سرنوشت نامعلوم پل راهبردی شهر کرمان

به گزارش ایرنا، پل شهدای خلبان، بخشی از پروژه مهم بزرگراه شهید سلیمانی است که از ۱۱ سال قبل تاکنون به عنوان مسیر دسترسی به موازات بلوار جمهوری اسلامی مطرح بوده و قرار است شرق و غرب شهر کرمان را به هم متصل و ترافیک سنگین این شهر را کم کند.

وقتی می‌گوییم گم شدن اولویت‌بندی در مدیریت شهری کرمان، یعنی چه بسا اگر پل شهدای خلبان طی سال های گذشته به سرانجام افتتاح می رسید، شاید دیگر نیازی به هزینه‌کردهای بسیار برای پل کشاورز نبود که ساخته شد و حرف و حدیث ها از کارآیی آن، همانند برخی از دیگر پروژه های مهم شهری مثل میدان آزادی همچنان ادامه دارد؛ و حالا که ساخت آن در دستور کار قرار گرفته نیز گویا در اولویت نخست برای تخصیص اعتبار و اتمام زودتر نیست.

از سال ۹۹ تاکنون مسئولان شهر کرمان فاز نخست پروژه بزرگ بزرگراه شهید سلیمانی یعنی از پل کوثر تا پل شهدای خلبان را به طول سه کیلومتر در چند بخش پیگیری کردند و در نهایت خرداد ۱۴۰۲ بخش نخست این فاز از تقاطع بلوار «عطا احمدی» به سمت بلوار «امام حسن (ع)» به بهره برداری رسید.

اما در ادامه اجرای فاز نخست بزرگراه شهید سلیمانی (از پل کوثر تا پل شهدای خلبان) موضوع تملک ۱۴ ملک دغدغه دیگر برنامه‌ریزان شهری بود تا بتوانند هرچه سریع‌تر تکلیف پل شهدای خلبان را پیگیری کنند که البته این دغدغه تملک زمین‌ها با تلاش مسئولان اوایل سال ۱۴۰۳ برطرف شد اما قبل از آن معارضان مختلفی از جمله زمین‌های اداره کل حفاظت محیط زیست نیز به وجود آمد و بخشی از زمین‌های متعلق به این اداره کل نیز در مسیر اجرای پل مشکل‌ساز شده بود.

یکی از موانع مهم اجرای پل راهبردی و مهم شهدای خلبان در مسیر اجرای بزرگراه شهید سلیمانی این کلانشهر، زمین‌های متعلق به اداره‌کل محیط زیست استان بود، زمین‌هایی که توافق بر سر آنها از سال ۱۴۰۲ مطرح شد و زمان زیادی را از اجرای پروژه شهدای خلبان گرفت؛ چالش زمین های محیط زیست هراز چندگاهی در نشست‌های متعدد شورای ششم مطرح می‌شد و در نهایت حل معارض های محیط زیست در مسیر اجرای پل شهدای خلبان نیز به هیات دولت ارجاع تا در آنجا در مورد آن تصمیم گرفته شود و این باعث شد که طرح آزادسازی زمین‌های محیط زیست در مسیر اجرای پل شهدای خلبان در نوبت برای بررسی و تصویب در کمیسیون مستندسازی در تهران قرار گیرد و خیلی نگذشت که در آبان همان سال البته با تغییر مدیرکل محیط زیست، کار تسهیل شد؛ محیط زیست با مجموعه شهرداری تفاهم‌نامه اولیه امضا کرد و این خبر خوب را داد که حل مشکلات ترافیک و گره‌های ترافیکی، خود اقدامی زیست محیطی و در جهت کاهش آلودگی ناشی از خودروها است.

اما بعد از رفع مانع مهم زمین‌های محیط زیست، همکاری نکردن یک واحد سنگبری بخش خصوصی هم از دیگر مشکلات مهم بر سر اجرای پل شهدای خلبان بود، مشکلی که با وجود پیگیری مسئولان امر نتوانست رضایت سنگبری خصوصی را به‌راحتی و از مسیر روان حل کند و این واحد حاضر به توافق با شهرداری نشد تا اینکه این موضوع هم باعث جابه جایی، تغییر طرح و طولانی شدن اجرای پل شهدای خلبان شد تا جایی که این سنگ اندازی ها به آنجا رسید که شورای ششم از ورود دستگاه قضا بر سر حل معارضات پل شهدای خلبان خبر دهد و رییس کمیسیون عمران و شهرسازی شورای شهر کرمان آبان سال گذشته در یکی از نشست های شورا گفت که در کمیسیون عمران تعیین شده اگر مساله معارض‌های اجرای پروژه راهبردی پل شهدای خلبان به صورت عادی حل نشود موضوع از طریق رویه‌های قضایی پیگیری شود.

کلاف در هم‌پیچیده پل شهدای خلبان فقط به معارض زمین‌ها ختم نشد و رییس کمیسیون عمران و شهرسازی شورای شهر کرمان در یکی از نشست‌های شورای شهر گفت که با وجود برگزاری جلسات و مشخص شدن پیمانکار، اداره برق نیز برای در اختیار قرار دادن تجهیزات همکاری لازم را در مورد پل شهدای خلبان نکرده است.

