خنجر نوروزی بر پیکر هیرکانی

به گزارش خبرنگار ایرنا، انتشار خبر قطع درختان هیرکانی در منطقه گردشگری الیمالات واقع در مسیر جاده چمستان - نور در غرب مازندران که به موج حاکم رسانه ای کشور و مازندران تبدیل شد به همراه کشف مقادیری چوب های قاچاق در شهرهای مختلف استان، جنگل تراشی برای تهیه دسته کلنگ به همراه تصرف اراضی جنگلی توسط سوداگران جنگل از جمله خنجرهای نوروزی بود که بر پیکر جنگلهای هیرکانی وارد شد.

سوداگران جنگل که تعطیلات نوروزی را فرصت مناسبی برای غارت این میراث چند میلیون ساله دیدند برای ضربه زدن به جنگل های هیرکانی از هیچ تلاشی فروگذار نکردند.

قطع درخت با ارزش راش برای تهیه دسته کلنگ در بابل موجی از نفرت را در بین دوستداران طبیعت ایجاد کرد و این افراد با استفاده از ظرفیت شبکه های اجتماعی خواستار پایان دادن به این اقدامات ناپسند شدند.

عده ای از اهالی سود جو که در کنار جنگل های هیرکانی اراضی باغی دارند سعی کردند که در تعطیلات نوروز اراضی جنگلی را تصرف و قلمروه باغی خود را گسترش دهند.

البته این سوداگران که با استفاده از ظرفیت فضای مجازی شناسایی و به مسوولین معرفی شدند اراضی تصرفی بازپس گیری و برای قاچاق چیان چوب هم پرونده قضایی تشکیل شد.

مدیران ارشد استان مصمم به برخورد با این سوداگران جنگلهای هیرکانی هستند و اعلام کردند در سال جاری با شدت بیشتری با این اخلال گران طبیعت برخورد خواهند کرد.

این خنجر پرانی بر پیکر جنگل های هیرکانی در زمان سیلاب های سنگین بیشتر خود را نشان خواهد داد همان گونه که سیلاب های پاییزی مازندران از شرق تا غرب این استان حجم زیادی از تنه های درختان هیرکانی را به پایین دست و حتی دریای خزر کشانده بود.

رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا که در نوروز امسال به مازندران سفر کرده بود بر ضرورت جدی تر برخورد با زمین خواری در نوروز تاکید داشت.

قدمت جنگل های هیرکانی دقیقاً مشخص نیست. اما بر اساس آخرین نظرات کارشناسان قدمت جنگلهای هیرکانی بیش از ۴۰ میلیون سال برآورد شده و بازمانده دوره سوم زمین شناسی هستند. از همین جهت به فسیلهای زنده شهرت دارند و در حوزه باستان شناسی و گیاه شناسی یک موزه طبیعی به شمار می روند.

در دنیایی که تا کنون هزاران گونه گیاهی و جانوری منقرض شده اند، مجموعه ای کهن با قدمتی این چنینی نه تنها یادگاری با ارزش از دل تاریخ است، بلکه منبع عظیمی از گونه های منحصربه فرد زنده است که باید حفظ شود.

اما اهمیت جنگل های هیرکانی تنها از بعد قدمت آن نیست، زیرا این جنگلها علاوه بر تامین اکسیژن، در ذخیره مقادیر بسیار زیاد آب، حفاظت از بافت خاک و جلوگیری از جاری شدن سیل نقش بسیار مهمی دارند.

همچنین از بعد توسعه گردشگری و ایجاد درآمد برای ساکنین نواحی شمالی کشور نیز جنگل های هیرکانی بسیار موثر بوده اند. به طوری که نوار شمالی کشور از محبوب ترین سایتهای گردشگری ایران به شمار می رود و ورود گردشگر به این خطه موجب درآمد پایدار از راه گردشگری برای اهالی سرزمین های شمالی کشورمان شده است.

