به گزارش خبرنگار ایرنا، علم کوه دومین قله بلند ایران و یکی از مجموعه‌کوه های بلند و به هم پیوسته تخت سلیمان در رشته کوه های البرز است و این زیست بوم به دلیل اختلاف ارتفاع چشمگیر و دارا بودن دره ها و دامنه های پرشمار، گونه های گیاهی و جانوری متنوعی را در خود جا داده است و وجود این گونه های گیاهی آلپی و نیمه آلپی از ویژگی های زیست بوم علم کوه است.
وجود قله های بلند، بالای چهار هزار متر ارتفاع از سطح دریا، یخچال ها و برفچال های طبیعی، دیواره های مرتفع گرانیتی، چمنزارها، مراتع و دامنه های جنگلی از جاذبه های مهم و کم نظیر علم کوه به شمار می آید و از سوی دیگر رویش گیاهان مرتعی، مناظر و چشم اندازهای زیبا و منحصربه فرد، شرایط مناسبی را برای استفاده های مرتعداری، زنبورداری، گردشگری و کوهنوردی در این منطقه فراهم کرده و با این موقعیت های ممتاز متاسفانه چند سالی است این اثر طبیعی با آسیب ها و مخاطره هایی نظیر جاده سازی، برداشت بی رویه گیاهان دارویی و خوراکی ، رفت و آمد شکارچیان غیرمجاز همراه بوده و به عبارتی سبب شده تا گردشگری و کوهنوردی ناسازگاری با طبیعت در این منطقه رقم بخورد.
نمونه این آسیب ها بنا به اظهار نظر شماری از صاحب نظران و حامیان محیط زیست می توان به رهاسازی انبوه زباله در سطح عرصه گرفته تا تا تخلیه فاضلاب انسانی و چرای بی رویه دام در مراتع علم کوه همه و همه همچون زخمی بر پیکره قله مرتفع برجای گذاشته است به گونه ای که این مخاطره زیست محیطی همچنان ادامه دار بوده و به نظر می رسد هیچ عزم و اراده ای از سوی مسوولان امر برای نظارت و کنترل تردد کوهنورد نماها به این محیط کوهستان وجود ندارد.
در حالی که بنا به اظهار نظر برخی از کارشناسان و صاحب نظران ، منطقه علم کوه یکی از مناطق مهم کوهستانی و مرتعی ایران به لحاظ برخورداری از چشم اندازهای منحصر بفرد طبیعی ، مرتعی و چمنزارهای با کیفیت است و بنابراین برای رهایی و گسترش ارزش های اکولوژیکی منطقه ، منع بهره برداری ناپایدار ، ایجاد شرایط مناسب برای بهره مندی خردمندانه از مواهب طبیعی ، برقراری شرایط مطلوب برای زیستگاه ها و رویشگاه ها به منظور تلفیق با کوهنوردی و گردشگری نیازمند عزم و اراده ملی مسوولان سازمان هایی چون منابع طبیعی، فدراسیون کوهنوردی، گردشگری، میراث فرهنگی، صنایع دستی است.
برای فائق آمدن بر این مشکلات و پیشگیری از این چالش های زیست محیطی آسیب زا و تهدید کننده ضرورت دارد صاحب نظران ، اندیشمندان ، اهالی بومی و علاقه مند به طبیعت و زیست بوم و در نهایت مسوولان امر پای کار بیایند.
تخریب تدریجی طبیعت علم کوه
در این پیوند، یکی از اهالی کلاردشت گفت: موضوع نابودی طبیعت علم کوه براثر ورود و خروج بدون حساب و کتاب گردشگران و مسافران برای مسوولان تازگی ندارد چرا که بارها این فاجعه زیست محیطی رسانه ای هم شده اما متاسفانه گوش شنوایی وجود ندارد به نظر می رسد این اتفاق نامبارک و ناخوشایند برای مسوولان امر اهمیتی ندارد اگر داشت تا حالا فکر اساسی برای رفع این چالش زیست محیطی می کردند.
