سفیر معنوی هند در ایران کیست؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا آذرمیدخت صفوی جمعه شب، دوم تیر در ویژه برنامه بزرگداشت مقام ادبی غلامعلی حداد عادل که به صورت وبیناری برگزار شد، گفت: تعداد کتب و مقالات دکتر حداد عادل در زمینه های مختلف بیشتر از ۲۵۰ اثر است و غلط نیست اگر بگویم ایشان سفیر معنوی هند در ایران می باشند. چون روابط فرهنگی و ادبی بین هند و ایران پیشینه چندین هزار ساله دارد و پشتوانه و عامل مهم در فروغ این روابط، یکی زبان فارسی بوده و دومی نفوذ شخصیت های برجسته این دو کشور.

صاحب جایزه طلائی کشور هندوستان افزود: گل سر سبد این نخبگان جناب دکتر حداد می باشند. رفتار نجیب استواری و استحکام عقیده، تواضع، رأفت و انسان دوستی ایشان در قلب مردم ایران و هند و سراسر جهان جایگاه متیع و رفیع برای ایشان اتخاذ کرده است. دانشگاه اسلامی علیگر افتخار دارد که در سال ۲۰۰۴ میلادی سند اعزازی دکتری را به جناب حداد عادل تقدیم کرده است. مدیریت و تهیه دانشنامه شبه قاره نشانگر عشق و علاقه ایشان به پاسداران زبان و ادب فارسی این کشورهاست.

رئیس مرکز تحقیقات زبان فارسی دانشگاه اسلامی علیگر که در میان ادیبان پارسی زبان هندوستان به «چشم و چراغ فارسی» مشهور است، افزود: دکتر حداد یک دانشور متفکر و اندیشمند، استاد برجسته، سیاست مدار انسان دوست و نظریه ساز انقلاب اسلامی است. کاوش های علمی پژوهشی ایشان در راستای توسعه و ترویج ادب و فرهنگ خاوری بر جنبه های گوناگون و متنوع است و آثار نفیس و ارزشمند حداد عادل بر موضوع های مختلف مثل فلسفه، تاریخ، زبان شناختی، الهیات و ادیان، سبک شناسی، تشریح متون ادبی، مباحث لغوی و اخلاقی و هرمنوتیک است و تصنیفات، تألیفات، مقالات و سخنرانی های ایشان تقریبا همه موضوع های اصیل و مهم دانشوری را احاطه کرده و در کنار هم جا داده است.

رئیس انجمن استادان زبان فارسی هندوستان افزود: دانشگاه اسلامی علیگر افتخار دارد که در سال ۲۰۰۴ میلادی سند اعزازی دکتری را به جناب حداد عادل تقدیم کرده است. مدیریت و تهیه دانشنامه شبه قاره نشانگر عشق و علاقه ایشان به پاسداران زبان و ادب فارسی این کشورهاست.

جنبه سیاسی حداد عادل به ساحت ادبی و فلسفی وی لطمه ای نزده است

علیرضا قزوه رئیس مرکز شعر و موسیقی و سرود سازمان صدا و سیما گفت: دکتر حداد عادل یکی از ادیبان، سیاستمداران و فیلسوفان معاصر ماست که جنبه سیاسی وی لطمه ای به ساحه ادبی و فلسفی شان نزده است و کتاب های شعرشان دلیل محکم این ادعاست. زبان سهل ممتنع و سرشار از مضمون و پیام از ویژکی های شعر اوست.

هنرمندی دردآشنا و انسانی دوست داشتنی

رضا اسماعیلی شاعر و منتقد ادبی گفت: فعالیت های فرهنگی دکتر حداد تنها در شعر خلاصه نمی شود. ایشان در کارنامه فرهنگی خود افتخار ترجمه قرآن را نیز دارند که پرداختن به دقایق و ظرایف این ترجمه ارزشمند، رسالت قرآن پژوهان است.

وی افزود: در سال های اخیر که توفیق هم نشینی و هم نفسی با ایشان را در جلسات شعرخوانی پیدا کرده ام، این بزرگمرد را به رغم همه بی مهری ها، انسانی دوست داشتنی و هنرمندی دردآشنا یافته ام. ادیب و شاعری با فروتنی ذاتی و دغدغه های ارجمند انسانی. شاعری اندیشمند و فرهنگ دوست که عاشق زبان و ادبیات پارسی است و برای حفظ و صیانت این میراث فرهنگی از گزند آفات روزگار از هیچ کوششی فروگذار نمی کند.

