نشست ۱۷۸ اوپک در وین

تهران- ایرنا- یکصد و هفتاد و هشتمین نشست اوپک و هشتمین نشست وزارتی مشترک اوپک و غیراوپک موسوم به «اوپک پلاس» پنجم و ششم مارس ۲۰۲۰ (۱۵ و ۱۶ اسفند ۱۳۹۸)، در مقر این سازمان در وین برگزار شد.

محور اصلی این نشست‌ها، مقابله با افت قیمت نفت از طریق کاهش سطح تولید کشورهای عضو بود؛ به علت شیوع ویروس کرونا تقاضا برای خرید نفت کاهش یافته و همین امر موجب افت بهای نفت شده است.

موضوع ایجاد ثبات عرضه در بازار نفت و تثبیت قیمت این کالای استراتژیک مهمترین محور گفت وگوها در وین بود که البته به علت حاصل نشدن توافق میان تولیدکنندگان داخل و خارج اوپک تنش در قیمت نفت خام را به همراه داشت.

نشست ۱۷۸ در میانه‌های اسفند ۱۳۹۸ در مقر این سازمان در وین با هدف بررسی پیامدهای منفی ویروس کرونا برگزار شد. پس از شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان، میزان تقاضا برای نفت به‌شدت کاهش یافت. در هفته‌های پیش از این نشست، تاثیر کرونا بر بازار نفت آنقدر وسیع شد که ارزش طلای سیاه در یک هفته بیش از ۱۹ درصد پایین آمد و نفت برنت به زیر ۵۰ دلار در هر بشکه سقوط کرد.

کاهش سطح تولید کشورهای عضو این سازمان مهمترین راهکاری بود که پیش از برگزاری این نشست مطرح می‌شد و بسیاری از کشورهای عضو این سازمان هم از راهکار مدیریت بازار برای بهبود بهای نفت استقبال می‌کردند.

به علت مخالفت روسیه با پیشنهاد کمیته نظارتی اوپک پلاس مبنی بر کاهش بیشتر تولید، قیمت نفت روند کاهشی پیدا کرد. کمیته نظارتی اوپک پلاس، موضوع کاهش روزانه ۱.۵ میلیون بشکه بیشتر را به‌خاطر شیوع کرونا و پیش‌بینی برای رکود اقتصاد جهانی مطرح کرد اما هیات روسیه با کاهش بیشتر تولید نفت در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۰ مخالف بود. مقام‌های روسیه نشان دادند با سطح قیمتی آن زمان که هر بشکه نفت بین ۴۰ تا ۴۵ دلار بود، موافقند. 

همراه نشدن روسیه در راهکار اوپک باعث شد تا به‌سرعت قیمت نفت کاهش یابد. «بیژن نامدار زنگنه» وزیر نفت کشورمان نشست وزارتی مشترک سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و غیراوپک را که بدون نتیجه و توافق به سرانجام رسید بدترین نشست تاریخ این سازمان خواند.

روند کاهش قیمت نفت که پس از شکست نشست اوپک حاصل شد و تا چند ماه ادامه یافت به تولیدکنندگان نفت آسیب فراوانی وارد کرد؛ بورس‌های عربی سقوط کردند و سهام آرامکو (عربستان)‌به پایین‌ترین سطح خود رسید ضمن اینکه برخی تحلیل‌ها از ضرر هنگفت روسیه خبر دادند.

سیاست روسیه موجب شد تا در آن زمان قیمت نفت به ۳۰ دلار نزدیک شود. با این اتفاق بزرگ‌ترین سقوط روزانه ارزش نفت از سال ۱۹۹۱ میلادی تا آن زمان به ثبت رسید. پس از اتخاذ این خط مشی، توافق پیشین مسکو و ریاض برای کاهش نفت و تحقق ثبات در بازارها لرزان‌تر شد. عربستان قیمت رسمی فروش نفت خود را کاهش و اقداماتی را برای افزایش تولید در ماه‌های بعد انجام داد. بدین گونه جنگ نفتی میان تولیدکنندگان کلید خورد و توازن بازار همزمان با افزایش عرضه و کاهش تقاضا بیشتر بر هم ریخت. گزارش ایرنا از تحلیل رویترز درباره شطرنج خطرناک عربستان و روسیه را می‌توانید اینجا ملاحظه کنید.

اگرچه در روزهای بعد، رکوردهای سقوط قیمت نفت چند بار شکسته شد اما ادامه بحران شیوع بیماری کرونا و تداوم کاهش تقاضا در بازار انرژی، قیمت نفت خام را به پایین‌ترین سطح در چند دهه اخیر رساند. به اعتقاد تحلیلگران، تصمیم برای ایجاد ثبات نسبی در بازار نفت و بازگشت قیمت به سطوح قبل، تا زمانی که سایه ویروس کرونا بر اقتصادهای جهان وجود دارد، دشوار است.