مهدی معصومی افزود: وقتی در دامنه های علم کوه در منطقه"حصار چال" مشاهده و گزارش شود یک شب حدود ۵۰۰ تخته چادر از سوی مسافران و گردشگران برپا می شود پس از همین الان باید فاتحه علم کوه را خواند و امروز مسوولان امر که نتوانستند در حفظ و مراقبت از این اثر طبیعی برنامه ریزی و اقدام کنند باید پاسخگوی این چالش زیست محیطی و تخریب طبیعت باشند.
وی اظهار کرد : درصورتی اگر حضور مسافران و گردشگران تا پای قله علم کوه مجاز است بنابراین نقش مسوولان مرتبط، حامیان محیط زیست و منابع طبیعی در این میان چیست؟ چرا بستر را برای صیانت از طبیعت منطقه فراهم نمی کنند چرا اجاز می دهند در جای جای طبیعت دست نخورده این منطقه زباله تخلیه و فاضلاب رهاسازی شود؟
این شهروند کلاردشتی حامی محیط زیست گفت : بارها این موضوع به اطلاع مسوولان امر رسانده شد و نشست های زیادی بابت پیگیری و پیشگیری از این چالش زیست محیطی در فرمانداری کلاردشت برگزار شد منتهی همه این دغدغه ها و دل نگرانی ها نتیجه نداشته است.
معصومی افزود : گلایه های مردم کلاردشت بابت این موضوع مربوط به یک دهه گذشته است که فریاد می زنند به داد علم کوه برسید و نگذارید با ورود فله ای افراد این منطقه تبدیل به بوستان شود و کماکان این فاجعه زیست محیطی ادامه دارد.
به گفته این فعال زیست محیطی ، در سال ۱۳۹۷ در منطقه کوهستانی "ونداربن " واقع در مسیر منتهی به قلل علم کوه و تخت سلیمان آن زمان هیچگاه از خاطرم نمی رود نشست شورای اداری برگزار و مقرر شده بود تا برای حفظ و حراست از طبیعت زیبای قله علم کوه برنامه ریزی ، ضمن آنکه طرحی هم در قالب طرح جامع گردشگری کوهستان های کلاردشت هم مصوب شود.
عده ای کوهنوردی را بهانه می کنند/ نظارت نیست
معصومی افزود : طبق این طرح بنا بود پیش از فرارسیدن فصل کوهنوردی مسوولان دست اندرکار باید با مدیریت صحیح ، نظارت دقیق و برنامه ریزی درست پیش بینی های لازم را برای پذیرش افراد کوهنورد ایرانی ، خارجی و حتی گردشگران و مسافران ورودی به منطقه داشته باشند حالا با گذشت حدود پنج سال از این موضوع همچنان آمد و شد افراد گردشگر به بهانه کوهنورد بدون نظارت و مدیریت منسجم انجا م می گیرد و هیچ مقام مسوولی هم پاسخگوی این چالش زیست محیطی نیست.
رفت و آمدهای دسته جمعی و ضرورت ساماندهی ورود و خروج
رییس منابع طبیعی و آبخیزداری کلاردشت گفت : رفت و آمد دسته جمعی خانوادگی در قالب کوهنورد و چادر زدن چند روزه آنان در دامنه های طبیعت عم کوه آسیب جدی به این عرصه وارد کرده و این وضعیت فاجعه بار نشان از بی برنامگی و ضعف نظارت مسوولان امر به ویژه فدراسیون کوهنوردی است .
جواد فلاح در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : به طور معمول صعود به قلل مرتفع در هر کشور براساس برنامه ریزی و نام نویسی در سامانه انجام می گیرد و در یک بازه زمانی به کوهنورد اجازه تردد و صعود به آن قله را می دهند اما در کلاردشت این گونه نیست گاهی اوقات هفتگی به جای ۲۰۰ نفر ، دست کم هزار نفر وارد طبیعت و دامنه های علم کوه می شوند و در سطح عرصه شبانه روزی برای مدتی چادر می زنند.