افزایش نظارت

در این پیوند رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا بیان داشت: قرارگاه امین در کنار مقابله با مفسدان اقتصادی در نوروز و ماه رمضان، فعالیت زمین خواران در همه استان‌ها را رصد و برخورد جدی می‌کند.

سردار حسین رحیمی اظهار داشت: پلیس امنیت اقتصادی با تشکیل قرارگاه انتظامی "امین" به استقبال نوروز رفته است و در تعطیلات این پلیس مانند دیگر پلیس‌های تخصصی فعال است و تعطیلی ندارد، افزود: این قرارگاه در وهله نخست مقابله با احتکار، قاچاق کالا، خودروهای شوتی، اخلالگران در نظام اقتصادی، مقابله با پولشویی و مقابله با زمین خواری که نوروز در استان‌های شمالی رونق بیشتری می‌گیرد، می‌پردازد.

این مقام مسوول با تاکید براینکه هجوم زمین‌خواران به شمال در ایام تعطیلات نوروزی بیشتر می‌شود، افزود: متخلفان از فرصت به دست آمده از تعطیلات عید به خرید، ساخت و ساز و تغییر کاربری اراضی کشاورزی و منابع طبیعی می‌پردازند.

وی ادامه داد: با تخریب کنندگان عرصه‌های ملی، زمین‌های کشاورزی و سودجویان در ایام تعطیلات عید نوروز برخورد قاطع می‌شود.

سردار رحیمی گفت: با راه اندازی قرارگاه امین هم اکنون صدها پرونده مفاسد اقتصادی با عناوین مختلف با مرکزیت استان‌ها تشکیل شده و دست بررسی کارشناسان است.

رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا افزود: افراد سودجو همیشه به دنبال اهداف شوم خودشان هستند و با توجه به وضعیت فعلی جامعه ضرورت دارد دستگاه‌ها به وظایف خودشان عمل کنند، یکی از این دستگاه‌ها که به طور جدی به مساله مبارزه با قاچاق کالا و ارز می‌تواند کمک کند، انتظامی کل کشور است.

ضرورت برخورد با جنگل خواری

همچنین استاندار مازندران بیان داشت: قرارگاه صیانت از جنگل و زمین استان، امسال با هدف برخورد جدی تر با جنگل خواری، فعالیت خود را با همکاری همه مسوولان سه قوه و حمایت ویژه نماینده ولی فقیه در استان ادامه می دهد.

سید محمود حسینی پور اظهار داشت: حفاظت محیط زیست، حفظ منابع طبیعی، رعایت و آزاد سازی حریم رودخانه ها و ایجاد صنایع مادر مازندران نیاز حمایت ملی است، که همسو با این رویکرد، همه مسوولان سه قوه به همراه نماینده ولی فقیه در استان و ائمه جمعه ها باید به این نظام مسایل ملی استان توجه ویژه‌ای داشته باشیم.

وی با بیان این مطلب که مهمترین ماموریت کارگروه ویژه مقابله با تعروض و جنگل استان این است که نه تنها اجازه تصرف و تعرض به اراضی ملی و جنگلی را در هیچ نقطه ای از استان با همکاری مردم را نخواهد داد، بلکه تمامی احکامی را که تاکنون برای رفع تصرف اراضی ملی، جنگلی و ساحلی از سوی دستگاه قضایی صادر شده، با قوت به اجرا شده تا جلوی رانت خواری، مفسدان اقتصادی و زیاده خواهی افرادی که دست تعرض به انفال دراز می کنند، گرفته شود.

حسینی پور افزود: استان مازندران حدود۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار مساحت دارد که از این مقدار حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار آن عرصه های طبیعی شامل جنگل و مرتع است.

استاندار مازندران گفت: برای حفاظت و مدیریت عرصه های طبیعی مازندران دو اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری در ساری و نوشهر فعالیت دارند که منطقه ساری حدود ۷۱ درصد و نوشهر حدود ۲۹ درصد این عرصه ها را مدیریت می کند.

