به گزارش ایرنا، عمر دولت سیزدهم به ریاست آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی باید سال ۱۴۰۴ به پایان می‌رسید. اما سانحه تلخ سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهور و همراهانش و شهادت آن‌ها در ارتفاعات ورزقان سبب شد که عمر این دولت پیش از این که سه سال تمام برسد پایان یابد.
مازندران ۲ روز پیش از شهادت رئیس‌جمهور میزبان آیت‌الله رئیسی و تعدادی از اعضای هیئت دولت بود. این استان در روزهای ۲۷ و ۲۸ اردیبهشت برای دومین بار در دوره تقریبا سه ساله ریاست جمهوری آیت‌الله رئیسی میزبان رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت شد.
۲ روز پس از میزبانی مازندرانی‌ها از رئیس‌جمهور و در حالی که هنوز خبرهای مربوط به سفر آیت‌الله رئیسی به این استان در حال انتشار بود، خبر سانحه بالگرد حامل رئیس‌جمهور در ارتفاعات شهرستان ورزقان آذربایجان شرقی روی خروجی رسانه‌های داخلی و خارجی قرار گرفت. پس از حدود ۱۷ ساعت جست‌وجو نیز در نخستین ساعات روز ۳۱ اردیبهشت، پیکر رئیس‌جمهور و همراهانش پیدا شد.
یک روز پس از حادثه طبق اصل ۱۳۱ قانون اساسی و با موافقت رهبر انقلاب، محمد مخبر معاون اول آیت‌الله رئیسی به عنوان مدیر قوه مجریه و سرپرست ریاست جمهوری معرفی شد. بر اساس قانون باید ظرف ۵۰ روز رئیس‌جمهور انتخاب می‌شد. مخبر، محمدباقر قالیباف و غلامحین محسنی اژه‌ای در جلسه سران قوا هشتم تیر را برای برگزاری انتخابات در نظر گرفتند.
پایان دوره ترافیک نامزدها
بلافاصله برنامه‌ریزی‌ها برای برگزاری انتخابات انجام شد و وزارت کشور از ۱۰ تا ۱۴ خرداد طی پنج روز نام‌نویسی نامزدها را انجام داد. طی این مدت ۲۷۸ نفر برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری راهی وزارت کشور شدند. اما با توجه به مقرراتی که به عنوان الزامات نام‌نویسی وضع شده بود مانند ادوار گذشته از همه این افراد نام‌نویسی انجام نشد و در نهایت فقط ۸۰ نفر توانستند به عنوان نامزد نام‌نویسی کنند.
نام‌نویسی سید شمس‌الدین حسینی نماینده رامسر، تنکابن و عباس‌آباد در مجلس شورای اسلامی برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری تا حدودی مورد توجه مازندرانی‌ها و به ویژه مردم غرب مازندران قرار گرفته بود. البته صلاحیت او برای حضور در این رقابت انتخاباتی تایید نشد.
شورای نگهبان از ۱۵ خرداد بررسی صلاحیت نامزدها را آغاز کرد و روز ۲۰ خرداد فهرست نهایی نامزدها را اعلام کرد. با نظر شورای نگهبان ۶ نفر برای شرکت در این انتخابات وارد کارزار رقابت انتخاباتی شدند.
مسعود پزشکیان، سعید جلیلی، مصطفی پورمحمدی، محمدباقر قالیباف، علیرضا زاکانی و سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی به عنوان نامزدهای نهایی این انتخابات از ۲۰ خرداد تا هفتم تیر فرصت داشتند تا فعالیت‌های تبلیغاتی‌شان را آغاز کنند.
آغاز فعالیت‌های تبلیغاتی در مازندران
در همان هفته نخست تبلیغات ستادهای انتخاباتی سه نامزد در مازندران فعال شد. نخستین گام را هم ستاد انتخاباتی مسعود پزشکیان در مازندران برداشت. مهدی یونسی رستمی به عنوان رئیس ستاد انتخاباتی مسعود پزشکیان در مازندران معرفی شد. پس از آن نیز ستادهای انتخاباتی سعید جلیلی و محمدباقر قالیباف در مازندران فعال شدند. ریاست ستاد انتخابات سعید جلیلی را حجت‌الاسلام روح‌الله ترابی‌نسب عهده‌دار شد و منصورعلی زراعی هم رئیس ستاد محمدباقر قالیباف در مازندران شد.
رقابت انتخاباتی در مازندران حول سه نامزد شاخص یعنی مسعود پزشکیان، سعید جلیلی و محمدباقر قالیباف شکل گرفته بود و سه نامزد دیگر ستادی در مازندران تشکیل ندادند.
حال و هوای انتخاباتی از حدود ۱۰ روز مانده به روز رای‌گیری در مازندران پررنگ‌تر و برجسته‌تر شد. حضور برخی چهره‌های شاخص سیاسی و برگزاری همایش‌های انتخاباتی در شهرهای مختلف استان نیز این فرآیند را تقویت کرد.