وی بیان داشت : کوهنورد همانگونه که از نامش پیداست هیچگونه در طبیعت خانوادگی چادر نمی زند و نایلون روی سطح عرصه که پوشیده از گیاهان نادر و ارزشمند است پهن نمی کند و این رویشگاه را از بین نمی برد متاسفانه این رفتارهای ناسازگار با طبیعت چند سالی است که متولیان را نگران کرده است و ضرورت دارد مسوولان امر به ویژه فدراسیون کوهنوردی که متولی اصلی سر و سامان دادن به ورود و خروج افراد کوهنورد در منطقه است پای کار بیایند.
این مسوول اظهار کرد : نشست هایی در فرمانداری در این ارتباط برگزار و مصوب شد تا رفت و آمد افراد برای ورود به عرصه و دامنه های قلل مرتفع شهرستان به شیوه ضابطه مند و کنترل شده انجام گیرد اما متاسفانه این نشست ها نتیجه نداد و کماکان آمد و شد افراد بدون نظارت متولیان امر انجام می گیرد.
حضور شکارچیان و حفاران غیرمجاز
مسوول نمایندگی اداره حفاظت محیط زیست کلاردشت گفت : از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ آمد و شد افراد برای ورود به طبیعت علم کوه برابر دستور مقام قضایی تا حدودی مهار می شد و متاسفانه از ۲ سال گذشته این زنجیر واقع در منطقه رودبارک از سوی برخی افراد به ویژه شکارچیان باز شد و چندین بار هم دوباره قفل زده شد که متاسفانه کار ساز نبود و از آن زمان تاکنون آمد و شد افراد به عرصه آزاد شد.
شهرام بیگلر بیان کرد: این موضوع به اطلاع فرماندار وقت، فرماندار کنونی و هیات کوهنوردی در میان گذاشته شد و در نهایت نشستی هم در این ارتباط با حضور رانندگان خودروهای کمک دار برگزار و تصمیم بر آن گرفته شد که در ورود و خروج این مسیر زنجیر نصب شود.
وی ادامه داد : از آن دسته از رانندگانی که در گذشته مرتکب تخلف شده بودند تعهد دریافت شد و برابر سابقه به آن توصیه وتاکید شد در صورتی که این تخلفات تکرار شود از چرخه جابه جایی مسافران و گردشگران طبیعت گرد به دامنه علم کوه خارج خواهید شد.
حضور انبوه گردشگران در قالب کوهنوردان بسیار نگران کننده است
این مسوول بیان داشت : این تلاش ها تا به امروز نتیجه ای نداشته و کماکان ورود و خروج مسیر برای همگان آزاد است و در زمان حاضر که فصل کوهنوردی تا حدودی رو به پایان است اما باز هم شاهد شمار انبوه گردشگران و مسافران در قالب کوهنورد به این منطقه هستیم و بسیار نگران کننده است.
هیات کوهنوردی پاسخگو باشد/ طبیعت علوم کوه منحصربفرد است
مسوول نمایندگی اداره حفاظت محیط زیست کلاردشت گفت : امروز هیات کوهنوردی ملزم و مکلف است اجازه ندهد افراد فاقد هویت و شناسنامه وارد عرصه شوند به ویژه در فصول سرما و حتی اوایل بهار که زمان زایش حیات وحش و جفت گیری آنان است و متاسفانه چشم پوشی به این موضوع بسیار مهم منجر به آن شده که افزون بر گستاخی شکارچیان و پرسه زدن آن در وقت و بی وقت در طبیعت ،متاسفانه این وضعیت بستر را برای تردد برخی از افراد به بهانه کوهنورد به منظور یافتن زیرخاکی و اشیای عتیقه هم فراهم کرده است.
بیگلر اضافه کرد: هرچند زباله های رهاسازی شده در طبیعت و دامنه های علم کوه هر ۱۰ روز از سوی حامیان محیط زیست جمع آوری و پس از بارگیری با قاطر به پایین دست انتقال داده می شود اما چالش دیگر بهداشتی ورود بی حساب و کتاب گردشگران آن است به علت نبود سرویس های بهداشتی و تخلیه فاضلاب با چنین اقدامی رودخانه سردابرود که تامین کننده آب آشامیدنی مردم کلاردشت است آلوده می شود.
