«کاتلین کریکو» و «درو وایسمن» برنده جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۳ شدند

به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، ‌ کشفیات کاتلین کریکو «Katalin karisco» بیوشیمی‌دان مجارستانی ساکن آمریکا ۶۸ ساله که در حوزه مکانیسم های مرتبط با آر ان ای فعالیت می کند.

درو وایسمن «Drew weissman weissman» نیز پزشک ۶۴ ساله آمریکایی، سبب تولید این واکسن موثر و نجات جان بسیاری از انسان ها در سراسر جهان در زمان شیوع همه‌گیری کرونا شده است.

برندگان امسال از طریق یافته های پیشگامانه خود، درک ما را از نحوه تعامل mRNA با سیستم ایمنی بدن به طور اساسی تغییر دادند. آنها با سرعت بی‌سابقه به توسعه واکسن در یکی از بزرگترین تهدیدات سلامت انسان در دوران مدرن کمک کرده‌اند.

اکتشافات کاتلین کریکو و درو وایسمن که برنده جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی ۲۰۲۳ شدند، برای توسعه واکسن‌های mRNA موثر علیه کووید-۱۹ در طول همه‌گیری که در اوایل سال ۲۰۲۰ آغاز شد، حیاتی بود.

علاوه بر این، اکتشافات آنها در زمینه اصلاحات پایه نوکلئوزیدی امکان ساخت واکسن‌های mRNA موثر علیه ویروس کرونا را فراهم کرده است.

به گفته کمیته جایزه نوبل، «کریکو» و «وایسمن» نتایج تحقیقات خود را در سال ۲۰۰۵ در مقاله‌ای منتشر کردند که در آن زمان توجه کمی به آنها شد، اما بعداً این تحقیقات پایه و اساس تحولات بسیار مهمی شد که در طول همه‌گیری کووید۱۹ به بشریت خدمت کرد.

تاریخچه جایزه نوبل

۲۷ نوامبر ۱۸۹۵، آلفرد نوبل آخرین وصیت نامه خود را امضا کرد و بیشترین سهم از دارایی خود را به مجموعه‌ای از جوایز با عنوان «جوایز نوبل» اعطا کرد. همانطور که در وصیت‌نامه نوبل توضیح داده شد، یک بخش از این جوایز به «کسی که مهمترین کشف را در حوزه فیزیولوژی یا پزشکی انجام داده باشد» اختصاص داده شده است.

جوایز نوبل در بخش فیزیولوژی یا پزشکی از سال ۱۹۰۱ اعطا شده است. این جوایز در ۹ مورد اعطا نشد و آن سال‌های ۱۹۱۵، ۱۹۱۶، ۱۹۱۷، ۱۹۱۸، ۱۹۲۱، ۱۹۲۵، ۱۹۴۰، ۱۹۴۱ و ۱۹۴۲ بود.

اما چرا در این سال‌ها جایزه نوبل پزشکی به کسی تعلق نگرفت؟ در اساسنامه بنیاد نوبل آمده است: «اگر هیچ یک از آثار مورد بررسی اهمیت مندرج در بند اول را نداشته باشد، پول جایزه تا سال بعد ذخیره می‌شود. اگر حتی در سال بعد نیز جایزه قابل اعطا نباشد، این مبلغ به وجوه محدود بنیاد اضافه می‌شود.» در طول جنگ جهانی اول و دوم، جوایز نوبل کمتری اعطا شد که می‌توان حدس زد علت آن چه بوده است.

نگاهی به جوایز نوبل پزشکی

تا به حال ۴۰ جایزه پزشکی تنها به یک برنده اهدا شده است. ۳۴ جایزه پزشکی توسط دو برنده به اشتراک گذاشته شده است و ۳۹ جایزه پزشکی هم بین سه برنده تقسیم شده است.

