«ایلان ماسک» در آمریکای لاتین به دنبال چیست؟

به گزارش ایرنا، ایلان ماسک در روزهای اخیر پیام‌های متعددی در مورد تعلیق شبکه اجتماعی خود (ایکس) در برزیل منتشر کرده است و چند هفته قبل نیز از ایکس برای ارسال پیام‌های توهین‌آمیز به نیکلاس مادورو رئیس‌جمهوری ونزوئلا استفاده و حتی مادورو را به مبارزه دعوت کرد.

لولا داسیلوا رئیس‌جمهوری برزیل دوشنبه گذشته در مصاحبه با شبکه سی‌ان‌ان مستقر در این کشور گفت: جهان مجبور نیست هر چیز از سمت راست افراطیِ ماسک را فقط به خاطر ثروتمند بودن او تحمل کند.

دادگاه عالی برزیل پس از اینکه ماسک از تعیین نماینده قانونی شرکت ایکس در این کشور خودداری کرد، حکم تعلیق این شبکه اجتماعی را صادر کرد. ماسک که خود را حامی «آزادی بیان مطلق» می‌نامد، از پیروی از دستور مسدود کردن چندین حساب کاربری ایکس به عنوان بخشی از تحقیقات گسترده در مورد نشر اطلاعات نادرست و سخنان نفرت‌انگیز با هدف تضعیف دموکراسی برزیل خودداری کرده بود.

پروژه‌های ماسک

بخش اسپانیایی‌زبان تارنمای شبکه آمریکایی سی‌ان‌ان در گزارشی با عنوان «منافع ایلان ماسک در آمریکای لاتین چیست؟» آورده است: تسلا، شرکت ماسک که پیشگام در توسعه خودروهای الکتریکی است، توجه خود را به منطقه موسوم به مثلث لیتیوم(مشترک میان آرژانتین، بولیوی و شیلی)، معطوف کرده است؛ هر چند تا کنون هیچ اطلاعیه رسمی از سوی تسلا در این زمینه منتشر نشده است. بر اساس گزارش سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده که در ژانویه گذشته (دی- بهمن) منتشر شد، مثلث لیتیوم، بیش از ۵۰ درصد از ذخایر جهانی این ماده معدنی سفیدرنگ با اهمیت بالای استراتژیک در بخش فناوری را در خود جای داده که عنصری کلیدی برای باتری‌های قابل شارژ است.

ماسک در سال ۲۰۲۳ از ساخت کارخانه تسلا در مکزیک خبر داد اما در ماه ژوئیه (تیر- مرداد) گفت سرمایه‌گذاری متوقف شده و در انتظار نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در نوامبر آینده است؛ انتخاباتی که ماسک به طور تمام قد از دونالد ترامپ جمهوری‌خواه حمایت می‌کند. ایلان ماسک به سرمایه‌گذاران گفت، ترامپ وعده داده است که در صورت پیروزی در انتخابات، بر تولید مکزیک تعرفه اعمال کند. ماسک همچنین پیشنهاد ترامپ برای ریاست «کمیسیون کارآیی دولت» را پذیرفته است.

شرکت استارلینک ماسک که خدمات اینترنت ماهواره‌ای ارائه می‌دهد نیز در دو سال گذشته در اکثر کشورهای آمریکای لاتین فعالیت خود را آغاز کرد.

برزیل نیز بازار بزرگی برای پلتفرم ایکس است؛ بر اساس گزارش گروه تحقیقات بازار Emarketer، حدود ۴۰ میلیون برزیلی، حدود یک پنجم جمعیت، حداقل یک بار در ماه از ایکس استفاده می‌کردند.

تجارت و ایدئولوژی

ماریانا سِندرا تحلیلگر سیاسی و محقق دانشگاه Deusto در اسپانیا معتقد است: منافع اقتصادی بسیار واضح در پشت اتحادهایی وجود دارد که ماسک با خاویر میلی رئیس‌جمهوری آرژانتین یا با ژائیر بولسونارو رئیس‌جمهوری سابق برزیل ایجاد کرده است، در عین حال مسئله سازگاری ایدئولوژیک نیز وجود دارد.

این کارشناس در مورد پیوند ماسک و میلِی تصریح کرد که هر دو بر سر این موضوع توافق نظر دارند که دولت به منزله یک مانع است و آن را دشمن می‌بینند. به گفته این محقق، ماسک در مورد رهبرانی در شبکه‌های اجتماعی که انتظار دارد از آن‌ها مزایایی مانند معافیت‌های مالیاتی یا اصلاحات نظارتی دریافت کند، مثبت صحبت می‌کند. وی افزود: او یک تاجر است و آن را خیلی صریح می‌گوید.