همه این اتفاقات متعدد بر سر راه اجرای پل شهدای خلبان آن را به یک از معضلات مهم شهر کرمان تبدیل کرد که انگار قرار نبود مشکلات این پروژه حل شود؛ یک وقت تملک زمین‌ها مشکل‌ساز بود یک وقت دیگر همکاری نکردن اداره برق و یک وقت هم زمین‌های محیط زیست، البته ادعای توجه نکردن شورای ششم به مسائل این پل مهم بی انصافی است، مشکلات آن در ۶ ماهه نخست امسال موضوع پرتکرار شورا بود تا اینکه ۱۹ شهریورماه در یکصد و هفتاد و دومین نشست علنی شورای اسلامی شهر کرمان رییس کمیسیون عمران شورای شهر کرمان در مورد پروژه گفت که با وجود پیگیری‌های خوب در مقاطع مختلف به دلایل گوناگون طولانی و خارج از حوصله، جمع بندی شده که تا پایان سال ۱۴۰۳ فاز یک و ۲ این پروژه به بهره‌برداری برسد که البته اجرایی شدن این مهم نیاز به رصد روزانه دارد. منصور ایرانمنش در همان نشست تاکید کرده بود که فاز و یک ۲ این پروژه تا پایان امسال به اتمام می‌رسد.

اتمام پل شهدای خلبان آن هم تا پایان امسال جسته و گریخته از سوی اعضای شورا مطرح می‌شد اما آنچه که ما از روند اجرا و پیشرفت پروژه می‌دیدیم بعید به نظر می‌رسید تا چند ماه تمام شود آن هم در زمانی که پروژه‌های زیادی در شهر کرمان همزمان زخمی شده و خود همین کار نیز علیه شهردار که این رویکرد را اتخاذ کرده و از آن دفاع می کرد، خبرساز شوده بود؛ مانند پروژه تقاطع غیرهمسطح شهید یونس زنگی آبادی(سه راهی شرف آباد) که آن هم مسئولان شهری درباره‌اش می گفتند قرار است تا شروع سالگرد شهید سلیمانی به اتمام برسد و اینجا سئوالی مطرح می‌شد که چطور می‌شود شهری با بودجه مشخص و نه چندان زیاد بتواند چند پروژه کلان را با هم به اتمام برساند و اینجا بود که در اذهان این انگاره شکل گرفت که می شود مصداق "سنگ بزرگ علامت نزدن است".

البته اینکه پل شهدای خلبان چندبعدی و کاری با مهندسی پیچیده و سخت است جای بحث زیادی ندارد و ایرانمنش به عنوان کلیدی ترین عضو شورا در اظهارنظر در مورد این پل در صحبت‌های متعددی همواره می‌گفت که حجم کار در این پروژه به اندازه سه یا چهار پروژه‌ای است که قرارگاه خاتم در سطح شهر کرمان اجرا کرده است، اما بیشتر از اینکه کار مهندسی زمینه سختی و مشکلات این پل باشد، بحث های اداری مانند معارضات برق،آب و اداره محیط زیست در طولانی شدن آن تاثیر بیشتری داشت.

همه ما به همین چند مشکل مطرح شده دلخوش بودیم و امیدوار به حل آنها و در نهایت اجرای کامل پل که ناگهان در شهریور امسال شهردار کرمان از مشکل جدید دیگری بر سر راه پروژه پل شهدای خلبان خبر داد، مشکلی مالی که طبق آن شهردار در نشست علنی شورا از اعضای شورا خواست پیشنهاد تخصیص بودجه ۴۲۰ میلیارد ریالی به منظور انتقال خط لوله شرکت آب برای جابه جایی تاسیسات شهری تقاطع غیرهمسطح شهدای خلبان را بررسی کنند و به آن رای دهند؛ موضوعی که نشان داد "هر دم از این باغ بری می رسد، تازه‌تر از تازه‌تری می‌رسد".

البته شهردار کرمان هم در همین زمینه گفته بود اگر این بودجه تخصیص داده نشود، کار پروژه شهدای خلبان با وقفه روبه رو می شود و تاکید کرده بود اداره آبفا برای این جابه جایی گفته چون در بودجه امسال این طرح دیده نشده نمی توان برای آن پولی پرداخت.

برداشتن این سنگ جدید بر سر پروژه شهدای خلبان هم قهرمان جدیدی طلب می کرد اما چه سود که در نشست همین شورا که می گفت اجرای پل شهدای خلبان اولویت است، تخصص این بودجه ۴۲۰ میلیارد ریالی رای نیاورد و اعضای شورا در پاسخ به نامه شهرداری کرمان بابت انتقال خط لوله شرکت آب برای جابه جایی تاسیسات شهری تقاطع غیرهمسطح شهدای خلبان رای گیری کردند و با توجه به تبصره ۲ بند ۹ ماده ۲ در قانون درآمد پایدار و هزینه شهرداری ها، با پیشنهاد شهرداری موافقت نشد.

