به گزارش ایرنا، هنوز حدود سه ماه به پایان دوره چهار ساله دولت چهارم با ریاست آیت‌الله خامنه‌ای باقی مانده بود که رحلت امام خمینی(ره) و انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان رهبر انقلاب اسلامی سبب شد فرآیند برگزاری پنجمین دوره انتخابات ریاست جمهوری کمی زودتر از موعد مقرر آغاز شود.
یک سالی می‌شد که جنگ به پایان رسیده بود و بسیاری از چالش‌هایی که کشور در چهار دوره قبلی انتخابات ریاست جمهوری با آن مواجه بود دیگر وجود نداشت یا دست‌کم مانند گذشته برجسته نبود.
از اردیبهشت ۱۳۶۸ وضعیت جسمی امام خمینی(ره) نامساعد شده بود و پس از چند روز هم در نهایت شامگاه ۱۳ خرداد رهبر انقلاب اسلامی چشم از جهان فروبست. فردای آن روز یعنی در ۱۴ خرداد، مجلس خبرگان رهبری جلسه فوق‌العاده‌ای تشکیل داد و با اکثریت آرا آیت‌الله خامنه‌ای که رئیس‌جمهور وقت بود به عنوان رهبر انقلاب اسلامی انتخاب شد و از همان زمان فرآیند برگزاری انتخابات پنجمین دوره ریاست جمهوری شکل گرفت.
پس از انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان رهبر انقلاب اسلامی، وزارت کشور با صدور اطلاعیه‌ای آغاز زودتر از موعد انتخابات را اعلام کرد. ثبت‌نام داوطلبان از ۷ تیر آغاز و ۶ مرداد نیز زمان برگزاری انتخابات تعیین شد.
۷۹ نفر برای شرکت در این انتخابات نام‌نویسی کردند که از میان آن‌ها شورای نگهبان در نهایت صلاحیت ۲ نفر یعنی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و عباس شیبانی را تایید کرد.
در ششمین روز مرداد ۱۶ میلیون و ۴۳۹ هزار و ۲۴۱ نفر که معادل ۵۴.۵۹ درصد جمعیت واجد شرایط کشور بود پای صندوق‌های رأی رفتند تا رئیس دولت پنجم را انتخاب کنند. انتخاباتی که همزمان با آن همه‌پرسی بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز برگزار شد.
مازندران در زمان برگزاری پنجمین دوره انتخابات ریاست جمهوری مانند سایر نقاط کشور شرایط آرام‌تری نسبت به زمان برگزاری چهار انتخابات قبلی داشت. اما در سه سال از چهار سالی که گذشته بود نیز مانند همه استان‌ها روزهای خاص و حساسی را به دلیل مسائل مربوط به جنگ تحمیلی پشت‌سر گذاشته بود.
دامنه جغرافیایی و نظامی جنگ تحمیلی از زمان برگزاری چهارمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تا پایان جنگ به مازندران نیز کشیده شده بود. ارتش رژیم بعث برای آسیب به زیرساخت‌های تامین برق کشور طی سه سال سه بار به نیروگاه نکا حمله هوایی کرد. حمله نخست ۱۵ آذر ۱۳۶۵، حمله دوم ۷ مهر ۱۳۶۶ و حمله سوم نیز ۴ خرداد ۱۳۶۷ رقم خورد که در مجموع ۲۵ نفر از کارکنان نیروگاه در این حملات شهید و ۹۳ نفر هم جانباز شدند.
استاندار مازندران در زمان برگزاری این انتخابات مرتضی حاجی بود که تجربه برگزاری ۲ دوره انتخابات ریاست جمهوری را در سال ۱۳۶۰ و برای دوره‌های دوم و سوم بر عهده داشت و برای سومین بار باید در دومین دوره‌ای که استانداری مازندران را در اختیار گرفته بود انتخابات ریاست جمهوری را برگزار می‌کرد. حاجی تنها استاندار مازندران است که سه دوره انتخابات ریاست جمهوری را در این استان مدیریت کرد.
جمعیت واجد شرایط مازندرانِ آن روز ۲ میلیون و ۱۱۷ هزار و ۶۷۶ نفر بود که از این تعداد یک میلیون و ۲۴۶ هزار و ۱۹ نفر در انتخابات شرکت کردند و مشارکت ۵۸.۸۴ درصدی توسط مازندرانی‌ها ثبت شد. مشارکت انتخاباتی کشور در این دوره ۵۴.۵۹ درصد بود.
در نهایت از مجموع ۱۶ میلیون و ۴۳۹ هزار و ۲۴۱ رأی، حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی با ۱۵ میلیون و ۵۳۷ هزار و ۳۹۴ رأی رئیس‌دولت پنجم و چهارمین رئیس جمهور ایران شد. عباس شیبانی هم ۶۳۲ هزار و ۲۴۷ رأی داشت و ۲۶۹ هزار و ۶۰۰ رأی نیز باطله بود.
یک میلیون و ۲۴۶ هزار و ۱۹ رأیی که مازندرانی‌ها در سال ۱۳۶۸ برای انتخاب رئیس دولت پنجم به صندوق انداختند معادل ۷.۵ درصد کل آراءِ مأخوذه کشور بود.
مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری ۶ روز پس از برگزاری انتخابات و در روز ۱۲ مرداد ۱۳۶۸ برگزار شد و آیت‌الله خامنه‌ای پس از ۲۸ روز تصدی توأم رهبری و ریاست جمهوری، ضمن استعفا از ریاست قوه مجریه با تنفیذ آرای مردم حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی را به این مقام منصوب کردند.