جذابیتهای بریکس برای آفریقا

به گزارش روز سه شنبه ایرنا پایگاه خبری چاینا دیلی در تحلیلی با توجه به برگزاری اجلاس سران بریکس به میزبانی آفریقا به بیان چرایی جذابیت این ائتلاف اقتصادی برای قاره سیاه پرداخت و نوشـت: مادامی که کشورهای آفریقایی مخالف نظم جهانی غرب محور هستند و تلاش می کنند تا اقتصاد خود را پویاتر کنند، از ظهور بریکس استقبال می کنند، زیرا این مساله با سلطه غرب در تضاد است و به کشورهای آفریقایی راه های جدیدی برای دلارزدایی از اقتصادشان را ارائه می دهد .

در سال های اخیر، کشورهای بریکس، به ویژه چین، تعامل اقتصادی خود را با آفریقا گسترش داده اند. به عنوان مثال، چین بزرگترین شریک تجاری آفریقا است و در حال تبدیل شدن به بازار مهمتری برای کشورهای آفریقایی است.

اجلاس سران بریکس از ۲۲ تا ۲۴ اوت (۳۱ مرداد تا ۲ شهریور) برگزار می شود و بارقه هایی از امید را برای همکاری برد-برد که می تواند زمینه ساز توسعه آفریقا باشد را بیش از پیش تقویت کرده است.

بر اساس این گزارش، کشورهای بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) با ذهنیت و آغاز جنگ سرد مخالف هستند و خود را متعهد به ترویج چندجانبه گرایی، احترام متقابل، همکاری، انصاف و عدالت می دانند.

بریکس بیش از ۴۰ درصد از جمعیت جهان و ۲۰ درصد تجارت جهانی را به خود اختصاص می دهد و ۲۵ درصد از سرمایه گذاری خارجی جهانی را به خود جذب می کند. این مساله نشان می دهد که بازارهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه است خواستار توسعه هستند و بر ارتقاء همکاری بین کشورهای در حال توسعه تاکید دارند.

بنظر می رسد بریکس به عنوان یک سکویی برای توسعه برای همکاری جنوب-جنوب عمل می کند و می تواند سبب پیشرفت قابل توجهی در زمینه همکاری در سراسر جهان به دنبال داشته باشد.

به رغم تلاش برخی از کشورها که می کوشند جهان را به بلوک هایی برای گسترش اتحادهای نظامی خود با هدف حفظ سلطه خود تقسیم کنند، بریکس که به سرعت در یک در حال رشد است می کوشد تمرکز خود را بر حفظ صلح جهانی بگذارد که این مساله در نهایت می تواند به توسعه آفریقا منجر شود.

بریکس در سال های اخیر به عنوان با تولید ناخالص داخلی بیش از ۲۰ تریلیون دلار در سال ۲۰۲۱ در برابر تولید حدود ۳۵ تریلیون دلاری توانسته است به عنوان یک بلوک اقتصادی قدرتمند ظاهر شود.

بنظر می رسد بریکس در مقایسه با صندوق بین المللی پول و بانک جهانی که در هنگام ارائه وام رویکردهای مداخله گرایانه دارند، در موقعیت قوی تری قرار دارد.

چرا بریکس برای آفریقا جذاب است؟

با توجه به افزایش قدرت اقتصادی و سیاسی بریکس و افزایش تعامل با کشورهای آفریقایی، کشورهای بریکس برای آفریقا جذابیت بیشتری دارند. یکی از دلایل این جذابیت فرصت های جدیدی است که این ائتلاف نوظهور برای تجارت، سرمایه گذاری و انتقال فناوری ارائه می دهند که می تواند به توسعه و ادغام آفریقا کمک کند.

از نظر مالی نیز، بریکس جایگزین بهتری برای سیستم مالی جهانی موجود به رهبری صندوق بین المللی پول و بانک جهانی به زعم آفریقا است.

به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۴، کشورهای بریکس با ۵۰ میلیارد دلار پول اولیه، بانک توسعه جدید را نه تنها به عنوان جایگزین بلکه برای تکمیل کار صندوق بین المللی پول و بانک جهانی راه اندازی کردند.

به همین ترتیب، یک مکانیسم نقدینگی به نام ذخایر مشروط ایجاد کرد تا از اعضای خود که با پرداخت‌ها مشکل دارند حمایت کند.

این تلاش ها و اقدامات برای کشورهای آفریقایی بسیار جذاب است به ویژه به این دلیل که آنها تجربیات دردناکی را به دلیل برنامه های تعدیل ساختاری و اقدامات ریاضتی صندوق بین المللی پول تجربه کرده اند.

این مساله یکی از دلایل اصلی علاقه بسیاری از کشورهای آفریقایی به پیوستن به بریکس است.

در سال های اخیر، کشورهای بریکس، به ویژه چین، تعامل اقتصادی خود را با آفریقا گسترش داده اند. به عنوان مثال، چین بزرگترین شریک تجاری آفریقا است و در حال تبدیل شدن به بازار مهمتری برای کشورهای آفریقایی است.

در سال ۲۰۲۲، دست کم ۱۲.۵ درصد از صادرات آفریقا به چین اختصاص یافت. این درحالیست که این رقم در ابتدای قرن اخیر ۰.۸ درصد بود.

بر اساس آمارهای رسمی، ارزش کل تجارت بین چین و آفریقا در سال ۲۰۲۲ به بالاترین میزان خود یعنی ۲۸۲ میلیارد دلار رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۱ درصد افزایش داشت.

چین همچنین سرمایه گذاری زیادی در پروژه های زیرساختی و صنعتی در کشورهای آفریقایی انجام داده است.

