به گزارش ایرنا؛ کتاب "رازگشایی قتل عبدالحسین دیبا" در زندان ملایر روایت یک واقعه تاریخی بر اساس اسناد و مدارک در سازمان آرشیو ملی ایران، اسناد مجلس شورای اسلامی و بایگانی روزنامه‌های مختلف سال ۱۳۲۱ است.
"عبدالحسین دیبا"، (وکیل الملک) دیپلمات سرشناس دوره قاجار بود که در اروپا تحصیل کرد و به ریاست محاسبات دربار پهلوی منصوب شد.
او در دوره هفتم و هشتم به نمایندگی از مردم خوی، ماکو و سلماس نیز به مجلس شورای ملی راه یافت، اما چندی بعد به جرم رشوه‌خواری محاکمه و به ۱۰ ماه زندان انفرادی محکوم شد.
دیبا را برای گذراندن ادامه دوران محکومیتش به زندان ملایر فرستادند، اما هرگز آزاد نشد و پس از مدتی تحمل حبس و بیماری در ۲۶ خرداد ۱۳۱۷ به طرز مشکوکی در زندان درگذشت و شبانه در ملایر دفن شد.
سه سال بعد تعدادی از ماموران شهربانی ملایر به دیوان کیفر فرا خوانده شدند و پس از محاکمه به جرم قتل وی محکوم شدند.
این کتاب شرح دفاعیات متهمان و شاهدان ماجرا در دادگاه است که بر اساس اسناد و مدارک معتبر به رشته تحریر درآمده است.
در بخشی از این کتاب آمده است: در اولین روز اردیبهشت سال ۱۳۱۶ بود که تعدادی از ماموران ویژه اعزامی از پایتخت به صورت محرمانه وارد شهربانی ملایر شدند که در بین آنها فردی غیر نظامی و میان‌سال که به نظر می‌رسید از قشر مرفهین و صاحب منصبان مملکتی باشد، با چهره‌ای تکیده و غمگین دیده می‌شد، پاسبانان و ماموران حاضر با یکدیگر زمزمه می‌کردند که حاکی از تعجب آنها بود، چراکه دلیل محکومیت و حبس این فرد به ظاهر سرشناس مشخص نبود.
ماموران حامل نامه محرمانه‌ای بودند که از اهمیت بسزایی برخوردار بود، لاجرم پس از تحویل نامه و سفارشات لازم که به صورت خصوصی و در اتاقی دربسته به "یاور جهانگیر تیموری" رئیس وقت شهربانی ملایر شد، فرد مورد نظر را تحویل و ملایر را به مقصد تهران ترک کردند.
نامه مورد نظر توسط "سرپاس مختاری" رئیس کل شهربانی کشور خطاب به شهربانی ملایر اینگونه نوشته شده بود: "عبدالحسین دیبا" از زندان مرکزی تحت‌الحفظ به زندان ملایر انتقال داده می‌شود، مشارالیه باید در زندان منفردی توقیف و حتی با زندانبان آنجا تماس نداشته باشد، ماموران مخصوص طرف اطمینان برای مراقبت او در زندان بگمارید و نهایت مواظبت را کنید که به هیچ وجه مکاتبه با خارج نداشته و پیغام به خارج ندهد و از انتقال مشارالیه به آنجا کسی حتی ماموران دولت هم نباید اطلاع پیدا کنند و هر کسی از شما سوال کرد، تکذیب کنید و در مراقبت او غفلت نورزید که موجب مسئولیت شدید خواهد بود".
در تاریخ ۲۰ فروردین ۱۳۱۷ یاور "محمدکاظم جهانسوزی" به سمت رئیس شهربانی جدید ملایر منصوب و شهربانی را تحویل می‌گیرد، از سویی هر روز بر کسالت "عبدالحسین دیبا" افزوده می‌شود تا اینکه در شب ۲۶ خرداد ۱۳۱۷ به طرز مشکوکی فوت می‌کند و شبانه توسط تعدادی از مسئولان شهربانی ملایر در این شهرستان دفن می‌شود.
گزارش فوت او بلافاصله توسط "یاور جهانسوزی" رئیس شهربانی به تهران تلگراف و مپرونده زندگی او به همین سادگی بسته و مختومه اعلام می‌شود.
"مسعود چوبین" مولف کتاب "رازگشایی قتل عبدالحسین دیبا" در زندان ملایر پس از گذشت حدود ۸۵ سال از این اتفاق، به واکاوی این قتل و چند و چون آن پرداخته و پس از گذشت یکسال با تحقیقات میدانی، از واقعیت‌ها پرده بردارد.
وی در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: این کتاب برای اولین بار است که در ایران نگارش شده و مردم به دلیل عدم وجود رسانه‌های خبری و توجه اصلی آنها به جنگ جهانی دوم، از این اتفاق مغفول مانده بودند.
چوبین با بیان اینکه عده‌ای افراد ناآگاه با قضاوت‌های ناعادلانه خود بسیاری از ماموران شهربانی آن زمان را شریک جرم دیگر متهمان کردند، افزود: در آن زمان "فتح‌الله خان چوبین" پدربزرگ من نیز به عنوان یکی از ماموران شهربانی، در این پرونده مورد سوء ظن قرار گرفت.
مولف کتاب "رازگشایی قتل عبدالحسین دیبا" درباره موضوع این کتاب، توضیح داد: در فاصله سال‌های ۱۳۱۴ تا سال ۱۳۱۷ چند تن از سرشناسان ایران همچون آیت الله سیدحسن مدرس در زندان کاشمر، سردار اسد بختیاری در کاخ گلستان تهران، فرخی یزدی در زندان، عبدالحسین تیمورتاش و شیخ خزعل در تهران و عبدالحسین دیبا در زندان ملایر به اشکال مختلف و مشکوک به قتل رسیدند.
وی اضافه کرد: تاکنون کتابی درباره عبدالحسین دیبا نگارش نشده و این اولین کتابی است که درباره وی به رشته تحریر در امده است.
وی به نحوه زندانی شدن یکی از سرشناسان ایران و رئیس دیدان محاسبات دربار رضاشاه به جرم رشوه‌خواری و زندانی شدن آن از سال ۱۳۱۴ تا سال ۱۳۱۶ اشاره و بیان کرد: برگه‌های بازجویی عبدالحسین دیبا مربوط به ۹۰ سال پیش است که دست خط ماموران شهربانی ملایر نیز ثبت شده است.
این نویسنده ملایری تاکید کرد: هدف من از پرداختن به این کتاب، شفاف‌سازی و واکاوی از یک اتفاق مهم بود که در کشور رقم خورده و به خاطر ریسک بالای آن تاکنون هیچ‌کس به آن نپرداخته است.
به گزارش ایرنا، کتاب «رازگشایی قتل عبدالحسین دیبا» در زندان ملایر، در ۱۶۸ صفحه و در بخش‌های مختلف طبق اسناد و مدارک موجود به رشته تحریر درآمده که توسط «مسعو چوبین» گردآوری و تالیف شده است.
نظر شما