وی اظهار کرد : در سال های گذشته عده ای از اهالی شهرستان بنا به تشخیص پزشکان حاذق در منطقه به علت نوشیدن آب آشامیدنی آلوده دچار بیماری و روانه بیمارستان شدند و بنابراین زیبنده نیست مسوولان امر با همه این اتفاقات ناخوشایند و خسارت های جبران ناپذیری که عده ای از افراد کوهنورد نما به طبیعت وارد می کنند برای رفع این چالش چشم پوشی کنند.
مسوول نمایندگی محیط زیست کلاردشت ، رفت و آمد خودروهای آفرید به طبیعت را از چالش های زیست محیطی این منطقه برشمرد و گفت : تردد این خودرو ها متاسفانه سبب کوبیدگی خاک و از بین بردن رویشگاه ها می شود و به علت ضعف اینترنت و عدم پوشش آنتن دهی تلفن همراه به محض رسیدن به سر صحنه برای شناسایی و دستگیری این افراد متخلف ، آنان از منطقه خارج می شوند.
به گفته بیگلر ، طبیعت علم کوه یک عرصه منحصربفرد است چرا که رویشگاه هایی که در این منطقه وجود دارد بسیار ارزشمند و نادر است و نکته مهم تر آنکه غرب مازندران و شهرستان کلاردشت به علت برخورداری این زیست بوم از نگاه سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان دومین زون حفاظتی به شمار می آید.
وی بیان داشت : فردی کوهنورد هیچگاه در منطقه حصار چال همراه خانواده سه تا چهار روز چادر نمی زند و سعی می کند پس از ورود به کلاردشت و اقامت چندساعته در قرارگاه کوهنوردی بدون فوت وقت با پای پیاده مسیر دسترسی به قله علم کوه و قلل مرتفع دیگر را طی و صعود کند.
علم کوه حیات خلوت عده ای شده است
رییس هیات کوهنوردی کلاردشت هم در این باره گفت : برای پایان دادن به این چالش زیست محیطی تصمیمات خوبی گرفته شد و مهم ترین آن ها می توان به شناسنامه دار کردن تعداد ۴۰ خودروی کمک دار از نوع لندرور و پاترول اشاره کرد دارندگان این خودروها تعهد دادند سال آینده بدون نظارت و اجازه هیات کوهنوردی از این مسیر آمد و شد نداشته باشند.
صابر فقیه عبداللهی افزود : اقدام دیگر آنکه ۲ نفر نگهبان در مبادی ورودی این مسیر به کار گرفته شد و از آنان خواسته شد آن دسته از افرادی که کفش و پوشش آن ها مناسب برای کوهنوردی نباشد اجازه ورود به این عرصه به آنان داده نشود.
وی اظهار کرد : در گذشته ، هر سال عده ای از افراد کوهنورد زخمی و یا آنکه به علت سقوط از ارتفاعات به پایین دست کشته می شدند اما در فصل کوهنوردی امسال چنین اتفاقات ناگواری نداشتیم چرا که گاهی اوقات پی بردیم عده ای با تزریق آمپول به عنوان کوهنورد وارد این عرصه می شدند و پس از اتفاقاتی برای آنان رخ می داد و باید هزینه های هنگفتی بابت اعزام بالگرد برای یافتن جسد این افراد به علت سقوط تحمیل دولت می شد.
جمع آوری پنج تن زباله
رییس هیات کوهنوردی کلاردشت گفت : فرد کوهنورد کسی است که از منطقه "ونداربن " کوله پشتی به دوش می گیرد و به طور کامل مشخص است این فرد یک کوهنورد واقعی است و حدود چهار روز زمان می برد تا به قله برود و دو باره برگردد اما متاسفانه بارها دیده شده عده ای به نام کوهنورد با خودرو از" ونداربن " تا "تنگه گلو " منطقه "حصارچال " با میز و صندلی وارد این عرصه می شود نکته جالب اینجاست وقتی مورد سوول واقع می شوند در اوج جسارت پاسخ می دهند دوست داریم با میز و صندلی وارد عرصه شویم انگار که اینجا هتل است به عبارتی اینجا انگار حیات خلوت عده ای از افراد شده است.
