مرثیه‌ای بر تاغ‌زارهای کرمان

به گزارش ایرنا، مساحت جنگل‌های تاغ در شهرستان کرمان در ابتدا حدود ۳۷ هزار هکتار بود که با افزایش جمعیت شهرنشین و توسعه شهری و البته تأسیسات، صنایع، تخریب و تجاوزها به حریم آن، کاهش قابل توجهی یافته است.

تاغ‌زارها از نگاه کارشناسان علاوه بر تلطیف هوا و کاهش آلایندگی‌های زیست محیطی به کنترل آب‌های سطحی و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی را نیز کمک می کند که وجود آنها موجب جلوگیری از پیشروی شن‌های روان به شهر می‌شود.

این در حالی است که سرپرست اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان که بتازگی در این مسئولیت مشغول به فعالیت شده با بیان اینکه از سال ۱۳۴۵ فعالیت‌های مقابله با بیابان‌زایی در این استان آغاز شده است گفت: اولین فعالیت نیز در شهر کرمان و در راستای کشت تاغزارهای کرمان بوده است.

به گزارش ایرنا علیرضا ابوالحسنی روز سه شنبه در نشست خبری به مناسبت روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی و خشکسالی با شعار «نقش و حقوق بانوان در مدیریت پایدار سرزمین» به مناسبت ۲۷ خرداد مصادف با ۱۷ ژوئن افزود: تاغ‌زارها یک مانع بزرگ در برابر طوفان‌های شن و ورود شن‌های روان به شهر هستند و در کنار آن تصرف اراضی و حفر ۶۴ حلقه چاه در تاغ زارهای شهر کرمان معضلی دیگر در راستای ایجاد بیابان است.

وی ادامه داد: ۸۰ درصد چاه‌های موجود در تاغ های استان کرمان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی حفر شده و از نظر ما با وجود مجوز داشتن چاه‌ها، اراضی تصرفی است.

ابوالحسنی بیان کرد: خشکسالی‌های اخیر بروی تاغ زارهای شهر کرمان تأثیر گذاشته به طوری که برخی از این تاغ‌ها در حال خشک شدن هستند.

سرپرست اداره کل منابع طبیعی و ابخیزداری استان کرمان به طرح پرورشی تاغ زارها به منظور پیشگیری از خشک شدن این گیاهان اشاره و تصریح کرد: سال های گذشته با هرس تاغ های مسن اقدام به جوان سازی آنها می‌کردیم که طی سال‌های اخیر موفق به اجرای این طرح نشده‌ایم و با هماهنگی دستگاه‌های نظارتی در اولین فرصت ممکن، با بازدید از تاغ زارهای کرمان پیگیر اجرای این طرح هستیم.

وی با بیان اینکه مسدود کردن چاه‌ها به دلیل داشتن پروانه بهره برداری در دست منابع طبیعی نیست گفت: پیگیر تعیین تکلیف اراضی تصرفی هستیم تا از گسترش اینگونه اراضی پیشگیری شود.

ابوالحسنی گفت: از سال ۹۸ تا سال گذشته حدود سه هزار و ۵۰۰ هکتار در استان کرمان نهال کاری و پنج هزار و ۲۰۰ هکتار مالچ پاشی انجام شده که بیشتر در چهار شهرستان‌های شرقی بوده است.

اعتبار ۶۵۰ میلیارد تومانی طی چهار سال

سرپرست اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان با تاکید بر اینکه ۶۵۰ میلیارد تومان طی چهار سال گذشته در راستای بیابان زدایی در این استان هزینه شده که عدد بالایی است گفت: این تخصیص از اعتبارات صندوق توسعه ملی و اعتبارات ملی و سازمانی تامین شده است.

وی اقدامات انجام شده این استان را در راستای مقابله با بیابان زدایی شامل نهال کاری، مالچ پاشی، مدیریت روان آب و اجرای تله‌های رسوب‌گیر عنوان کرد.

