توسعه کشت باقلا، راهکار جلوگیری از خروج ارز و تامین جیره غذایی طیور

به گزارش ایرنا و براساس داده‌های آماری دستگاه‌های مرتبط، سالانه ۶ میلیون تن جیره غذایی طیور کشور از محل واردات تامین می‌شود که با توسعه کشت باقلا می‌توان حداقل ۲۰ درصد از نیاز غذایی طیور را از محل واردات کم کرد و در عین حال از خروج ارز جلوگیری کرد.

به گفته «فاطمه شیخ» محقق گلستانی باقلا می‌توان زراعت باقلا را در ۱۲ استان از جمله گلستان، زنجان، مازندران، کرمانشاه، اردبیل، لرستان، همدان و جنوب سیستان و بلوچستان انجام داد و بخشی از جیره غذایی طیور را تامین کرد.

با حمایت‌های سازمان تحقیقات و موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال بذر، اکنون سه رقم جدید باقلا فیض (زودرس و مناسب تازه خوری)، شادان (عملکرد زیاد و پایدار، مناسب لپه سبز و صنایع) و رقم مهتا (نخستین رقم بدون تانن باقلا مناسب تغذیه انسان و خوراک دام و طیور) از سوی این محقق کشوری معرفی شده و بذر آن در دسترس کشاورزان قرار گرفته است.

این محقق کشوری باقلا که ۱۵ سال در حوزه اصلاح بذر باقلا و معرفی ارقام این محصول در حال مطالعه و تحقیق است گفت: طرح‌های تحقیقاتی در معرفی رقم باقلا مهتا بدون تانن با اولویت تامین جیره طیور در واحدهای تولیدی و جلوگیری از خروج ارز انجام می‌شود.

تانن ماده‌ای شیمیایی است که در برخی از میوه‌ها و بذرها وجود دارد و حالت گسی ایجاد می‌کند

فاطمه شیخ در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: تاکنون سه رقم فیض، شادان و مهتا بدون تانن مشترک تغذیه انسان و خوراک دام و طیور به کشاورزان استان‌های مستعد معرفی شده است.

وی ادامه داد: کشت باقلا با ارقام جدید در ۱۲ استان از جمله گلستان، مازندران، لرستان، همدان، کرمانشاه، زنجان و سیستان و بلوچستان و اردبیل با طرح های تحقیقاتی انجام شده و با توجه به عملکرد مطلوب قابلیت گسترش دارد.

این محقق یادآور شد: می‌توان با کشت رقم جدید ضمن رعایت تنوع آب و هوایی و تغییر اقلیم رخ داده، نیاز کارخانه‌های خوراک دام و طیور را طی هفت ماه بدون نیاز به انبار و مستقیم از مزرعه به کارخانه و واحدهای پرورشی برطرف کرد.

ویژگی زراعت رقم مهتا بدون تانن باقلا

به گفته وی مصرف آب کم، ضرورت انتقال زمان کشت از تابستان به فصل پاییز به خاطر چالش‌های تغییر اقلیم، مناسب برای تناوب گندم، کلزا، پنبه و برنج، بالا بودن درصد پروتئین نسبت به سایر ارقام باقلا با ۳۲.۳ درصد، سازگاری کشت در اقلیم مختلف، مقاوم به بیماری، قابلیت استفاده محصول برای انسان و دام با عملکرد تولید غلاف سبز ۲۴ تن در هکتار و قابلیت برداشت مکانیزه از جمله مزایای بذر جدید باقلا مهتا است.

وی ادامه داد: مهم‌ترین محدودیت ارقام قدیمی باقلا برای تغذیه طیور وجود تانن بالا در ترکیب دانه آن است که برای غلبه بر این محدودیت، پس از چندین سال کار پژوهشی، ارقام دومنظوره مهتا و شادان با هدف استفاده در تغذیه دام، طیور و آبزیان در کشور معرفی شد.

شیخ یادآور شد: این ارقام به عنوان گزینه مناسب در ترکیب جیره غذایی دام، طیور و آبزیان می‌تواند تحولی اساسی در مدیریت و اقتصاد صنعت طیور کشور ایفا کند چرا که دانه این 2 رقم باقلا را می‌توان بدون افت عملکرد و اثر سوء، در جیره جوجه‌های گوشتی نیز استفاده کرد.

وی گفت: علاوه براین، توسعه کشت و تولید این محصول نقش مهمی در تحقق کشاورزی پایدار، کاهش مصرف کودهای شیمیایی، اصلاح ساختمان خاک و شکستن چرخه بیماری‌های غلات ایفا می‌کند.

باقلا بهترین جایگزین زراعت ذرت و سویا

محقق گلستانی باقلا گفت: در سال‌های اخیر به علت لزوم تامین مواد غذایی جمعیت، استفاده از منابع پروتئینی مانند گوشت طیور به دلیل قیمت کمتر و سلامت بیشتر در حال افزایش است.

شیخ ادامه داد: برای کاهش واردات این نهاده‌ها، راهبرد توسعه کشت ذرت و سویا به علت تابستانه بودن و محدودیت منابع آبی امکان‌پذیر نیست بنابراین یافتن محصولات زراعی پاییزه که قابلیت جایگزینی با سویا و ذرت را داشته باشند، اهمیت زیادی در مدیریت و اقتصاد پرورش طیور خواهد داشت که باقلا با توجه به درصد بالای پروتئین و دامنه سازگاری وسیع یکی از بهترین گزینه‌ها است.

