انتظار امام‌زمان(عج) از حرف تا عمل

امروز که مصادف با سالروز آغاز امامت حضرت ولی عصر(عج) است، دل های منتظرانش در تب و تاب است. شما چطور؟ آیا تاکنون دقت کرده اید در برنامه های مذهبی مثل نیمه شعبان، روز عرفه، شب های قدر یا ولادت ائمه و هنگام تحویل سال نو وقتی خبرنگار به سراغ یکی از شرکت کنندگان می رود و می پرسد بزرگترین آرزو و دعای شما چیست، از صمیم دل می گوید ظهور امام زمان(عج)؟ ولی اگر بپرسید برای نزدیکتر شدن ظهور آن حضرت چه کرده اید، احتمالا می گوید فقط دعا می کنم.

شما دعای سلامتی امام زمان(عج) یعنی همان دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن را چه زمانی بر لب زمزمه می کنید و آن را از ته دل می خوانید؟ برخی عادت کرده اند تا بعد از هر نماز دعای سلامتی آن حضرت را بخوانند. چه عادت خوبی! برخی مداحان هنگام آغاز برنامه، برای آمادگی دل ها از مردم می خواهند تا این دعا را بخوانند ولی بعضی این دعا را می خوانند تا مجلس آرام شود و توجه شرکت کنندگان به مجلس جمع شود. روزهای کرونایی را به خاطر دارید که چگونه رادیو و تلویزیون از صبح تا شب بارها دعای فرج یا همان دعای الهی عظم البلاء را با صدای زیبای علی فانی پخش می کرد و آرام بخش دل های نگران میلیون ها کرونایی و خانواده های آنان بود؟

چرا حالا کمتر دعای فرج را می خوانیم؟ مگر امام زمان (عج) ظهور کرده یا مشکلاتمان حل شده است؟ درست است که کرونا فروکش کرده و دیگر هراسی از آن نداریم ولی فراموش نمی کنیم که گاهی روزانه ۶۰۰ فوتی کرونایی داشتیم و هر روز از خدا می خواستیم تا این مصیبت را از ما دور کند و با خواندن دعای فرج، امام زمان (عج) را واسطه می کردیم تا از خدا بخواهد رحمتش را بر ما نازل کند ولی گویا فراموش کردیم که خودش را بخواهیم و ظاهرا دعای فرج و سلامتی امام زمان را برای خواسته هایمان می خواستیم نه ظهورش.

حجت الاسلام محمدصادق کفیل کارشناس حوزه مهدویت در این زمینه به خبرنگار معارف ایرنا گفت: برخی تصور می کنند هنگام بیماری و گرفتاری باید به سوی خدا رفت درحالی که باید خدا را شناخت تا به سوی درگاه الهی رفت و زمانی که ما برکات ظهور را بدانیم به سوی آن حرکت می کنیم و لذا لازم نیست به ستوه بیاییم آنگاه به سوی ظهور حرکت کنیم. بر همین اساس مهیا شدن برای ظهور امام زمان (عج) به معنای فرار از ظلم نیست بلکه شناخت عدل است. یعنی کسی که حرم امام معصوم را بشناسد، به سوی آن می رود نه این که هنگام بیماری به حرم برود.

وی با اشاره به شرایط ظهور حضور ولی عصر(عج) اظهار داشت: ظهور به شرایطی همچون عدالت خواهی، ظلم ستیزی و آمادگی دنیا ارتباط دارد. یعنی دنیا باید امام زمان (عج) را بخواهیم و دنیا باید تشنه عدالت و ظلم ستیز باشد. بر همین اساس حرکت امام خمینی(ره) و انقلابی که در کشور رخ داد، بر اساس بسترسازی به عنوان شرط ظهور بوده ولی حضرت امام(ره) هیچ‌گاه در ادبیات گفتاری خود یا در شروع انقلاب اشاره ای بر اساس علائم ظهور نکردند.

حال که سخن از امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی شد، از کفیل خواستیم تا از ارتباط انقلاب و ظهور امام زمان (عج) سخن بگوید. این کارشناس مذهبی گفت: ظلم ستیزی و استکبارستیزی به عنوان مبنای حرکت امام خمینی (ره) در انقلاب اسلامی شناخته شده است و محور این انقلاب بر اساس ایجاد جامعه توحیدی در نظام زندگی و رساندن مردم به خدا بوده است؛ به گونه‌ای که بیشترین واژه‌هایی که در سخنرانی‌ها و دغدغه‌های امام (ره) به کار رفته، عباراتی همچون ظلم ستیزی، استکبار ستیزی و ایستادن در مقابل طاغوت است.

