به گزارش ایرنا، نشست «حجاب و عفاف در ادب پارسی» با حضور جمعی از ادیبان، خوشنویسان و هنرمندان پیشکسوت و جوان، جمعه شب ۱۸ فروردین ماه در گروه بین‌المللی هندیران با مدیریت علیرضا قزوه و اجرای سید مسعود علوی تبار برگزار شد.
رضا اسماعیلی در بخش هایی از سخنان خود در این نشست از تعظیم و تکریم عشق به عنوان یک ارزش نام برد و با توجه به نیاز عشق برای انسان بیان داشت: عشق نیاز هنوز و همیشه انسان و بهترین دلیل بودن و سرودن است. در سایه‌سار نجابت و معصومیت عشق می‌توان طعم شیرین شادی و آزادی را چشید، از پیله خودپرستی بیرون زد، پروانگی آموخت، و به قاف کمال کرامت‌مندی انسان صعود کرد. از این منظر عاشقانه سرودن و تکریم و تعظیم حضرت عشق یک ارزش است که باید آن را پاس داشت.
این شاعر، پژوهشگر و منتقد ادبی در ادامه در رابطه با غیبتِ هویت انسانی زن اظهار کرد: بدون تعارف باید گفت که نسبت غزل عاشقانه امروز با غزل نجیب و اصیل پارسی- در بسیاری از موارد- نسبتی ظاهری و تصنعی است. شعرهایی که امروز در بعضی از صفحات ادبی مطبوعات، فضاهای مجازی، و کانال های اجتماعی با عنوان غزل عاشقانه منتشر می‌شوند، در بسیاری از موارد حکایت عریان عشق‌های خیابانی هستند که کرامت مندی انسان را زیر سوال می‌برند. عاشقانه‌های بی‌ریشه‌ای که در صورت و سیرت هیچ نسبت معقول و مقبولی با عاشقانه‌های فاخر، ریشه‌دار و اصالت‌مند پارسی همچون «پنج گنج» نظامی و منظومه های مانا و ماندگاری چون «خسرو و شیرین» و«لیلی و مجنون» ندارند.
این منتقد ادبی تأکید کرد: امروز برخی از شعرهای عاشقانه ما بسیار تنزل پیدا کرده است. به همین خاطر در آیینه عاشقانه‌ها نمی‌توان تصویر نجیب و انسانی زن اصیل شرقی را به تماشا نشست، تصویری تمام‌رخ، کامل و مستقل از جاذبه‌های جنسی و جسمانی. تصویر انسانیِ زنی که برای دیده شدن و به رسمیت شناخته شدن نیاز به ظاهرآرایی و جلوه فروشی افراطی نداشته باشد و همچون مردان بر اساس قابلیت‌ها و توانمندی‌های انسانی‌اش مورد قضاوت قرار گیرد.
اسماعیلی در پایان با تشریح سیمای فراجنسیتی زن، در شعر انقلاب گفت: در کنار انبوه عاشقانه های صورتی، در ساحت شعر انقلاب عاشقانه های شیرین و دلنشینی نیز از شاعران نظامی مسلک این روزگار خوانده ایم که باید سرمشق عاشقانه سرایی قرار بگیرد. در این عاشقانه ها شاهد ترسیم سیمایی کامل تر و انسانی تر از زن هستیم که به سیرت و حقیقت وجودی او نزدیک تر است. سیمایی فراجنسیتی و متعالی. عاشقانه هایی که در آنها نقش زن تنها به دلبری و دلربایی جنسی خلاصه نمی شود و هویت انسانی او بیشتر از قابلیت های جسمی و جنسی اش مورد توجه قرار می گیرد.
وی افزود: در گفتمان فاخر و ارجمند شعر انقلاب، شاعران به رمزگشایی از شخصیت معنوی زن و بازتعریف نقش‌های دیگر او به عنوان مادر، همسر و مربی جامعه پرداخته اند. شعر انقلاب، تا حدود زیادی از نگاه «مردسالارانه» فاصله گرفته و به زنان به عنوان موتور محرکه جامعه که در تحولات سیاسی و اجتماعی نقشی فعال و تاثیرگذار دارند، نگاه می کند. در نگاه شاعران اصیل انقلاب، زنان نقشی غیرقابل انکار در حیات اجتماعی و ساختار سیاسی جامعه دارند. نقشی تحول آفرین و جریان ساز که منجر به بلوغ و بالندگی و نوزایی جامعه می شود.