وی ادامه داد: در صنایع غذایی با روش‌های مختلف مانند پوست‌گیری، حرارت و افزودن برخی آنزیم‌ها مبادرت به حذف تانن باقلا می‌کنند که این روش‌ها اغلب هزینه‌بر بوده و کیفیت را کاهش می‌دهند اما استفاده از روش‌های به‌نژادی و کاهش فاکتورهای ضد تغذیه‌ای کم هزینه‌تر، وقت‌گیرترین و مطمئن‌ترین روش برای کاهش تانن است.

استان گلستان پایلوت زراعت رقم مهتا باقلا شود

وی پیشنهاد کرد که استان گلستان با توجه به این که مستعد زراعت باقلا در کشور است با همکاری دستگاه های مرتبط و ورود بخش خصوصی می‌‍تواند پایلوت اجرای رقم مهتا باقلا شود.

به گفته شیخ، در استان گلستان سالانه سه هزار هکتار زیر کشت باقلا می‌رود و ظرفیت گسترش آن تا سطح ۴۰ هزار هکتار وجود دارد.

وی ادامه داد: برداشت مکانیزه با استفاده از کمباین‌های موجود در منطقه و با تغییر در کوبنده آن، اجرای تناوب زراعی، کاهش بیماری ها و تلفات نسبت به سایر جیره غذایی طیور، تامین آب مورد نیاز زراعت از آب سیز ( باران) و دسترسی به دانش فنی را از جمله مزایای زراعت باقلا رقم مهتا است.

این محقق کشاورزی در استان گلستان، حمایت دولت از زراعت باقلا و و تضمین در خرید محصول همانند سویا، ایجاد بسته تشویقی در گسترش کشت قراردادی باقلا، همراهی پرورش دهندگان صنعت مرغ در استفاده از باقلا رقم مهتا در جیره غذایی تولید محصول را خواستار شد.

گفته می‌شود، برداشت محصول رقم باقلای مهتا در اراضی زیر کشت در استان گلستان خرداد ماه بوده و تولید محصول در واحد سطح ۲ تن در هر هکتار برآورد می‌شود.

آماده معرفی هفت لاین جدید باقلا بدون تانن

محقق کشوری باقلا گفت: هفت لاین (رقم در حال مطالعه) جدید باقلا بدون تانن آماده معرفی به کشاورزان در کشور وجود دارد که از سوی محققان در مراکز تحقیقات کشاورزی در شیراز سه رقم و استان گلستان چهار رقم به دست آمده است.

شیخ افزود: این لاین های آماده معرفی دارای ویژگی از جمله قابل مصرف انسان و دام و طیور و سایر بزرگ نسبت به رقم مهتا تانن هستند.

وی ادامه داد: طرح تحقیقات باقلا در مراکز تحقیقاتی در ۱۲ استان کشور از جمله مناطق همدان، دشت مغان، اردیبل، کرمانشاه، مازندران، گلستان، لرستان، بروجرد، جنوب بلوچستان، زنجان از سوی محققان فعال است.

مهتا جایگزین مناسب برای محصولات پاییزه

یک محقق کشاورزی در استان گلستان هم معتقد است: مهتا بذر جدید باقلا جایگزین مناسبی برای محصولات پاییزه در کشور بوده و توسعه کشت این دستاورد محققان نیازمند همراهی مسوولان است.

حسن مختارپور به خبرنگار ایرنا افزود: برای گسترش کشت رقم باقلا مهتا در کشور و ترغیب بهره‌برداران به کشت آن لحاظ حمایت‌هایی از جمله تعیین قیمت برای محصول معادل عملکرد گندم در واحد سطح به صورت تضمینی یا اختصاص ارز معادل واردات جیره غذایی برای خرید این محصول تولید داخل و سرمایه‌گذاری در اجرای کشت قراردادی توسط نهادهای مربوط ضروری است.

با این وجود، گسترش زراعت رقم «مهتا» بدون تانن باقلا می‌تواند به صورت غیرمستقیم در تامین جیره غذایی پرورش طیور و تامین گوشت سفید کشور تاثیرگذار باشد و دغدغه تامین واردات بخشی از جیره غذایی پرورش صنعت طیور را حل و پایداری تولید برای کشاورزان به دنبال داشته باشد.

به گفته محققان بخش کشاورزی، رقم باقلا مهتا بدون تانن را می‌توان در سطح ۴۰۰ هزار هکتار زمین های مستعد کشور برای تولید محصول به زیر کشت برد و بین ۱۵ تا ۱۰ درصد آن می تواند در زمین های کشاورزی استان گلستان صورت گیرد.

استان گلستان با ۶۶۷ هزار هکتار زمین مستعد کشاورزی در شمال کشور قرار دارد و یکی از قطب‌های مهم تولید محصولات کشاورزی در کشور است که اکنون در تولید ۱۵ محصول رتبه‌های اول تا هفتم کشور را به خود اختصاص داده است.