اما چگونه این اتفاق رخ می‌دهد؟ در اساسنامه بنیاد نوبل آمده است: مقدار جایزه ممکن است به طور مساوی بین دو اثر که شایسته جایزه در نظر گرفته شدند تقسیم شود. اگر اثری که جایزه می‌گیرد توسط دو یا سه نفر ساخته شده باشد، جایزه به طور مشترک به آنها تعلق می‌گیرد. البته باید گفت که در هیچ موردی نمی‌توان مبلغ جایزه را بین بیش از سه نفر تقسیم کرد.

جوانترین برنده نوبل پزشکی

تا به امروز، جوانترین برنده جایزه نوبل در فیزیولوژی یا پزشکی فردریک جی. بانتینگ است که در سال ۱۹۲۳، ۳۲ ساله بود.

پیرترین برنده نوبل پزشکی

پیرترین برنده جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی تا به امروز، پیتون روس است که در سال ۱۹۶۶ که جایزه پزشکی را به او اعطا کردند ۸۷ سال داشت.

برندگان زن جایزه نوبل در فیزیولوژی یا پزشکی

از ۲۲۵ نفری که جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را دریافت کردند، ۱۲ نفر زن هستند و از این ۱۲ نفر، باربارا مک کلینتاک تنها کسی است که جایزه نوبل مشترک دریافت کرده است.

اسامی افرادی که در سال های مختلف جایزه نوبل پزشکی را دریافت کرده اند:

۱۹۴۷ – Gerty Cori
۱۹۷۷ – Rosalyn Yalow
۱۹۸۳ – Barbara McClintock
۱۹۸۶ – Rita Levi-Montalcini
۱۹۸۸ – Gertrude B. Elion
۱۹۹۵ – Christiane Nüsslein-Volhard
۲۰۰۴ – Linda B. Buck
۲۰۰۸ – Françoise Barré-Sinoussi
۲۰۰۹ – Elizabeth H. Blackburn and Carol W. Greider
۲۰۱۴ – May-Britt Moser
۲۰۱۵ – Tu Youyou

اعطای جایزه نوبل به مردگان!

از سال ۱۹۷۴، اساسنامه بنیاد نوبل تصریح می‌کند که جایزه نوبل نمی‌تواند پس از مرگ اعطا شود، مگر اینکه مرگ پس از اعلام جایزه نوبل اتفاق افتاده باشد. قبل از سال ۱۹۷۴، جایزه نوبل تنها دو بار پس از مرگ افراد به آن‌ها اعطا شده بود: به داگ هامارشولد (جایزه صلح نوبل ۱۹۶۱) و اریک اکسل کارلفلد (جایزه نوبل ادبیات ۱۹۳۱).

چه کسانی مجبور به رد جایزه نوبل شدند؟

دو برنده جایزه نوبل در شیمی توسط مقامات مجبور به رد جایزه نوبل شدند. آدولف هیتلر سه برنده آلمانی جایزه نوبل را از دریافت جایزه نوبل منع کرد. دو نفر از آنها جایزه نوبل شیمی را دریافت کردند، ریچارد کوهن در سال ۱۹۳۸ و آدولف بوتناندت در سال ۱۹۳۹. نفر سوم، گرهارد دوماگ، جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را دریافت کرد. در سال ۱۹۳۹ همه آنها توانستند دیپلم و مدال نوبل را دریافت کنند، اما نه مبلغ جایزه را.

دست فروید هم به نوبل نرسید!

عصب شناس اتریشی و بنیانگذار روانکاوی زیگموند فروید (۱۸۵۶-۱۹۳۹) ۳۲ بار نامزد جایزه نوبل در فیزیولوژی یا پزشکی شد، اما هرگز این جایزه به او اعطا نشد. زیرا به نظر کمیته پزشکی جایزه نوبل، کارهای فروید هیچ ارزش علمی اثبات شده‌ای نداشتند.

در نهایت هم باید گفت: هیچ کس تا به حال بیش از یک بار جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را دریافت نکرده است.