یکی از نکات قابل توجه در افتتاحیه چهل و دومین جشنواره بین المللی فیلم فجر، توجه به اخلاق پیامبری بود که از سوی یک کارگردان سینما مطرح شد. این کارگردان ضمن تشکر از دست اندرکاران جشنواره که شرایط مناسب‌تری را برای تماشای فیلم فراهم کرده اند، مطالبی را بیان کرد و با تاکید بر برخی مسائل، خواستار رعایت کردن اخلاق پیامبری شد.
امروز ۱۹ بهمن مصادف با بیست و هفتم رجب و سالروز بعثت پیامبر اکرم (ص) و آخرین فرستاده الهی است؛ بعثتی که خدا آن را منتی بر مومنان می داند و در آیه ۱۶۴ سوره آل عمران فرمود «خدا بر اهل ایمان منّت گذاشت که رسولی از خودشان در میان آنان برانگیخت تا بر آنها آیات او را تلاوت کند و آنان را پاک گرداند».
امیرمومنان علی (ع) که بارها شاهد نزول جبرئیل بر رسول خدا(ص) بودند در نهج البلاغه اینگونه فرمود «خدا، پیامبر را هنگامی مبعوث فرمود که از زمان بعثت پیامبران پیشین، مدت‌ها گذشته بود و ملت‌ها در خواب عمیقی فرو رفته بودند. فتنه و فساد، جهان را فرا گرفته و اعمال زشت رواج یافته بود. آتش جنگ همه جا زبانه می‌کشید. دنیا، بی‌نور و پر از مکر و فریب گشته بود. برگ‌های درخت زندگی به زردی گراییده و از میوه آن خبری نبود. آب حیات فرو خشکیده و نشانه‌های هدایت، کهنه و ویران شده بود. پرچم‌های هلاکت و گمراهی آشکار و دنیا با قیافه زشتی به مردم می‌نگریست و با چهره عبوس و غم آلود با اهل دنیا روبرو می‌گشت.»
بعثت پیامبر اکرم در چنین روزی مسیر تاریخ را تغییر داد تا مهری بر پایان بت پرستی و جهل و فساد و همچنین فرو ریختن کاخ های ستمگران و مشرکان جهان باشد و انسان غرق در مادیات و شهوات را با دنیای معنوی و جهان آخرت آشنا و وظایف او را یادآوری کند که سعادت دنیا و آخرت در سایه تقوای الهی به دست می آید.
شیعه و سنی نقل کرده اند که رسول خدا (ص) درباره بعثت خود فرمود که برای کامل کردن اخلاق مبعوث شده است؛ «انّما بعثت لاتمّم مکارم الاخلاق». رهبر معظم انقلاب با اشاره به ویژگی های رسول خدا(ص) از آن حضرت به عنوان پیامبر اخلاق، مدارا، گذشت، انصاف و محبت یاد کرده و فرمود: در آن جامعه این چیزها به تمام معنا قحط بود؛ یک جامعه خشن، زورگو و زور شنو، دور از اخلاق و معنویت، دور از علم، دلبسته به هواهای نفسانی، به عصبیت های جاهلی، به غرورهای بی مورد و بیجا. در یک چنین فضای متحجر و دشواری، در یک چنین سنگستان بی آب و علفی این نهال روئید، ۱۳ سال در این شرایط سخت رشد کرد و این ۱۳ سال منتهی شد به ایجاد یک حکومت؛ تشکیل یک جامعه بر مبنای علم و عدل و توحید و معنویت و اخلاق و کرامت.
به گفته حضرت آیت الله خامنه ای، پیامبر اکرم(ص) انسانیت را به پیش برد و پایه‌های اخلاق را مستحکم کرد... پیغمبر اکرم داناترین و خردمندترینِ مردم مکه بود، قبل از اینکه به نبوت برسد؛ کریم‌ترین و شریف‌ترین و بااخلاق‌ترینِ مردم آن منطقه بود... اگر در دنیا نامی از شرافت های انسانی، فضیلت های اخلاقی و برجستگی های وجود انسان دیده می شود، به خاطر همین وجود مبارک و به خاطر همین بعثت است که کمال همه بعثت ها و جامع همه فضیلت های پیامبران است.
اگر کسی بخواهد اخلاق پیامبری را یاد بگیرد، کافی است بعضی از داستان های کتاب داستان راستان استاد شهید مرتضی مطهری یا کتاب سنن النبی علامه طباطبایی را بخواند؛ اخلاق همان پیامبری که خدا در وصفش فرمود رنج های مردم بر او گران می آید و اصرار به هدایت آنان دارد؛ همان کسی که به محمد امین معروف شد و والاترین اخلاق را داشت.