آب پاکی عضو شورا؟

با همه آنچه گفته شد مشکلات پروژه پل شهدای خلبان حل نشد که نشد تا جایی که در تازه‌ترین اظهارنظرها در مورد آن، ۲۳ مهر امسال محمد امینی زاده رییس کمیسیون حقوقی، نظارت و ارزیابی شورای شهر کرمان در یکی از نشست های علنی شورا گفت که در جلسه‌ای که برای پروژه روگذر شهدای خلبان(شهرک غدیر، به عنوان حلقه اتصال شرق و غرب شهر) برگزار شده مشکلات پرداختی و معارض ها برای این پروژه همچنان وجود دارد؛ در خصوص معارضان، شهرداری کم‌کاری نکرده است اما درخواست داریم نهادهای نظارتی ورود کنند تا مشکل این پروژه مشکل حل شود.

حسین چناریان رییس کمیسیون بودجه، منابع پایدار و سرمایه گذاری شورای شهر کرمان هم همان روز گفته بود که پروژه پل شهدای خلبان با وجود نواقص و چالش ها بعید است که به‌زودی به بهره برداری برسد و این صحبت های چناریان در ۲۳ مهرماه در حالی بود که ایرانمنش رییس کمیسیون عمران و شهرسازی شورای اسلامی شهر کرمان ۱۴ روز پس از آن (هفتم آبان امسال)گفت که در مورد اتمام تقاطع شهدای خلبان برخی تعهدات انجام نشده است "که امیدواریم با انجام تعهدات این پروژه تا پایان سال به اتمام برسد زیرا مردم صبر و همکاری کرده‌اند و منتظر هستند؛ اگر این پروژه به سال آینده موکول شود، برای مردم مشکل ایجاد می‌شود."

اینجاست که باز سئوال ایجاد می‌شود چرا مسئولان شهری بر سر انجام این پروژه مهم، راهبردی و اولویت دار تا پایان امسال اتفاق نظر ندارند و مسئول بودجه شهری در شورا می گوید بعید است این پروژه شهدای خلبان به بهره‌برداری تا پایان امسال برسد و رییس کمیسیون عمران و شهرسازی شورای اسلامی شهر هم می‌گوید باید برسد چون مردم منتظر هستند؟.

صرفنظر از نقدی که اعضای شورا به شهردار کرمان داشتند که همزمان چند پروژه مهم را شروع کرد، این سئوال از شهرداری و شورا مطرح است که چرا باید پروژه ها و هزینه کردها از منابع موجود با توجه به اولویت بندی شهر و مردم پیش نرود؟ آیا نمی توان و نمی شد، اعتبارات برخی پروژه ها با اولویت های دیگر مدیریت و برای پلی که غرب و شرق شهر را به هم متصل می کند گذاشت تا سریع تر به سرانجام برسد؟.

مگر نه اینکه غیر از تردد انبوه خودروها در مسیر الغدیر و همین پل شهدای خلبان که مسیر دسترسی چندین شهرک و نیز شهر اختیارآباد را تشکیل داده، این پروژه، کاهش ترافیک بلوارهای جمهوری، حمزه، کوثر، میدان آزادی، شهید صدوقی و دیگر مسیرهای مهم شهر را نیز به دنبال دارد و نباید فراموش کنیم که مهمانان ورودی شهر از طریق فرودگاه، از این ترافیک نجات پیدا می کنند؟.

و شاه‌کلید این نقدها و مباحث اینکه به گفته بسیاری از کارشناسان، اگر مدیریت شهری کرمان به ویژه در دوره های قبلی، اگر به جای احداث پل کشاورز در بلوار جمهوری، ابتدا اعتبار و دغدغه به کار گرفته شده را از همان سال های قبل با اولویت برای احداث پل شهدای خلبان به کار گرفته بود، به احتمال زیاد، نیازی به احداث آن پل (کشاورز) و هزینه‌کرد اعتبارات آن نیز نبود و امروز شاهد نبودیم که پلی راهبردی و مهم که از ابعاد چندبعدی اهمیت برخوردار است و به همین علت، ساخت آن نیز پیچیده تر و سخت تر از پروژه های دیگر است، اینچنین مورد بی مهری در اولویت بندی ها و تزریق اعتبار قرار گیرد و شهر و مردم نیز آسیب های آن را تحمل کنند.

این حلقه های مفقوده در اولویت بندی مدیریت شهری کرمان درحالی است که این شهر از نظر زیباسازی، مبلمان شهری، فضای سبز و دیگر مسائل حوزه حمل و نقل و ترافیک نیز بسیار مشکل دارد و شهرداری با انباشت چندین ساله مسائل مواجه هستند؛ کرمان به واقع به شورا و شهرداری‌ای نیاز دارد در قامت یک کلانشهر، کارآزموده و باتجربه که بتواند افق های پیش روی توسعه این شهر را در مسیرهایی میان‌بر طی و سال ها عقب‌ماندگی را جبران کند.