شاعران پارسی گوی از دیرباز اهمیت مسئله اخلاقی حجاب را دریافته اند
سید مسعود علوی تبار، دیگر سخنران این نشست از حجاب و عفاف در ادب کهن پارسی چنین گفت: شاعران پارسی گوی متعهد از دیرباز تا کنون اهمیت مسئله اخلاقی حجاب و عفاف را دریافته اند و در آینه شعر خود به انحای مختلف به بازتاب این مسئله مهم پرداخته اند.
این شاعر و کارشناس تاریخ و تمدن ملل اسلامی ادامه داد: حکیم توس در اثر سترگ شاهنامه و با صراحت از مقام والای زن در فرهنگ ایران باستان، مطالبی را از زبان شیرین بیان می دارد و عوامل زیبایی بانوی ایرانی و زیبنده بودن تخت بزرگی و شایستگی برای او را در سه مورد خلاصه می کند:، یکی: داشتن شرم و حیا و اینکه همسرش خانه را با او آراسته سازد، دوم فرزند آوری و داشتن فرزندانی شایسته، و سوم حجاب و عفاف و پوشیدگی، مسئله این پوشیدگی و حجاب در شاهنامه به گونه ای است که در پاره ای از موارد به جای استفاده از واژه زن، حکیم توس از واژگان پوشیده رخ و پوشیده روی، که بارزترین صفت ظاهری بانوان است، بهره می گیرد:
او ادامه داد: البته این پوشش و حجاب باعث انزوای بانوان ایرانی نیست و در عرصه ها و مناصب مختلف حضور ی پررنگ دارند. برخی همانند پوران دخت، آزرم دخت و پهمای دختر بهمنپ به مقام پادشاهی میرسند و برخی دیگر در میدان نبرد همانند گردآفرید جنگاورانی بی همتایند
علوی تبار در ادامه در رابطه با ضرورت حجاب از دید عاشقانه و شاعرانه ی شیخ اجل بیان داشت: سعدی که رسالتش در ادب پارسی ابلاغ عشق با بلیغ ترین ترکیبات و عبارات ممکن است ، با منطق عشقی برآمده از بصیرت، ضرورت حجاب برای معشوق را می سراید.
وی ادامه داد: حکیم نظامی گنجوی دیگر شاعر نامدار پارسی زبان و بزرگترین داستان سرای پارسی، با قلم پاک خود منظومه ای همچون خسرو و شیرین را خلق می کند، قهرمان این منظومه یعنی شیرین پاکباز و دلباخته ، عشق شورانگیز خود را فراتر از لذات آنی و زودگذر می داند و با وجود شوریدگی و شیدایی در تقابل با عشق سرکش خسرو، دغدغه عفاف دارد و همه چیز خود را به جز آبرو به پای خسرو می ریزد.
این شاعر و کارشناس تاریخ در رابطه با حجاب و عفاف در اشعار مولانا دیگر شاعر بزرگ ایران زمین سخنان خود را اینگونه به پایان برد: مولوی دیگر شاعر کهن ایرانی در مثنوی معنوی خود، در تمثیلی زن را به آب، مرد را به آتش، و دیگ را به حائل و حجاب تشبیه می کنند، که در صورت نبود این حائل و حجاب ، فرجام حتمی آمیختگی آب و آتش فنا و نابودی و تباهی است. در صورتی که با وجود حائل و حجاب دیگ، آتش سوز و عشق عاشق، باعث گرما و جوشش و عروج و ارتقای مقام و هویت معشوق می گردد.
«بهمن نامه» قدیمی ترین داستان حماسی در اهمیت حجاب
این شاعر و پژوهشگر پیشینه حجاب و عفاف در ایران باستان را با ذکر مطلبی از اثر حماسی بهمن نامه متعلق به قرن چهارم و پنجم هجری دانست و عنوان کرد: قدیمی ترین داستان حماسی که می توان در اثنای آن ؛به اهمیت ایرانیان در حوزه ی عفاف و حجاب پی برد بهمن نامه است. نسخه ایرانشاه بن ابی الخیر؛ ویراسته رحیم عفیفی ست. در ص ۴۹ این داستان حماسی هنگامی که پارس می بیند لؤلؤ (غلام خانگی کتایون زن شاه) به خانه کتایون آمد و رفت دارد با خشم و غیرت:
در این نشست شاعران و خوشنویسانی همچون علیرضا قزوه، رضا اسماعیلی، سید مسعود علوی تبار، امیر عاملی، مسعود ربانی، محمد علی یوسفی، نغمه مستشار نظامی، فاطمه نانی زاد،ایمان طرفه، عارفه دهقانی، صبا فیروزی، سارا عبداللهی فر، رباب کلامی فرد، زیبا فلاحی، فاطمه ناظری و مهسا ایمانی حضور داشتند.
نظر شما