حضرت محمد(ص) با همین اخلاق زیبای خود بسیاری از کافران و مشرکان را هدایت و خانه خدا را از وجود مشرکان و بت پرستان پاک کرد. هر سخن و فعل و سکوت آن حضرت درسی است برای کسانی که می خواهند در بهشت، همنشین آن حضرت باشند. رحمت خدا آنچنان در پیامبر موج می زد که بر اساس آیه ۱۵۹ سوره آل عمران به برکت همین رحمت الهی بود که پیامبر نسبت به مردم، مهربان بود و اگر اینگونه نبود مردم از پیرامونش جدا می شدند.
مصطفی عباسی مقدم عضو هیات علمی دانشگاه کاشان با اشاره به اخلاق پیامبر و شکل اجرای احکام در جامعه اسلامی به خبرنگار معارف ایرنا گفت: ما وقتی به قرآن و پیامبر(ص) مراجعه می کنیم، می بینیم برخی سنت ها وجود دارد که موظف به اجرای آن هستیم. از طرفی همین قرآن و پیامبر به مردم اجازه داده که در برخی از آداب و رسوم طبق سنت ها و رسوم خود عمل کنند ولی در این زمینه دو حیطه وجود دارد. یکی حیطه احکام شرعی است. یعنی آنچه قرآن مطرح می کند، به عنوان حکم شرعی است.
وی با اشاره به آیات ۴۴ و ۴۵ سوره مائده گفت: هر کس به آنچه خدا نازل کرده است، حکم نکند و معتقد و ملتزم به آن نباشد، طبق آیات قرآن، کافر و ظالم است. یعنی کافر عملی است نه کافر اعتقادی. قرآن تاکید می کند که حکم خدا باید اجرا شود و پیامبر اعظم(ص) نیز، مبلغ و مروج حکم الهی است و تلاش می کند تا مردم را به آن احکام سوق دهد؛ البته نه به شکل اجبار و در قرآن اشاره شده که ای پیامبر تو وکیل آن ها نیستی و تسلطی بر آنان نداری. پیامبر فقط در جایی منع می کند که حقوق و منافع مردم در کار باشد که در آنجا پیامبر دخالت می کند و احکامی را به اجرا درمی آورد و گرنه در اغلب موارد، خود مردم هستند که باید انجام دهند.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: حجاب از مواردی است که در حکم قرآنی آمده و پیامبر اکرم(ص) نیز موظف به اجرای آن است ولی در نحوه اجرای آن بحث هایی مطرح است. به هرحال ممکن است اختلاف نظری درباره نحوه اجرا باشد ولی اصل ماجرا به عنوان سنت قرآنی و نبوی محتوم است. بنا بر این حجاب جزو احکام الهی است ولی درباره ترویج و تبلیغ آن اهل اندیشه و هنر می توانند راه های این کار را پیدا کنند که حجاب با فرهنگسازی ترویج شود.
وی ادامه داد: در حیطه آداب و رسوم باید گفت پیامبر، هم جامعه خود و هم جوامع بعد از خود را آزاد گذاشته است. مثلا نحوه پوشش حدی دارد که آن حد باید رعایت شود ولی رنگ و نوع آن بستگی به فرهنگ و آداب مختلف مردم دارد. مثلا مردم شمال کشور یک نوع لباس می پوشند و مردم کردستان یا جنوب به شکلی دیگر و احترام به سنن و آداب مردم باید رعایت شود؛ در عین حال خط قرمز حکم شرعی نیز باید رعایت شود.
عباسی مقدم تصریح کرد: در این مسائل باید از التهابات سیاسی و غوغاسالاری پرهیز کرد و جوسازی نمی تواند مبنای تصمیم گیری در این مسائل باشد. چه آن کسی که معتقد به آزادی حجاب و چه آن کسی که معتقد به الزام حجاب است و هر دو باید به شکل علمی و منطقی وارد بحث شوند.
وی اضافه کرد: اگر هنرمندی معتقد به آزادی آداب و رسوم است، راهکار انجام حکم شرعی را نیز ارائه دهد. مردم کشور ما مسلمان هستند و معتقد به حجاب و حتی کسانی که نسبت به حجاب بی تفاوت هستند، در عمق وجود خود اعتقاد به حجاب دارند و با بعضی نهادها خرده حساب هایی دارند که با حجاب می خواهند تسویه کنند.
نظر شما