اسماعیلی ادامه داد: تعلق و دلبستگی مومنانه و عاشقانه استاد به زبان پارسی در مجموعه مقالات کتاب حدیث سرو و نیلوفر به خوبی متجلی است؛ کتاب ارزشمندی که در بر دارنده ۹ مقاله عالمانه و خواندنی با موضوع زبان پارسی در شبه قاره هند است

وی با اشاره به کتاب فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی حداد عادل گفت: موضوع این کتاب که تا به امروز به چاپ بیست و پنجم رسیده، خودباختگی فرهنگی و دعوت به بازگشت به خویشتن است. در سال های بعد از انقلاب تا به امروز نیز نام روشن این دانشی مرد فروتن همواره بر ذهن و زبان جامعه فرهنگی ایران جاری بوده است. البته مردم کوچه و بازار، دکتر حداد را بیشتر در قامت یک سیاست مدار می شناسند تا یک شخصیت فرهنگی. البته قابل انکار نیست که حضور فعال و تاثیر گذار ایشان در منظومه سیاسی انقلاب، بیش از حضور در عرصه فعالیت های فرهنگی بوده است.

چهره ماندگار فرهنگی عصر انقلاب

اسماعیلی افزود: با وجود چنین تصوری و با استناد به چاپ و انتشار بیش از ۵۰ عنوان کتاب با موضوعات فرهنگی در قالب تحقیق، ترجمه، دانشنامه، مقاله و شعر بی هیچ تردیدی باید نام بلند دکتر حداد را در شمار چهره های ماندگار فرهنگی عصر انقلاب ثبت کرد. ریاست فرهنگستان زبان و ادب فارسی و ورود به عرصه شعر و شاعری با شعرخوانی در جلسات دیدار سالانه شاعران با مقام معظم رهبری و چاپ سه مجموعه شعر هنور هم، آنک بهار و هر جا تو باشی تلنگری به جامعه فرهنگی ایران است که نگاه عمیق تر و دقیق تری به ایشان به عنوان یک ادیب و شاعر داشته باشند.

وی اضافه کرد: اگر بخواهیم ویژگی های زبان ادبی دکتر حداد را شماره کنیم، پیش و بیش از هر چیز باید بر سادگی و صمیمیتی که در جان و جهان سروده هایش جاری است دست بگذاریم. ویژگی برجسته ای که شاعر در مراسم رونمایی کتاب خویش با تاکید بر آن گفته است «من در کل بلد نیستم سخت سخن بگویم یا سخت درس بدهم. چهل سال در دانشگاه تهران «کانت» تدریس می‌کردم که زبان ساده من باعث تعجب دیگران می‌شد. چرا که بلد نبودم پیچیده حرف بزنم. در شعر گفتن هم سبک من همین‌گونه است. سعی می‌کنم شعر را در ظرفی بریزم که بیرون آن دیده نشود. احتمال می‌دهم این گونه سرودن من تحت تاثیر پروین اعتصامی باشد. درون مایه و محتوای این شعرها انقلابی، آیینی و مذهبی است و آثاری برای شهدا، امام خمینی، مقام معظم رهبری، و سردار سلیمانی را مکرراً در آن می‌بینید. با این وجود من فکر می‌کنم نوجوانان حالت عاطفی هم دارند و معتقدم شاعران انقلاب باید همه‌جانبه شعر بسرایند. بنابراین حدود نیمی از شعرهای این کتاب حول محبت و حرف دل است.».

پیشنهاد دکتر سید تقی علی عابدی، پزشک بیمارستان اسکاربرات کانادا برای ترجمه شرح مثنوی حداد عادل

حداد و حدید

سید مسعود علوی تبار شاعر و فعال فرهنگی با اشاره به ویژگی های شخصیتی حداد عادل گفت: نخستین بهره درونی بنده در اولین برخوردم با کتاب هر جا تو باشی اثر وزین و گرانسنگ جناب دکتر حداد عادل، اسم تأمل برانگیز کتاب بود که یاد آور فراز وهُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ مَا کُنتُمْ» از آیه چهارم سوره مبارکه حدید است؛ کلامی که باور آن آرامش و اطمینان همیشگی را برای انسان اهل دل به ارمغان می آورد. از سوی دیگر سجع موجود در نام سوره حدید با نام دکتر حداد، دومین جرعه حظ معنوی و ادبی را بر کام طبع بنده نوشاند.

وی افزود: این شروع بسیار خوبی بود که سرشار از این فیض قرآنی بدست آمده، مستانه و سرمست به مطالعه کامل کتاب بپردازم. این کتاب که به تازگی توسط انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در قطع رقعی به چاپ رسیده، مشتمل بر غزلیات، قطعات و رباعیاتی می باشد که همه به اتفاق سلیس و بی تکلف ، سروده شده اند با درونمایه هایی از معنویت، حکمت و اخلاق که صفای باطنی را برای خواننده بدست می آورند.