جنگل های هیرکانی در زبان رایج و عامیانه مردم ایران جنگل های شمال نامیده می شود و این جنگل ها متراکم ترین ناحیه جنگلی ایران را تشکیل می دهند. این جنگل ها که در جنوب دریای خزر قرار گرفته اند بین کشورهای ایران و آذربایجان مشترک هستند. جنگل های هیرکانی از سال های بسیار دور به جا مانده اند و حتی برخی عمر آنها را با دایناسورها (دوره سوم زمین شناسی) برابر می دانند.

البته این جنگل ها را به دلیل قرار گیری در مجاورت دریای خزر، به نام کاسپینی – هیرکانی (Caspian Hyrcanian mixed forests) نیز می شناسند.

ارتفاع رویش درختان هیرکانی از سطح دریا آغاز می شود و تا ۲ هزار و ۸۰۰ متری ادامه می یابد. این پوشش گیاهی زمانی ۵۵ هزار کیلومتر مربع مساحت داشت که تاکنون ۵۱ درصد آن منقرض شده و تنها از ۱۰ درصد آن حفاظت صورت می گیرد.

همچنین در حال حاضر جنگلهای هیرکانی از غنی ترین اکوسیستم های جهان محسوب می شوند به طوری که بیش از ۲۹۶ گونه پرنده و در حدود ۶۰۰ گونه پستاندار، ۶۷ گونه ماهی، ۲۹ گونه خزنده و ۱۵۰ گونه درختی و بوته ای بومی (اندمیک) مانند درختان انجیلی و شمشاد در این جنگل ها زندگی می کنند.

از گونه های پرندگان ساکن در اکوسیستم جنگلهای هیرکانی می توان به گنجشک سانان، سار، دارکوب، اردک نوک پهن، قرقاول خزری، کبک، بلدرچین، کبوتر جنگلی، شاهین، قوش، دال، قرقی، اردک خاکستری، عقاب و جغد اشاره کرد و از گونه های پستانداران ساکن در این زیست بوم می توان مرال، شوکا، گرگ، گراز، خرس قهوه ای، روباه سر دو سیاه، شغال، سمور، تشی، خارپشت، موش جنگلی، خرگوش، گربه وحشی، گورکن و اسبچه خزر را نام برد.

درختان این جنگل ها از نوع مختلط پهن برگ حاشیه جنوب دریای خزر است که با آب و هوای نیمه مدیترانه ای و مرطوب سازگارند. جنگل های هیرکانی بر اساس ارتفاعی که در آن هستند (سطح دریا، کوهپایه های کم ارتفاع، کوهپایه های بلند، نقاط خیلی مرتفع) غالباً پوشش گیاهی متفاوتی دارند. از معروف ترین درختان این جنگل ها می توان راش، بلوط، توسکا، نارون، زبان گنجشک و شمشاد را نام برد.

به طور کلی از نظر علمی در عرض های جغرافیایی بیش از ۴۰ درجه جنگل، شرایط برای رشد درختان راش وجود ندارد، اما در جنگل های هیرکانی ایران که به طور متوسط در عرض ۳۸ درجه قرار گرفته اند، توده های فشرده درخت راش به صورت انبوه رشد کرده اند که از این نظر منحصر بفرد هستند.

استان مازندران در مجموع حدود ۵۴ درصد از عرصه های جنگلی شمال کشور را در اختیار دارد و همچنین نیمی از جنگل های هیرکانی ثبت شده در سازمان جهانی یونسکو در جغرافیای مازندران واقع است.

مازندران حدود ۴۶۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی و باغی دارد که در آنها سالانه بیش از هشت میلیون تن محصول تولید می شود. این استان در تولید ۱۵ نوع از محصولات کشاورزی و باغی هم رتبه اول تا سوم کشور را دارد، ظرفیت این شرایط در حالی است که تغییر غیرمجاز کاربری اراضی کشاورزی و باغی در مازندران همچنان از چالش‌های مهم این استان محسوب می‌شود.