چرا باید زود بخوابیم؟

دکتر علی زکی‌ئی با بیان اینکه اختلال خواب از مشکلات رایج سلامت در جوامع مدرن است و یکی از نیازهای اساسی هر انسانی است و تقریباً یک سوم دوران زندگی انسانها در خواب طی می‌شود به ایرنا گفت : خواب، بخشی از زمان که جدای از زندگی روزانه باشد نیست، بلکه نیازی حیاتی است که طی آن بدن ما نوسازی شده و اساس یک زندگی سالم و طولانی را تشکیل می‌دهد. اختلالات خواب طیف گسترده ای از مشکلات است که در فرد بروز می کند که مهمترین آنها بی خوابی، آپنه خواب، کابوس ها و مشکلاتی از این دست است.

وی با اشاره به اینکه اگر یک نفر یک شب خوابش نبرد، این فرد بیمار نیست و وقتی ما از بیماری صحبت می کنیم باید ملاک ها و نشانه هایی وجود داشته باشد در ادامه افزود : به شکل خلاصه بی خوابی شامل علائمی از قبیل؛ اشکال در شروع و حفظ خواب و بیدار شدن زودهنگام است، که پیامد این علائم ناراحتی چشمگیر بالینی یا افت کارکردهای اجتماعی، شغلی، آموزشی، تحصیلی، رفتاری یا دیگر حوزه های کارکردی است. مشکل خواب دست کم سه شب در هفته روی می دهد و حداقل برای سه ماه وجود دارد پس علائم مشخص دارد و پیامد هم دارد علاوه بر این مدت زمان آن هم مشخص است و درمان این نوع اختلال هم طیفی از درمان های داروئی و غیر داروئی است.

دکتر زکی‌ئی با تاکید براینکه خواب نیاز حیاتی بشر است، خوب اگر این نیاز برآورده نشود یا به شکل ناقص باشد می تواند پیامدهایی در پی داشته باشد گفت : واقعیت این است که این مساله می تواند مشکلات جدی در پی داشته باشد، زیرا که پژوهش ها نشان میدهد که پایین بودن کیفیت خواب پیامدهای گوناگونی از جمله نقص در عملکرد اجرایی و توانمندی مغز برای طراحی و سازماندهی فعالیتها و دقت کردن در امور دارد ضمن اینکه آسیب در عملکرد سیستم ایمنی و تنظیم متابولیسم، خلاقیت و حافظه، حوادث و آسیب ها، مشکلات رفتاری و اختلال در عملکرد عصبی- رفتاری که همگی می تواند ناشی از کیفیت پایین خواب باشد. همچنین آپنه خواب می تواند باعث ایجاد فشار خون، نارسایی قلبی و سکته مغزی شود و از طرف دیگر هزینه های درمان این اختلال ها زیاد است.

این متخصص روانشناس با بیان اینکه ارائه آمار از تعداد افراد درگیر به بی خوابی کار ساده ای نیست و این افراد به راحتی شناسایی نمی شوند چراکه نحوه سنجش و اندازه گیری آنها هم خیلی مهم است اما در این خصوص افزود : اما نتایج مطالعات بر روی گروههای مختلف نشان داده که شیوع کیفیت نامطلوب خواب در پرستاران ۷۷ درصد، در رانندگان کامیون ۶۱ درصد و در دانشجویان ۷۲ درصد گزارش شده است و در عین حال هم شیوع بی خوابی بین ۲۰ تا ۴۰ درصد در کل جوامع است و به تناسب این آمار در استان کرمانشاه هم بدین شکل هست مثلا خود ما یک پژوهش انجام دادیم که نشان می داد ۵۷ درصد کودکان در سن مدرسه با مشکلات خواب مواجه هستند و یا اینکه ۴/۴۴ درصد افراد در سن ۱۸ تا ۳۵ سال یعنی جمعیت جوان ما، دارای کیفیت خواب نامطلوب هستند، یعنی مشکل خواب دارند.

وی با اشاره به اینکه درمان این بیماری ها نیازمند کار تیمی است که در دنیا هم مورد توجه ویژه قرار دارد چراکه بررسی و تشخیص آن نیازمند تخصص و است و متخصص هم در این زمینه کم است گفت : در کشور ما نیز مراکز درمانی اندک است و فقط چند شهر دارای مرکز تخصصی در این زمینه هستند، که خوشبختانه کرمانشاه جز این شهرهاست. مرکز درمانی تحقیقاتی اختلالات خواب کرمانشاه وابسته به دانشگاه علوم پزشکی که در بیمارستان فارابی مستقر است که یک مرکز تخصصی پیشرفته است و نه تنها در ایران بلکه در دنیا شناخته شده است. این مرکز دارای تیم قوی متشکل از چندین رشته تخصصی است و دارای امکانات لازم تشخیصی از جمله پلی سومنوگرافی و FMRI است و همچنین این مرکز دارای ۲ تخت است که بیماران را بستری می کند و از آنان تست خواب می گیرد.

این متخصص و فوق دکتری در اختلالات خواب بر رعایت بهداشت خواب و آموزش آن به مردم تاکید کرد و گفت : متاسفانه در بین مردم فرهنگ بد خوابی شکل گرفته و سبک زندگی مردم به شکلی شده است که شب بیدار ماندن و دیر خوابیدن یک عادت شده است. توصیه ما این هست که مردم شب زود بخوابند زیرا این توصیه، نتیجه سال ها کار تحقیقاتی است و از طرف دیگر مصرف خودسرانه داروها که مردم به راحتی دسترسی دارند و فکر می کنند این داروها می توانند به بهتر شدن خواب آنها کمک کند در حالی که چنین نیست و افراد را با عوارض وحشتناکی مواجه می کند.