در حالی که شطرنج ایران با نسل طلایی خود در چند سال گذشته به بسیاری از ناکامی های آسیایی و جهانی پایان داد و افتخارات تیمی و انفرادی زیادی کسب کرده است اما نوجوانان و جوانان ملی پوش این رشته همواره از نبود یک مربی با دانش خارجی گلایه دارند؛ گلایه هایی که بی دلیل نیست بلکه واقعیتی است که در صورت استمرار به رکود این رشته ورزشی در ایران منجر خواهد شد.
اما چرا حضور یک مربی با دانش خارجی در ایران مهم و ضروری به نظر می رسد؛
روند رو به رشد شطرنج ایران که با قهرمانی در المپیاد زیر ۱۶ سال جهان آغاز شده و هم اکنون نیز ادامه دارد و این نسل توانست افتخارات بسیاری در سطح نوجوانان و جوانان کسب کنند. اما در پس تمام این افتخارات، مشکلاتی پنهان شده که در صورت برطرف نشدن می تواند آسیبی جدی برای شطرنج ایران باشد.
آنچه که در این روزها بیش از پیش از آن سخن به میان می آید استخدام مربی با دانش خارجی برای توسعه این رشته است، زیرا شطرنج به عنوان یک بازی فکری، اصول و قواعدی دارد که به روز شدن از مهمترین آن به شمار می رود. اما آیا استخدام هر مربی می تواند به عنوان یک گام مهم در مسیر توسعه این رشته قلمداد شود؟ بدون شک پاسخ به این پرسش منفی است زیرا لازم است دانشی که از طرف مربیان به تیم تزریق شود، سطحی بالاتر از شطرنج بازان داخلی داشته باشد.
اینکه «ایوان سوکولوف» هلندی نقش تعیین کننده ای در برخی از این افتخارات دارد بر کسی پوشیده نیست، اما زمانی که ۲ نابغه شطرنج ایران (علیرضا فیروجا و پرهام مقصولو) در جمع یکصد شطرنج باز دنیا قرار می گیرند، بدون شک نیاز به مربی بادانش تر از سطح خود دارند و شاید دیگر دانسته های مرد هلندی نتواند آنان را در مسیر پیشرفت قرار دهد.
برخی باور دارند مربیان با دانش خارجی به دلایلی به ایران نخواهند آمد اما حضور بسیاری از بزرگان ورزش در رشته‌های مختلف این پیش فرض را باطل می‌کند. اینکه چرا مربیان شطرنجی مانند لکو مجارستانی، سرگیسیان ارمنستانی و باکرو فرانسوی به ایران نخواهند آمد باید دلیل را در واقعیت‌ها جست و جو کنیم؛ واقعیت‌هایی که در شرایط کنونی شاید بیش از آنکه بعد ورزشی داشته باشد بعد اقتصادی دارد.
بررسی مجموعه مصاحبه‌های مسؤولان، کارشناسان و بازیکنان شطرنج ایران در یک سال گذشته نشان از آن دارد که حضور مربیان خارجی در ایران، تنها یک مانع دارد که آن هم مشکل اقتصادی است. موضوعی که با توجه به نوسانات نرخ ارز بیش از پیش شده است.
برای استفاده از دانش روز نیاز به هزینه هایی است که بتواند یک مربی بادانش برای حضور تمام وقت در ایران راضی کند. این هزینه با بودجه کنونی فدراسیون شطرنج امکان پذیر نیست؛ بودجه ای که ضمن تامین هزینه های جاری در حدی است که تنها می شود یک قرارداد پروازی با مرد هلندی انعقاد شود.
غفلت از شطرنج در سال هایی که نسل طلایی در ایران و آسیا در حال درخشش هستند ممکن است به مانعی برای تداوم این روند تبدیل شود. مانعی که شطرنج بازها را از لحاظ دانش پایین تر از رقیبان خود قرار دهد و در نتیجه به کاهش ریتینگ آنان در سطح جهان منجر شود.
اینکه «سارا سادات خادم الشریعه» در بین ۲ شطرنج باز برتر جهان قرار گرفته و تا کسب مدال جهانی نیز پیش رفت و فیروزجا و مقصودلو در حال رسیدن به ریتینگ ۲۷۰۰ هستند یک اتفاق نیست بلکه نشان از آن دارد، استعدادهای شطرنج در ایران بیشمارند و با به کارگیری آن می شود این رشته را در مسیر پویایی قرار داد.
البته تنها مشکل شطرنج در حال رشد ایران تنها سرمربی خارجی نیست بلکه حضور یک تیم قوی از روانشناسان ورزشی در کنار نوجوانان و جوانان این رشته می تواند در موفقیت ها تاثیر فراوانی داشته باشد. نفرات اصلی این تیم از افراد زیر ۲۰ سال تشکیل شده و شکست احتمالی در برابر بزرگان شطرنج در رقابت های جهانی می تواند آنان را از لحاظ ذهنی تحت تاثیر قرار دهد.
نظر شما