کتابی که فهم نوجوانان را دست کم نگرفته

نغمه مستشار نظامی شاعر و دبیر محافل ادبی نهاد کتابخانه های عمومی کشور ضمن تشریح اهمیت توجه به روند تربیت صحیح نوجوانان، بیان داشت: این زبان را بزرگانی می دانند که عمر پربار را صرف آموزش و پرورش نوجوانان نموده اند و در تالیف کتب آموزشی و ادبی در جهت پربارتر کردن اندیشه ی جوانه ها اهتمام ویژه داشته اند و اگر بخواهیم از این دست نادره استادان سخن دان را نام ببریم بی شک نام دکتر غلامعلی حداد عادل در صدر این فهرست گرانسنگ جای دارد.

صاحب کتاب از کیش تا کشمیر افزود: تفاوت کتاب هر جا تو باشی با دیگر کتاب های ویژه دوره نوجوان در این است که به مخاطب نوجوان تشخص داده و به او به عنوان یک مخاطب جدی و آگاه نگاه کرده و در واقع فهم و درک ادبی نوجوان را دست کم نگرفته؛ زبان فاخر و در عین حال سهل و ممتنع که در غالب اشعار دکتر حداد عادل مشهود است مفاهیم پربار را در ظرفی شفاف و مطبوع طبع لطیف نوجوان جای داده و از عشق و ایمان و عرفان و زندگی و امید با او سخن گفته است. در جای جای این کتاب مخاطب با اشعار و ابیات و ترکیب های به یادماندنی روبه‌رو می شود و تنوع اوزان عروضی و قالب های ادبی خود به مثابه کلاس درسی است برای نوجوان علاقه مند با یادگیری فنون ادبی.

یکی از پیشگامان تعمیق پیوندهای ادبی ایران و کشورهای فارسی زبان
شاه منصور شاه میرزا، شاعر و ادب پژوه تاجیکستانی بیان داشت: بدون شک نقش دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس محترم فرهنگستان زبان و ادب فارسی و رئیس بنیاد سعدی در ترویج زبان و ادب فارسی در ایران و تعمیق پیوندهای ادبی ایران و کشورهای فارسی زبان ستودنی است و ایشان از پیشگامان و پرچمداران نامدار این عرصه محسوب میشوند، که از نظر کسی پوشیده نیست.

صاحب کتاب نغمه های تاجیکی افزود: دکتر حدّاد عادل در امر آشنایی و بهمایی اهالی فرهنگ و ادب فارسی اقدام های جدی از خود نشان داده و با پیشنهاد و تلاش ایشان چندین محقق و فاضل جهان که در زمینه ادب فارسی فعالیت داشته اند، به عضویت پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی پذیرفته شدند و این بزرگان همیشه در نشست های علمی و فرهنگی به ایران دعوت می شدند و همراه با دانشمندان ایرانی فعالیت های مشترک و مفید انجام می دهند. همچنین مقالات و پژوهش های علمی این دانشمندان و صاحب نظران در مجلّة پژوهشی "نامه فرهنگستان" مدام منتشر می شود که در امر معرفی فعالیّت های آنها ایران خدمت شایسته ای محسوب می گردد.

غبار درد نهانی جنگ و انقلاب بر سیمای حداد

بلقیس فاطمه حسینی شاعری از هندوستان گفت: استاد حدّاد عادل یکی از شخصیت ھای برجسته این زمان است که تحولات زیادی را دیدہ است. از آن زمان می شناسم که سرزمین ایران دچار جنگ و انقلاب بود ،ولی باور دارم که ایشان دارای دلی حساس و انسانی متعهد است. اثر بار سنگین مسؤلیت و مسائل درونی کشور و درد نهانی جنگ و انقلاب به زودی بر سیمای جوان ‌و روشن استاد آشکار گردید.

صاحب مجموعه شعر جمعه های انتظار ادامه داد: هند و ایران از زمان قدیم ارتباط صمیمی دارند ‌و این فقط جنبه سیاسی ندارد. تبادل فرهنگ و ادب و حکمت را می بینیم. استاد حداد عادل با گروه دانشوران دانشگاهی هر دو کشور مانند استاد محقق استاد نصیری استاد مصطفوی استاد نذیر احمد و استاد سید امیر حسن عابدی سهم بزرگی انجام داده است.