سخنرانی محمدجواد ظریف در ساری و بابل برای حمایت از مسعود پزشکیان، سخنرانی محسن منصوری معاون اجرایی رئیس دولت سیزدهم در حمایت از سعید جلیلی، سخنرانی علی نیکزاد رئیس ستاد انتخاباتی محمدباقر قالیباف و برگزاری چند برنامه تبلیغاتی سبب شده بود که فضای استان رنگ و بوی انتخابات به خودش بگیرد.
۶ منهای ۲
حضور پنج نامزد از جریان اصولگرایی و یک نامزد مورد حمایت جریان اصلاحات این گمانه‌زنی را از همان ابتدا مطرح کرده بود که احتمالا از میان نامزدهای جریان اصولگرایی در نهایت یک یا ۲ نفرشان باقی می‌مانند و تعدادی دیگر هم نامزد پوششی برای نامزد اصلی این جریان سیاسی هستند. بخشی از این پیش‌بینی درست از آب در آمد و بخشی دیگر هم محقق نشد.
۶ تیر یعنی ۲ روز پیش از انتخابات سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی به نفع جریان اصولگرایی از ادامه حضور در انتخابات انصراف داد. علیرضا زاکانی هم هفتم تیر برای تقویت پایگاه رای نامزدهای جبهه انقلاب کناره‌گیری کرد و در بیانیه‌اش از سعید جلیلی و محمدباقر قالیباف خواست تا به اجماع برسند و یک نفرشان در رقابت باقی بمانند.
اما در حالی که تا واپسین ساعات باقیمانده به زمان آغاز انتخابات احتمال داده می‌شد از بین جلیلی و قالیباف یک نفرشان کناره‌گیری کند، این اجماع اتفاق نیفتاد و انتخابات با حضور چهار نامزد یعنی مسعود پزشکیان، سعید جلیلی، مصطفی پورمحمدی و محمدباقر قالیباف برگزار شد.
هشتم تیر ۱۴۰۳؛ راهیابی پزشکیان و جلیلی به مرحله دوم
صبح هشتم تیر ۱۴۰۳ فرآیند رای‌گیری آغاز شد. ۶۱ میلیون و ۴۵۲ هزار و ۳۲۱ ایرانی واجد شرایط شرکت در این انتخابات بودند که از این تعداد ۲۴ میلیون و ۵۳۵ هزار و ۱۸۵ نفر در داخل و خارج کشور پای صندوق‌های رای رفتند و پایین‌ترین میزان مشارکت همه ادوار انتخابات ریاست جمهوری با مشارکت ۳۹.۹۲ درصدی ثبت شد.
بنا بر اعلام ستاد انتخابات کشور، در انتخابات هشتم تیر مسعود پزشکیان ۱۰ میلیون و ۴۱۵ هزار و ۹۹۱ رای، سعید جلیلی ۹ میلیون و ۴۷۳ هزار و ۲۹۸ رای، محمدباقر قالیباف ۳ میلیون و ۳۸۳ هزار و ۳۴۰ رای و مصطفی پورمحمدی ۲۰۶ هزار و ۳۹۷ رای کسب کردند.
با این حساب هیچ کدام از نامزدها حد نصاب لازم برای پیروزی در انتخابات را کسب نکردند و رقابت انتخاباتی بین مسعود پزشکیان و سعید جلیلی به مرحله دوم کشیده شد.
سکانس نخست انتخابات در مازندران؛ جلیلی اول، پزشکیان دوم
در مازندران جمعیت واجد شرایط رای‌دهی روز هشتم تیر ۲ میلیون و ۴۸۷ هزار و ۲۴۴ نفر اعلام شده بود. یک میلیون و ۴۳ هزار و ۵۷۰ نفر روز هشتم تیر در سه هزار و ۲۲۸ شعبه اخذ رای مازندران آرای خود را به صندوق‌ها انداختند و مشارکت انتخاباتی ۴۲.۰۳ درصدی را ثبت کردند که پایین‌ترین نرخ مشارکت انتخاباتی مازندرانی‌ها در هر ۱۴ دوره انتخابات ریاست جمهوری بود.
سعید جلیلی بیشترین رای مازندرانی‌ها را در انتخابات هشتم تیر کسب کرد و مسعود پزشکیان پس از او رتبه دوم آرای مردم این استان را داشت.
از مجموع آرای ماخوذه انتخابات هشتم تیر ۱۴۰۳ در مازندران، سعید جلیلی با ۴۴۸ هزار و ۳۰۸ رای معادل ۴۳ درصد آرای مردم مازندران نامزد برتر منتخب مازندرانی‌ها شد. مسعود پزشکیان هم با ۴۰۶ هزار و ۴۸۵ رای، ۳۹ درصد کل آرای مازندرانی‌ها را کسب کرد.