هند نیز تجارت و سرمایه گذاری خود را در آفریقا، بیشتر در زمینه های کشاورزی، مراقبت های بهداشتی، انرژی های تجدیدپذیر، زیرساخت ها، آموزش و فناوری اطلاعات افزایش داده است و یک صندوق ۱۰ میلیارد دلاری برای حمایت از پروژه های توسعه در آفریقا ایجاد کرده است.

بر اساس داده‌های وزارت بازرگانی و صنعت هند، در سال مالی ۲۰۲۳-۲۰۲۲، تجارت بین هند و آفریقا با ۹.۲۶ درصد رشد به نزدیک به ۱۰۰ میلیارد دلار رسید که از ۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۱ افزایش یافت.

برزیل و روسیه نیز کوشیده اند همکاری های خود را با آفریقا از طریق ابتکارات مختلف از جمله پلتفرم کشاورزی برزیل-آفریقا، اجلاس سران روسیه-آفریقا و مجمع گفتگوی آفریقای جنوبی-هند-برزیل افزایش دهند. در مجموع، بریکس بزرگترین شریک تجاری آفریقا به شمار می آید.

داده های نظرسنجی اقتصادی ۲۰۲۲ بانک توسعه آفریقا نشان می دهد که بریکس اکنون بزرگترین شریک تجاری آفریقا است که انتظار می رود تجارت آنها تا سال ۲۰۳۰ از ۵۰۰ میلیارد دلار عبور کند و چین ۶۰ درصد آن را به خود اختصاص دهد.

کشورهای بریکس نیز در حال تبدیل شدن به سرمایه گذاران قابل توجهی در آفریقا، به ویژه در بخش های تولید، زیرساخت و خدمات هستند.

حقایق فوق نشان می دهد که بریکس در حال ترویج همکاری جنوب-جنوب و تلاش برای ایجاد نظم جهانی چند قطبی است که با چشم انداز آفریقا برای دستیابی به یکپارچگی منطقه ای و خودکفایی در یک راستاست.

کشورهای آفریقایی دریافته‌اند که اتکا به غرب آنها را آسیب‌پذیر می‌کند، به‌ویژه زمانی که این مساله با منافعشان در تضاد باشد. این واقعیت که آنها باید عمدتاً انرژی و سایر منابع خود را به کشورهای غربی بفروشند، تجارت با دلار آمریکا انجام دهند و از سیستم ارتباطات مالی بین بانکی غرب در سراسر جهان برای مبادلات استفاده کنند، از نظر کشورهای آفریقایی به عنوان یک نقطه ضعف تلقی می شود، زیرا غرب از این سیستم در حال سوء است.

همچنین نهادهایی مانند صندوق بین المللی پول و بانک جهانی می کوشند از سلطه دلار به عنوان ابزاری اقتصادی و سیاسی برای کنترل کشورهای آفریقایی استفاده کنند.

بنابراین وقتی کشورهای آفریقایی برای استقلال خود مبارزه می کنند، خواستار دلارزدایی از اقتصاد خود هستند، در واقع به دنبال آزادی کامل از غرب و نهادهای آن هستند. این آزادی شامل تحقق رهایی اقتصادی، آزادی انجام تجارت بر اساس برابری و مدیریت امور داخلی خود به شمار می آید بدون آنکه غرب به آنها سلطه داشته باشند.

بنابراین مادامی که کشورهای آفریقایی مخالف نظم جهانی غرب محور هستند و تلاش می کنند تا اقتصاد خود را پویاتر کنند، از ظهور بریکس استقبال می کنند، زیرا این مساله با سلطه غرب در تضاد است و به کشورهای آفریقایی راه های جدیدی برای دلارزدایی از اقتصادشان را ارائه می دهد .

به گزارش ایرنا، ایده ایجاد گروه بریکس با نزدیکی ۴ قدرت اقتصادی در حال ظهور جهان شامل برزیل، روسیه، چین و هند در دوران اوج یکجانبه‌گرایی آمریکا در اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی شکل گرفت. سابقه شکل‌گیری این گروه به حضور ۴ عضو موسس، به سال ۲۰۰۱ باز می‌گردد و نهایتا «گروه بریک» در ۱۶ ژوئن ۲۰۰۹ رسما تاسیس شد. آفریقای جنوبی نیز در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۰ به این گروه اضافه شد و نام آن پس از پیوستن این کشور از «بریک» به «بریکس» تغییر یافت.

مهمترین شاخصه در این گروه کارکردهای اقتصادی، مالی و پولی و همچنین گستره فرامنطقه‌ای و جهانی بودن اعضا و اثرگذاری آن بوده و لذا به گروه «قدرت‌های اقتصادی نوظهور» معروف است.

در حال حاضر علاوه بر ۵ عضو اصلی، ۲۳ کشور به شکل رسمی و ۶ کشور به صورت غیررسمی و اعلامی خواهان عضویت در این گروه هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به ایران، اندونزی، عربستان، کویت، امارات، بحرین، مصر، سوریه، مراکش، بلاروس، قزاقستان، کوبا، بولیوی، نیجریه، آرژانتین، ونزوئلا، تایلند، ویتنام، الجزایر، فلسطین، اتیوپی، هندوراس، مکزیک و ... اشاره کرد که از آن‌ها به عنوان «بریکس‌پلاس» یاد می‌شود.

پیشنهاد ایجاد بریکس پلاس نخستین بار در اجلاس سران این گروه در چین در سال ۲۰۲۲ توسط رئیس جمهور این کشور مطرح شد تا سازوکاری برای نزدیک‌کردن کشورها به این گروه قبل از اعطای عضویت کامل باشد.

بریکس نمادی از «رژیم‌سازی و ساختارسازی جدید در صحنه بین‌المللی» است که توسط قدرت‌های در حال ظهور و در مقابله با جهان یک قطبی و دو قطبی شکل گرفته است.