به گفته فقیه عبداللهی ، کوهنورد واقعی آن کسی است که هیچگاه در عرصه آشغال نریزد متاسفانه در مدت کوتاه به تازگی مقدار پنج تن زباله از بالا دست زباله به پایین دست پس از جمع آوری انتقال داده شد و این افراد خیلی راحت تمام پسماند های خود را در سطح عرصه رهاسازی می کردند .
وی بیان داشت : در شهرستان کلاردشت حدود ۴۷ قله بالای چهار هزار متر وجود دارد این موضوع بارها در نشست های مختلف در فرمانداری مطرح و توصیه شد حتی رسانه ای هم شده است متاسفانه امروز مشاهده شده عده زیادی از شکارچیان غیر مجاز به ویژه در منطقه رودبارک نسل حیات وحش را از بین برده اند این افراد خیلی آسان با خودروی پاترول وارد منطقه می شوند و انواع گونه های حیات وحش را شکار می کنند امیدوارم با سازو کارهایی که اتخاذ شده سال آینده شاهد بروز این چالش های زیست محیطی در این منطقه نباشیم .
وی شمار افراد کوهنورد ورودی به کلاردشت را دست کم هفت هزار نفر گزارش داد و گفت : از مجموع این افراد شمار زیادی هم کوهنورد خارجی بودند که پس از جمع بندی کامل آمار دقیق آن ها برای اطلاع رسانی در اختیار رسانه ها قرار خواهد گرفت.
اقدامات نظارتی موثر واقع شد
فرماندار کلاردشت در این باره گفت : امسال نسبت به سال های گذشته در نشستی که ماه های اخیر در فرمانداری با حضور مسوولان امنیتی ، انتظامی ، فدراسیون کوهنوردی و محیط زیست برگزار شد کارگروهی در این ارتباط شکل داده شد و اعضای این کارگروه ملزم و مکلف شدند تمام موازین زیست محیطی ، کنترل و نظارت بر رفت و آمد افراد را عهده دار شوند.
زین العابدین فقیه نصیری افزود : افزون بر این اقدامات به بخشداری مرکزی کلاردشت هم توصیه شد پای کار بیاد و در ورودی و خروجی مسیر علم کوه ۲ نگهبان به کار گرفته شد و اتاقکی هم بابت دریافت هزینه از افراد کوهنورد دریافت می شود باید ضابطه مند باشد و همه این اقدامات تا حدودی موثر واقع شد به گونه ای که کمتر شاهد هنجار شکنی و پراکندگی زباله در منطقه بودیم.
به گفته وی با این حال، نباید اجازه داد جمعیت زیادی از گردشگران و مسافران وارد این طبیعت شوند این مسوولیت فدراسیون کوهنوردی است امیدوارم سال آینده با توجه به مصوبه نشست های متعددی که در این ارتباط در فرمانداری برگزار شد کمتر شاهد این اتفاقات ناخوشایند در منطقه باشیم.
کارشناسان و صاحب نظران معتقدند رهاسازی زباله و فاضلاب در عرصه های جنگلی و مرتعی افزون بر آلودگی خاک ، آب و حتی هوا هم می شود و امروزه انباشت و پراکندگی زباله ، تخریب رویشگاه ها و کوبیدگی خاک براثر ورود بدون نظارت مسافران و گردشگران در این عرصه های طبیعی از چالش های اساسی این خطه شمال کشور است.
بنا به گفته این کارشناسان ، برآیند بررسی ها نشان داده آثار زیانبار نفوذ شیرابه در واقع همان عناصر محلول و ترکیبات نیترات و نیتریت یکی از عمده ترین عوامل آلوده کننده آب های زیرزمینی به ویژه چشمه سارها و رودخانه ها است که به دریای خزر می ریزد و متاسفانه این آلاینده ها وارد بدن و بافت های جانوری همچون آبزیان شده و براثر تغذیه انسان به بدن آدمی هم وارد می شود.
نظر شما