ابوالحسنی با بیان اینکه ۲۷ خرداد روز بیابان زدایی نامگذاری شده است گفت: اراضی استان کرمان حدود ۱۴.۴ دهم میلیون هکتار است که ۱۳.۶ دهم هکتار از این مقدار اراضی ملی است و تحت تولیت اداره کل منابع طبیعی شمال استان کرمان قرار دارد.

وی ادامه داد: از این میزان اراضی حدود ۶.۶ دهم هکتار بیابانی است و در مجموع حدود ۵۰ درصد اراضی استان کرمان تحت تأثیر بیابان‌ها قرار دارند که حدود ۲.۵ میلیون هکتار این اراضی کویری و بیابانی به شمار می رود.

به گفته این مسئول، سه میلیون هکتار را نیز شن‌زارهای فعال و نیمه فعالی تشکیل می‌دهد که بیشترین آسیب را به استان وارد می‌کند.

۱۴ شهرستان شمال استان کرمان تحت تأثیر عوامل بیابانزایی قرار دارد

ابوالحسنی با اشاره به وجود ۱۷ شهرستان در شمال استان کرمان ذیل حیطه خدمات رسانی منابع طبیعی استان (اداره کل منابع طبیعی جنوب استان جداگانه فعالیت می کند) گفت: ۱۴ شهرستان این منطقه تحت تأثیر عوامل بیابان‌زایی است که تعداد زیادی به شمار می رود و ۲۸ کانون فرسایش بادی در این شهرستان‌ها وجود دارد که مساحتی برابر ۱.۲ دهم میلیون هکتار را در بر می‌گیرد.

وی تاکید کرد: خسارتی که معضل بیابان‌زایی از نظر اقتصادی و زیستی بر اساس برآورد سال ۹۷ به مردم وارد می‌کند حدود سالی ۱۵۰ میلیارد تومان است.

سرپرست جدید اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان با اشاره به مجاورت این استان با مناطق بیابانی مانند کویر لوت و کویر لوت زنگی احمد تصریح کرد: فرسایش بادی به دلیل کمبود پوشش گیاهی به واسطه بیابانی بودن و چرای مفرط دام‌ها با مجوز و بدون مجوز به وجود می‌آید.

وی از بوته کنی به عنوان یکی دیگر از عوامل منجر به بیابان زایی در استان کرمان اشاره و تصریح کرد: سال هاست به دنبال حذف این اقدام با جایگزین کردن کپسول‌های گاز و تنورهای گازی و سایر اقدامات هستیم.

ابوالحسنی از تصرف اراضی منابع طبیعی، توسعه کشت‌های آب‌بر و برداشت بی رویه از آب‌های زیر زمینی به عنوان دیگر عوامل دخیل در بیابان زایی نام برد و گفت: طبق آخرین آمار ارائه شده افت سطح آب سفره‌های زیرزمینی ما بین ۱۰ تا ۱۵ متر به طور سالانه در کشور است و حدود یک میلیارد مترمعکب بیلان منفی برداشت آب از سفره‌های آب زیرزمینی استان کرمان داریم (برهم خوردن تعادل در ورودی و خروجی آب به آبخوان ها) که در کنار فعالیت‌های زیستی که به عنوان فعالیت‌های مخرب معادن در استانی که به عنوان بهشت معادن کشور معروف است موجب تخریب منابع طبیعی شود.

وی به تغییر کاربری اراضی کشاورزی و تبدیل آنها به اراضی مسکونی نیز اشاره و تصریح کرد: این اقدام موجب به هم رسیدن کویر و اراضی مسکونی و در نتیجه افزایش تخریب پوشش گیاهی می‌شود.

این مسئول با بیان اینکه امسال نیز اجرای ۲ هزار هکتار مالچ پاشی در شرق استان کرمان در دستور کار قرار دارد گفت: هشت هزار هکتار از اراضی شرق استان کرمان دارای اولویت نخست در مالچ پاشی است که حدود ۶ هزار هکتار در سال‌های گذشته مالچ پاشی شده و امسال نیز ۲ هزار هکتار باقی مانده انجام می‌شود.