وی افزود: انسان برای رسیدن به هر مقصودی باید هدف خود را مشخص کند تا بر اساس آن حرکت کند و حضرت امام(ره) در ادبیات و برنامه‌ها و حتی گفت و گوهای خود، هدف انقلاب را زمینه‌سازی برای ظهور مطرح می‌کردند و به طور طبیعی وقتی هدف را مطرح می‌کنند، بر روی آن توقف ندارند. چون ممکن است کسی هدفی را بیان کند ولی برنامه‌ای نداشته باشد ولی در ادبیات امام (ره) می‌بینیم که به هدف اکتفا نکرده و برنامه خود را بر اساس برنامه امام عصر(عج) مبنی بر عدالت خواهی و ظلم ستیزی قرار می‌دهد.

این پژوهشگر حوزه مهدویت با اشاره به پنجمین آیه از سوره قصص ادامه داد: همانطور که وعده ظهور امام زمان (عج) به همه مستضعفان جهان داده شده، امام (ره) نیز با همین برنامه حرکت کردند و لذا در بیان هدف خود فرمودند که ما می‌خواهیم برای ظهور حرکت کنیم و تاکید داشتند که باید برنامه‌های ظهور را در انقلابمان بیاوریم. یعنی همان گامی را باید برداریم که امام عصر (عج) برمی‌دارند.

وی افزود: این جمله امام خمینی (ره) خطاب به مسوولان که فرمود همه خدمت و تلاشی که مدیران انجام می دهند، نسبت به ظهور غافل نباشند، منظور این نیست که فقط دعا بخوانند و شعار بدهند بلکه امام (ره) به مسوولان می فرماید اگر امام زمان (عج) ظهور کند، چه کارهایی انجام خواهد داد و مسئولان نیز همان کارها را انجام دهند.

گاهی برخی فکر می کنند دولت مهدوی دولتی است که سخن از امام زمان(عج) در آن زیاد باشد و جلسات مهدوی افزایش یابد در حالی که ما معتقدیم باید اندیشه و برنامه امام عصر(عج) تجلی پیدا کند و شاخص این برنامه ها، همانگونه که در سخنان رهبر انقلاب می بینیم، باید حرکت بر مبنای ادبیات عدالت جویی، ظلم سیزی و مبارزه با استکبار باشد. پس اگر بخواهیم به اندیشه امام (ره) دقیق تر نگاه کنیم، باید اینگونه بگوییم که امام خمینی (ره) حتی می فرماید کشورهای اسلامی باید بیدار شوند و حق خود را از حاکمان بگیرند تا زمینه ظهور امام عصر (عج) فراهم شود و لذا تا دنیا عدالتخواه و ظلم ستیز نشود، ظهور رخ نمی دهد.

اگرچه دعا کلید ظهور است ولی ای کاش این سفارش امام زمان (عج) به شیخ مفید را به گوش جان بخریم که «اگر شیعیان ما که خداوند متعال ایشان را به اطاعت خویش موفّق بدارد با دل های متّحد و یک پارچه بر وفای به عهد و پیمان خویش اجتماع می کردند، ملاقات ما از آنها به تأخیر نمی افتاد و سعادت دیدار و مشاهده با معرفت برای آنها به زودی حاصل می شد و زودتر از این به دیدار ما نایل می شدند.» ای کاش همچون قوم بنی اسراییل که دسته جمعی ۴۰ روز به درگاه الهی با ناله و دعا از خدا خواستند تا ظهور نجات دهنده را نزدیک کند و خدا هم ۱۷۰ سال ظهور حضرت موسی (ع) را جلو انداخت، ما هم اینگونه دست به دعا می شدیم تا شاید خدا ظهور ولی عصر(عج) را زودتر قرار دهد.

به هرحال دعای خالی فایده ای ندارد و لازم است مقدمات را هم فراهم کنیم، همانگونه که یک میزبان برای پذیرایی از مهمان، منزل و وسایل پذیرایی را آماده می کند. حجت الاسلام مجتبی کلباسی مدیر مرکز تخصصی مهدویت معتقد است منتظر واقعی امام زمان (عج) کسی است که برای ظهور آن حضرت فقط دعا نمی کند بلکه زمینه‌سازی هم می‌کند. کلباسی گفت: یک انتظار واقعی نباید فقط در حد دعا و حرف باشد بلکه باید در آن، عمل وجود داشته باشد. بنابر این فرد یا خانواده ای را می توان منتظر ظهور امام زمان (عج) دانست که وظیفه خود را در زمینه سازی برای جامعه منتظر انجام دهد. البته اولین اقدام برای این که جهان در مرحله نهایی خود آمادگی برای ظهور حضرت حجت را پیدا کند، یک اقدام معرفتی است.

این استاد حوزه علمیه قم با بیان این که وظایف منتظران با ایام دیگر تفاوتی ندارد و فقط شکل آن تغییر می کند، اظهار داشت: همه فعالیت های یک انسان منتظر باید علامت انتظار داشته باشد. یعنی این علامت در تمام فعالیت های یک منتظر ظهور مانند کسب و کار، سیاست، اقتصاد، ارتباط با دیگران و خانواده وجود داشته باشد و یک خانواده منتظر خانواده ای است که دنبال یک آرمان درحرکت است.