محمدباقر قالیباف با ۱۳۲ هزار و ۱۵۱ رای (۱۳ درصد آرا) و مصطفی پورمحمدی با ۹ هزار و ۶۲۹ رای (یک درصد آرا) در رتبه‌های بعدی انتخاب مردم این استان قرار گرفتند.
در این مرحله هشت شهرستان مازندران بین ۳۰ تا ۴۰ درصد، ۱۰ شهرستان بین ۴۰ تا ۵۰ درصد، سه شهرستان بین ۵۰ تا ۶۰ درصد و یک شهرستان بالاتر از ۶۰ درصد مشارکت انتخاباتی داشت که کمترین مشارکت با ۳۲.۱۴ درصد در قائمشهر و بالاترین مشارکت در سوادکوه شمالی ثبت شد.
سکانس دوم انتخابات در مازندران؛ پزشکیان اول، جلیلی دوم
مرحله دوم چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ۱۵ تیر ۱۴۰۳ برای مازندرانی‌ها در همان تعداد شعبه‌ای که روز هشتم تیر فعال بودند برگزار شد. جمعیت واجد شرایط مازندران با توجه به این‌که تا روز رای‌گیری، متولدان ۹ تا ۱۵ تیر ۱۳۸۵ نیز به جمعیت واجد شرایط شرکت در انتخابات افزوده شده بودند اندکی افزایش یافت و به ۲ میلیون و ۴۸۸ هزار و ۸۷۸ نفر رسید.
از فضای انتخاباتی مازندران مانند حال و هوای اجتماعی و انتخاباتی کشور می‌شد دریافت که روز ۱۵ تیر قرار است نرخ مشارکت بیشتر از مرحله نخست باشد. این پیش‌بینی نه فقط در مازندران، بلکه در سایر استان‌ها نیز درست از آب در آمد.
یک میلیون و ۲۹۷ و ۶۳۴ رای در سه هزار و ۲۲۸ شعبه ثابت و سیار رای‌گیری مازندران به صندوق‌ها انداخته شد. یعنی مازندرانی‌ها ۲۵۴ هزار و ۶۴ رای بیشتر نسبت به مرحله نخست ثبت به صندوق انداختند که رشد ۲۴.۳ درصدی تعداد رای‌ها نسبت به مرحله نخست را نشان می‌دهد.
این افزایش استقبال سبب شد که نرخ مشارکت انتخاباتی مازندرانی‌ها در مرحله دوم انتخابات نسبت به مرحله نخست حدود ۱۰ درصد افزایش یابد و از ۴۲.۰۳ درصد به ۵۲.۱ درصد برسد.
وزن رای مازندرانی‌ها به ۲ نامزد نهایی انتخابات چهاردهم نیز تغییر کرد. سعید جلیلی که در مرحله نخست با ۴۴۸ هزار و ۳۰۸ رای ۴۳ درصد آرای مردم این استان را به دست آورد و نامزد برتر منتخب مازندرانی‌ها شده بود، در مرحله دوم ۶۰۱ هزار و ۱۸۵ رای به دست آورد. اما با وجود اضافه شدن ۱۵۲ هزار و ۸۷۷ رای به آرای او و رشد ۳۴ درصدی رای‌هایش در رتبه دوم رای مازندرانی‌ها قرار گرفت.
در این مرحله مسعود پزشکیان در ۱۳ شهرستان مازندران پیشتاز انتخابات بود و در ۹ شهرستان نیز سعید جلیلی آرای اکثریت رای‌دهندگان را کسب کرد.
مسعود پزشکیان هم که در مرحله نخست با ۴۰۶ هزار و ۴۸۵ رای معادل ۳۹ درصد کل رای‌های ثبت شده این استان رتبه دوم آرای مازندرانی‌ها را داشت، در مرحله دوم انتخابات ۶۶۷ هزار و ۳۲۴ رای کسب کرد که معادل ۵۱.۴۳ درصد کل آرای ماخوذه مازندران در روز ۱۵ تیر بود. یعنی طی یک هفته ۲۶۰ هزار و ۸۳۹ رای به آرای او در مازندران افزوده شد.
در کشور نیز نرخ مشارکت انتخاباتی حدود ۱۰ درصد افزایش یافت و از ۳۹ درصد در مرحله نخست به ۴۹ درصد در مرحله دوم رسید.
از مجموع ۳۰ میلیون و ۵۳۰ هزار و ۱۵۷ رأی ثبت شده در روز ۱۵ تیر، مسعود پزشکیان با ۱۶میلیون و ۳۸۴ هزار و ۴۰۳ رأی رئیس دولت چهاردهم و نهمین رئیس‌جمهور ایران شد و سعید جلیلی هم ۱۳میلیون و ۵۳۸ هزار و ۱۷۹ رأی کسب کرد.