مصرف لبنیات،‌ ضرورت مغفول زندگی شهرنشینی

به گزارش ایرنا، سلامت افراد به عوامل مختلفی از قبیل سبک زندگی، ورزش کردن و تبعیت از الگوی غذایی مناسب بستگی دارد.

یکی از عوامل مهم سلامتی، استفاده از لبنیات در زندگی روزمره است که با گسترش زندگی شهرنشینی نقش بسیار کمرنگی در سفره غذایی ایرانیان دارد و به جای آنها استفاده از غذاهای فوری و انواع نوشابه های گازدار جایگزین شده است.

آمارها نیز از وضعیت ناخوش این حوزه سخن می گوید: طبق اعلام انجمن صنایع لبنی ایران، سرانه مصرف لبنیات در کشور در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۷۰ کیلوگرم و در جهان حدود ۱۶۰ کیلوگرم است همچنین در سال ۲۰۲۱، اتحادیه اروپا به عنوان بالاترین مصرف‌کننده لبنیات، سرانه مصرف حدود ۲۵۶ کیلوگرم داشته است.

در همین راستا اجرای پویش ملی سلامت با هدف اطلاع رسانی از تغذیه سالم توسط وزارت بهداشت با موضوع لبنیات با شعار "از کودکی تا پیری، لبنیات دوست سلامتی" در دستور کار قرار گرفت.

بر این اساس خبرنگار ایرنا در این خصوص با دکتر احمدرضا رسولی متخصص تغذیه و رژیم‌ درمانی گفت و گو کرده است.

ایرنا: دلیل عمده مصرف پایین لبنیات در جامعه چیست؟

طبق آمارها سرانه‌ مصرف لبنیات در ایران طی سال‌های اخیر کاهش چشمگیری دارد که یکی از دلایل این موضوع، افزایش قیمت آنهاست و دلیل دیگر به انتشار شایعات و تبلیغات نادرست در خصوص مصرف لبنیات بر می گردد.

متاسفانه برخی افراد سودجو در فضای مجازی، خود را به عنوان متخصص معرفی کرده و مطالب غیرعلمی و نادرستی چون بیماری‌زا بودن شیر و محصولات لبنی عنوان می‌کنند که موجب کاهش مصرف لبنیات شده و سلامت جامعه را به خطر می‌اندازد.

از طرفی آنگونه که باید و شاید مصرف آن در بین خانوارها نهادینه نشده است، هرچند عموم مردم به پر فایده بودن آن واقف هستند.

ایرنا: یکی از فرآورده های پر مصرف لبنی، شیر است، میزان مصرف آن باید چقدر باشد؟

طبق بررسی‌های دقیق علمی، یک فرد سالم و بالغ روزانه به یک هزار تا یک هزار و ۳۰۰ میلی‌گرم کلسیم نیاز دارد و از آنجایی که یک فنجان شیر یا ماست حاوی حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم کلسیم است، می‌توان گفت لبنیات بهترین و مهم‌ترین منبع برای تامین کلسیم بدن است.

کلسیم مورد نیاز بدن یک فرد سالم و بزرگسال با دریافت روزانه ۲ تا سه واحد لبنیات در قالب ۲ تا سه فنجان شیر یا ماست یا دوبرابر این مقدار دوغ، قابل تامین است.

حتی اگر برخی مواد غذایی، کلسیم بیشتری نسبت به شیر داشته باشند اما کلسیم موجود در شیر، بیشترین قابلیت جذب در بدن را دارد و جذب کلسیم از لبنیات کم‌چرب به مراتب بیشتر از انواع پرچرب است.

به طور کلی هرچه چربی موجود در لبنیات بیشتر باشد، جذب کلسیم تحت تاثیر قرار می گیرد و کمتر می‌شود از همین رو مصرف لبنیات کم‌چرب به منظور جذب بیشتر کلسیم توصیه می‌شود.

بسیاری از افراد در حال حاضر از مشکل اضافه‌ وزن و چاقی رنج می‌برند، در این میان باید توجه داشت کالری و انرژی که از لبنیات کم‌چرب حاصل می‌شود به مراتب کمتر از لبنیات پرچرب است و مصرف لبنیات کم‌چرب از این منظر نیز اهمیت زیادی می یابد.

ایرنا: اغلب مردم بر این باورند که لبنیاتی که در کارخانه تولید می شود بی کیفیت است، نظر شما چیست؟

به عنوان یک متخصص توصیه می کنم عموم مردم از لبنیات پاستوریزه استفاده کنند چون میکروب‌های پاتوژن و بیماری‌زای آن تقریبا از بین رفته است و اگر در بازه زمانی قبل از تاریخ انقضا، مصرف شود، از نظر ابتلا نشدن به تب مالت و سایر بیماری‌های مرتبط با لبنیات اطمینان بیشتری دارد.

بر این اساس، بهترین نوع لبنیات برای مصرف، انواع پاستوریزه و کم‌چرب است و لبنیات محلی غیرپاستوریزه و پرچرب برای مصرف توصیه نمی‌شود.

ایرنا: بسیاری از افراد نیز با مصرف لبنیات دچار مشکلات گوارشی می شوند، راه حل چیست؟

برخی افراد با مصرف لبنیات دچار مشکلاتی چون حالت تهوع، نفخ، دل‌پیچه و اسهال می‌شوند که دلیل آن لاکتوز یا همان قند موجود در لبنیات است.

لاکتوز، قندی است که به‌طور طبیعی در شیر و سایر محصولات لبنی وجود دارد و از آنجایی که برخی افراد نمی‌توانند این قند را هضم کنند، پس از خوردن فرآورده‌های آن دچار علائم گوارشی ناشی از سوء جذب لاکتوز می‌شوند.

به طور تقریبی ۷۰ درصد جامعه بشری در کل دنیا توان هضم لاکتوز را ندارند و از هر ۱۰ نفر، هفت نفر به درجاتی از این مشکل دچار هستند که علاوه بر اختلالات گوارشی، ممکن است از بیشتر شدن التهاب یا درد مفاصل از جمله زانو درد پس از مصرف لبنیات رنج ببرند و استفاده از لبنیات بدون لاکتوز به این افراد توصیه می‌شود.

برای رفع این مساله در کارخانه، لاکتوز موجود در لبنیات توسط آنزیم‌هایی به قندهای سازنده‌ آن یعنی گلوکز و گالاکتوز تجزیه می‌شود و در نتیجه افراد مبتلا به بیماری لاکتوز می‌توانند به راحتی آن را هضم کنند.

همچنین، مصرف لبنیات پروبیوتیک، راه‌حل دیگری برای مشکلات ناشی از هضم نشدن لاکتوز در بدن است، پروبیوتیک‌ها میکروب‌های مفیدی هستند که نقش حائز اهمیتی در سلامتی انسان دارند.

لبنیات پروبیوتیک از نظر ویتامین‌هایی نظیر ویتامین B۲ یا ریبوفلاوین و ویتامین "کی" غنی‌تر از لبنیات معمولی هستند و با مصرف آنها، این ویتامین‌ها به وسیله سلول‌های روده، جذب بدن می‌شوند و به طور کلی کارکرد طبیعی روده و سلامت دستگاه گوارش را تضمین می‌کنند.