعریف دقیق و واحدی از این گردشگری بین کشورها وجود ندارد. همچنین در نواحی روستایی انواع مختلف گردشگری امکان پذیر است و در گیلان یک به یک روستاها با داشته های فرهنگی، تولیدات صنایع دستی و کشاورزی جاذبه ای گردشگری است.
بر بلندای ارتفاعات شمال و در گذر از ییلاق دوران شهرستان رضوانشهر در غرب استان گیلان روستایی است به نام ارده که مردمانش با فهم نغمه پرندگان به استقبال نوروز می روند و همچنان میراث دار دیرینه‌ای کهن به نام نوروزخوانی هستند.
روستای ارده، همان جایی است که طبیعتش 'به رنگ خدا ' مجید مجیدی را رقم زد و محمد پسر روشندل این فیلم نغمه پرندگان و آواز دارکوب را می فهمید اما گروه ایرنا در پی تهیه مجموعه گزارش های 'گیلان؛ مقصدی نو برای نوروز' با حضور در جمع مردمان این سرزمین، دانست که این خصیصه تنها ویژگی محمد نیست بلکه همه مردمان این سرزمین آوای پرندگان را می فهمند و با فهم نغمه اینان به استقبال نوروز می روند.
ییلاق دوران را همراه با خروش طبیعت پشت سر گذاردیم و تا ارتفاع جنگل های شمال در پی شنیدن آوایی کهن، شیب تند روستای ارده را رو به بالا طی کردیم و در نشیب راه مردمان روستا با لباس های محلی برآمده از شکنج و رنج طبیعت به استقبال آمدند و نوایی از دور به گوش می رسید که زنان روستا سرخوشانه و کیفناک گفتند: نوروزنامه خوانان، نوایی (منظور، فرزندان خاندان نوایی است که نوروزخوانی می کنند) هستند.

هو هوی باد در لابلای شاخسار درختان انبوه ارده می پیچید و صدای پسران نوایی هر لحظه نزدیک تر می شد و چنین می خواندند: بهار آمد، بهار آمد همه گل ها شکفته / سر هر شاخه گل، بلبل نشسته / مبارک بادتون، نو سالتون باشد مبارک / به حق حرمت سوره تبارک ...
روستا با کوچه باغی پر از سایه سار درختان جنگلی، عطر نان تازه جسته از تنورهای داغ و هر لحظه بوی دود بیشتر و صدای بره های در انتظار شیر مادر و گوسفندان در انتظار علف های تازه، نزدیک تر می شود.
زنان محلی در حالی که دامن هایشان را قدری بالاتر گرفته اند تا چین رنگین آن بر زمین خاکی کشیده نشود؛ پر خروش از حضور گردشگران بسیار داخلی و خارجی در این روستا برایمان می گویند و همزمان ما را به گوش سپردن آواز پرندگان فرا می خوانند و می گویند: خوب گوش کنید، کوکو می خواند؛ پرنده ای که فقط سه ماه در سال می خواند و مابقی فصل ها زبان به کام می گیرد و سکوت می کند، شروع خواندن این پرنده از اوایل اسفند است و آوایش آغازی برای نوروز خوانی.
جشن نوروز هماره زمانه سفر بوده و در دنیای امروز که حتی فلسفه و تاریخ هم به نوعی با گردشگری مرتبط شده است و سهم بزرگی از فرهنگ و اقتصاد را به خود اختصاص داده است، گیلان با همه ظرفیت هایش در انواع سیاحت گردی، بناست شوقی تازه برای آنانی باشد که این استان را در صدر لیست سفرهای خود قرار داده اند.