پس همین معیاری که این کارشناس مهدویت مطرح کرده را می توان در زندگی خودمان ببینیم که چقدر منتظر ظهور صاحب الزمان هستیم. چه علامتی از انتظار در فعالیت های روزانه داریم؟ شاید برخی بگویند ما که شب و روز به دنبال یک لقمه حلال هستیم تا خرج خانواده را تامین کنیم و فرصتی برای کار دیگر نداریم ولی کلباسی با یک مثال اهمیت موضوع را اینگونه بیان کرد: خانواده ای که افق آینده آن تخصص یافتن فرزندانش در یک حرفه یا تحصیل در خارج از کشور باشد، همواره تلاش می کند فرزندان خود را با هزینه های سنگین برای آموزش زبان خارجی به کلاس بفرستند تا آمادگی لازم را برای رسیدن به آن هدف از نظر تخصص یا دانش کسب کند. بنا بر این یک انسان یا خانواده منتظر وقتی منتظر است که برای زمینه سازی ظهور تلاش کند؛ هرچند خود، ظهور را درک نکند. حال باید دید چنین خانواده ای چگونه فرزند خود را تربیت می کند و چه آموزه هایی در اختیار او می گذارد تا این فرزند، یک انسان آینده ساز جامعه مهدوی باشد؟

وی افزود: کسی که برای هدف الهی یا جهانی برنامه ریزی می کند، باید از نظر عملی، شناختی و برنامه ریزی هدف داشته باشد و در سطح جامعه نیز این گونه است. آیا جامعه ما به سمتی حرکت می کند که در مسیر جورچین جهانی، وظیفه ای را انجام دهد یا یک هدف بالاتر و آرمانی را می بیند که باید در آن مسیر حرکت کند و بر همین اساس این دو مسیر نیازمند دو برنامه ریزی جداست و نیازمند بحث های معرفتی و عملی است که درجای خود به طور مفصل باید مطرح شود.

برخی کارشناسان هنگام طرح موضوع مهدویت و انتظار ظهور حضرت حجت به گونه ای سخن می گویند که گویی سخن از مرگ و زندگی مطرح است. حجت الاسلام حسن محمودی به ایرنا گفت: اشتباه است فکر کنیم زندگی این است که در رفاه باشیم در حالی که اگر انسان در مسیر شناخت امام نباشد، حتی اگر در رفاه به سر برد، حالت سرخوردگی پیدا می کند. ما از اصل خودمان جا مانده ایم و اصل انسان امام است. پیامبر فرمود اگر امام خود را نشناسی و با او ارتباط برقرار نکنی به مرگ جاهلی مرده اید.

وی ادامه داد: مرگ، ثمره زندگی است و هر طور زندگی کنیم، همانگونه خواهیم مرد. پس اگر مرگ من به واسطه نشناختن امام مرگ جاهلی شد، در واقع نشان می دهد زندگی من یک زندگی جاهلانه بوده و باید امام را بشناسیم که زندگی ما درست شود. زمانی که زندگی درست شد مرگ نیز آنگونه خواهد بود. چون در روایت فرمود هر گونه زندگی کنید همانطور می میرید. پس اگرامام را شناختیم، متوجه می شویم زندگی بدون نیاز به امام چون یک درخت خشکیده است.

نویسند کتاب آماده باش گریزی هم به مناسبت امروز زد و گفت: نهم ربیع یک فرصت استثنایی است تا انتظار را بیشتر در خود متجلی کنیم. در روایت آمده است انتظار عبارت از حرکت و عمل است؛ لذا انسانی که تشنه است به سراغ آب می رود و به سوی آن حرکت می کند. اگر حرکت نمی کنیم؛ یعنی امام را آب نمی دانیم و به همین دلیل حرکتی نداریم ولی اگر تشنه بودیم حتما حرکت می کردیم.

در روزگاری که بیش از دو هزار ۵۰۰ موسسه در حوزه مهدویت فعالیت می‌کنند و بسیاری از سازمان ها و نهادها برنامه هایی را برای گرامی داشت این روز برپا می کنند، انتظار این است که در هر گوشه ای از شهر و روستا شاهد برگزاری برنامه های متنوعی برای بزرگداشت این روز و آشنایی با معارف مهدویت و واژه های انتظار و ظهور باشیم و دلمان را به این خوش نکنیم که بر روی تقویم نوشته اند آغاز امامت حضرت ولی عصر(عج) و برخی هم بگویند چرا تابلوی بزرگترین خیابان منطقه غرب آسیا و نه فقط ایران یعنی خیابان ولی عصر به طول 18 کیلومتر و ایستگاه های مترو و اتوبوس را به صورت سرِ هم (ولیعصر) می نویسند.