سرپرست اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان گفت: ۸۰ درصد مالچ پاشی در استان‌ها، حمل از پالایشگاه تا عرصه مورد بهره برداری است و نوع حمل مالچ در استان‌ها هنوز تعیین تکلیف نشده که ادارات کل برای عقد قرارداد با پالایشگاه ورود کنند یا سازمان به صورت مرکزی کار را انجام دهد که امیدواریم طی هفته جاری به نتیجه برسد.

وی ادامه داد: در صورت معرفی پالایشگاه از طریق سازمان منابع طبیعی، آمادگی عقد قرارداد برای دریافت مالچ در استان کرمان وجود دارد.

ابوالحسنی با اشاره به استفاده از مالچ های پلیمری افزود: ۱۵ هکتار مالچ پاشی پلیمری با ۱.۵ میلیارد تومان به عنوان پایلوت (نمونه) برای استان تعهد اجرا ایجاد شده که این مالچ ها از مواد پلیمری تهیه شده و مورد تأیید محیط زیست قرار دارد.

وی بیان کرد: طی این مدت حدود ۳۰ هزار هکتار کنترل هرزآب و مدیریت روان آب در شهرستان‌های مختلف استان کرمان انجام شده است.

اجرای ۲ هزار و ۶۰۰ کیلومتر تله رسوب‌گیر

سرپرست اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان گفت: ۲ هزار و ۶۰۰ کیلومتر تله رسوب گیر در شرق استان کرمان از سال ۹۸ تا سال گذشته انجام شده تله رسوب گیر ابداع استان کرمان است که اکنون در کل کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: بعد از پر شدن تله رسوب گیر از رسوبات نهال کاری در این تله‌ها انجام و منطقه به جنگل دست کاشت تبدیل می‌شود.

ابوالحسنی با اشاره به کاشت طرح یک میلیارد نهال طی چهار سال در کشور گفت: سهم استان کرمان سالی پنج و نیم میلیون است که ۲۰ میلیون برای شمال و ۲۰ میلیون نهال برای جنوب استان طی چهار سال در نظر گرفته شده و در این زمینه با شرکت‌های بزرگ صنعتی و معدنی در قالب مسئولیت‌های اجتماعی تفاهم نامه امضا شده است.

وی به شعار سال جاری با عنوان نقش حقوق زنان در مدیریت پایدار سرزمین و مقابله با بیابان زایی نیز اشاره و تصریح کرد: استان کرمان یک قدم از این شعار جلوتر است زیرا ما در سال های گذشته ۲ طرح بین المللی در مناطق بیابانی اجرا کردیم که یکی از این طرح‌ها احیای اراضی جنگلی و تخریب شده با تاکید ویژه در مناطق تحت فرسایش بادی در ریگان و دیگری ترسیب کربن در شهداد است که ۸۰ درصد اعضای این طرح‌ها با توجه به ایجاد صندوق‌های توانمندسازی جوامع محلی را بانوان تشکیل می‌دهند.

ابوالحسنی بیان کرد: یکی از کارهایی انجام شده در این زمینه تولید نهال توسط بانوان ساکن در روستاهاست که سال گذشته ۲۵ هزار نهال تولید شده است.

وی به اجرای طرح آموزش زنان روستایی در راستای تحقق اهداف مناطبع طبیعی در مناطق مختلف نیز اشاره کرد و افزود: در مناطق ریگان و شهداد نیز بانوانی به عنوان تسهیلگران منابع طبیعی با جوامع محلی هستند که آموزش و چگونگی احیای منابع طبیعی را به افراد آموزش می‌دهند و این طرح به سایر مناطق استان نیز تسری پیدا خواهد کرد.

علی قادری معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان نیز به شعار سال جاری مقابله با بیابان زایی اشاره کرد و گفت: انتخاب این شعار به دلیل این است که ما در شمال، شرق، شهداد و حوزه آبخیز شهرستان زرند نقش زنان کلیدی است.