سی‌ان‌ان در ادامه آورده است: ماسک اگرچه با دولت و دادگستری برزیل درگیر است و خواستار سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تر مهاجرتی در مرز جنوبی آمریکا است، با این حال در شبکه‌های اجتماعی طوری خود را نشان می‌دهد که گویی با این منطقه دشمنی ندارد. میلی که خود را یک «آنارکو سرمایه‌دار» معرفی می‌کند، در ماه آوریل به تگزاس سفر کرد، با ماسک در کارخانه تسلا دیدن کرد و در مواجهه با مناقشه قضایی با برازیلیا به او پیشنهاد حمایت داد. ماسک سرمایه‌گذاری در آرژانتین را توصیه کرده است و در روزهای اخیر خطاب به میلِی در ایکس گفت: نمونه‌ای که شما با آرژانتین به نمایش می‌گذارید، الگویی مفید برای بقیه جهان خواهد بود». بولسونارو رئیس‌جمهوری سابق برزیل نیز ماسک را «افسانه آزادی» نامید و در سال ۲۰۲۲ به او یک مدال رسمی اعطا کرد.

خوان گابریل توکاتلیان کارشناس علوم سیاسی، رهبرانی که ایلان ماسک به آن‌ها نزدیک می‌شود را «بین‌الملل ارتجاعی» می‌نامد که با تمجید و تحسین گذشته و رد جریان‌های مترقی و آنچه که آن‌ها کمونیسم می‌دانند، در غرب مورد توجه قرار گرفته‌ است.

در سال‌های اخیر، ماسک، ثروتمندترین مرد جهان بر اساس رتبه‌بندی فوربس و بلومبرگ، به طور فزاینده‌ای خود را با سیاست‌های جناح راست همسو کرده و پیام‌هایی را در ایکس به نفع ایدئولوژی‌های ضد مهاجرتی و مخالفت با سیاست‌های تنوع‌گرایی و شمولیت به اشتراک می‌گذارد. زمانی که ماسک، ایکس را به قیمتی بالاتر از بازار خرید، گفت که این کار را به خاطر وظیفه حفظ آزادی بیان و بحث آزاد انجام داده است. از آن زمان سیاست‌های تعدیل را کاهش داده و حساب‌هایی را که پیشتر به دلیل نقض خط‌مشی‌های این پلتفرم مسدود شده بودند، بازگرداند.

سندرا در این باره خاطرنشان کرد: بسیار مهم است که به این فکر کنید که چرا ماسک، توییتر را خرید. او تاجری نیست که از بخش مخابرات یا رسانه آمده باشد. او می‌خواهد تاثیر بگذارد و قدرت رسانه‌ای داشته باشد. این پلتفرم، به رغم صحبت‌های ماسک، در نهایت توسط قدرت اقتصادی کنترل می‌شود.

در بحبوحه رویارویی او با مادورو پس از انتخابات ریاست جمهوری در ونزوئلا، زمانی که برخی از دولت‌ها به مادورو به دلیل اعلام پیروزی رسمی توسط شورای ملی انتخابات تبریک گفتند و برخی دیگر خواستار انتشار نتایج کامل شدند، حساب کاربری رئیس‌جمهوری ونزوئلا، نشان تایید خاکستری، مختص مقام‌های دولتی را از دست داد.

در فضای انتخاباتی ونزوئلا، نقش شبکه‌های مجازی و شخص ایلان ماسک را نمی‌توان انکار کرد. با توجه به انتشار و بازنشر روزانه ده‌ها پیام توسط ایلان ماسک با موضوع تقلب در انتخابات ونزوئلا، اینطور به نظر می‌رسد که افرادی با این میزان توانایی تاثیرگذاری بر افکار عمومی به ابزار آمریکا و غرب برای مقابله با دولت‌های ضدامپریالیستی تبدیل شده‌اند.

ازکیل سافرشتاین جامعه‌شناس و محقق در شورای ملی تحقیقات علمی و فنی آرژانتین (Conicet)، به سی‌ان‌ان گفت که مفهوم آزادی بیان ماسک «بر اساس علایق خاصی تفسیر می‌شود که در ارجاعات او به لیبرالیسم مورد نظر وی قابل تفسیر است».

سافرشتاین همچنین تاکید کرد که توجه ماسک به آمریکای لاتین هم با منافع اقتصادی او و هم با نبرد به اصطلاح فرهنگی که ماسک به مرجع آن تبدیل شده است، مطابقت دارد. اغلب گفته می‌شود که نبرد فرهنگی این است که در مورد مسائل اقتصادی صحبت نکنیم، اما من معتقدم که اینطور نیست.