توجه به همه اقلیم های فارسی

سید حکیم بینش شاعر از افغانستان به نگاه بلند و وسیع حداد عادل به جایگاه زبان و ادبیات فارسی اشاره کرد و گفت: حداد عادل و همکارانش، همۀ اقلیم های فارسی را مد نظر و به رشد بالندگی زبان و ادبیات در همۀ قلمرو فارسی توجه داشته است. نگاه ایشان فرا مرزی بوده و برای پربار ساختن زبان و اینکه نظر دیگر اقلیم ها را هم داشته باشند، تعدادی از اعضای فرهنگستان ادب را از از کشورهای افغانستان و ایران انتخاب کرده اند.

زیستن در مخاطب غایب ادبیات کودک

زیبا فلاحی شاعر و منتقد ادبی گفت: شعر دکتر حداد در مجموعه هرجا تو باشی، حاصل زیستن در مخاطب غایب ادبیات کودک است . نقادان گفته اند همان قدر که کتاب های آلیس برای کودکان جالب است برای بزرگسالان نیز جذابیت خودش را دارد . شعر جناب حداد عادل می تواند بخشی از تملک پژوهش های کودکان را در سازه های اجتماعی نوین ابلاغ نماید. ریختن تمام هستی شناسی در کاسه فرهنگی ادبیات کودک به مثابه نظام ارجاعی آنها خواهد بود.

وی افزود: حداد عادل شاعری وطن دوست است و عشق وی به قله های سرفراز میهن قلم روان و استوارش او را به سبک ملک الشعرا، گلچین گیلانی و حتی نیمای بزرگ و نیز غزل کیش مهر علامه طبا طبایی کشانده است؛ آن جا که می گوید ای پر شکوه،دماوند سربلند، ای سرو راست قامت سنگین و استوار...در کیش مهر، عشق و محبت گناه نیست/ هر کس که گفت عشق دروغ است، یاوه گفت.

فلاحی ادامه داد: مجموعه شعر هرجا تو باشی، مشارب عرفان، ادبیات، حکمت، مهدویت و عشق و شور زندگی را همزمان در خود تراویده و توانسته گسل ادبیات و سیاست را به سبک شخصیت های ادبی دگر گونه ساز در خود پیوند دهد.

صاحب یکی از سه ترجمه برتر قرآن

مهدی باقر خان شاعر، پژوهشگر و مترجم از دهلی نو گفت: حداد عادل، ادیب وارسته و شخصیت متواضعی است که همچنان در مسیر دفاع از ارزش های انقلابی مسیر موفقیت آمیز خود را ادامه می دهد.

صاحب کتاب شیرازِ هند افزود: او از همفکران شهید مطهری و مترجمان و پژوهشگران قرآنی است و ترجمه قرآن را از سال ۱۳۸۲ آغاز و تا سال ۱۳۹۰ به اتمام رساندند. استاد بهاءالدین خرمشاهی این ترجمه گرانقدر را یکی از سه ترجمه های برتر قرآن به زبان فارسی خوانده اند.

وی افزود: حداد عادل در قلمرو زبان و ادبیات فارسی به ویژه هند و در بین شیفتگان عرصه شعر و فرهنگ پارسی در جهان به اضافه یک سیاستمدار ایران معاصر، بیشتر به عنوان یک شاعر، ادیب، نویسنده، دانشمند برجسته علوم انسانی، فیلسوف، قرآن پژوه، مولوی شناس و پرچمدار گسترش زبان فارسی در خارج از کشور شناخته می شوند. احداث بنیاد سعدی و مدیریت فرهنگستان زبان و ادب فارسی در واقع نهضتی است تا زبان فارسی عظمت و رونق از دست رفته را در کشورهای مختلف به ویژه در شبه قاره هند باز دریابد.

در این نشست همچنین ایرج فرجی فعال فرهنگی، سید حسن بنی طبا فعال فرهنگی ایرانی از کشور کانادا، سید نقی‌عباس کیفی شاعر, از بخش فارسی دانشگاه بیهار هند و سرویس تریپاتی شاعر اردو و پارسی و استاد زبان سانسکریت از بنارس هند درباره شخصیت ادبی و فرهنگی حداد عادل سخن گفتند.

ویژه برنامه بزرگداشت مقام ادبی غلامعلی حداد عادل به میزبانی گروه بین المللی هندیران با حضور جمعی از اهالی فرهنگ و شاعرانی از کشورهای هند، افغانستان، تاجیکستان، پاکستان، بنگلادش و کانادا برگزار شد و می توان به حضور سید تقی عابدی، مهدی باقر خان، سید مهدی بنی هاشمی لنگرودی، عزیز آذین فرد، فرزانه اعظم لطفی، سیده فیروزه حافظیان، نازنین فاطمه صادقی، سارا عبدالهی فر، مهسا ایمانی، حمیده پارسافر، فاطمه ناظری و مریم بشر دوست اشاره کرد.