با حضور نیروهای خارجی بحران لیبی وارد مرحله جدیدی شد

این کشور که امروزه با ناآرامی ها و جنگ شدید داخلی رو به رو است توسط دو دولت موازی در شرق و غرب اداره می شود.

غیر از طرابلس که مرکز دولت تحت ریاست "فایز سراج" رئیس دولت وفاق ملی لیبی قلمداد می‌شود، ژنرال خلیفه حفتر به کمک نیروهای وفادار به خود موسوم به "ارتش ملی" دولتی دیگر را به نخست وزیری "عبدالله الثنی" و "عقیله صالح" رییس مجلس نمایندگان لیبی در شهر "طبرق" در شرق این کشور رهبری می‌کند.

وی چندین ماه است که برای تصرف طرابلس به سوی پایتخت لشگر کشی کرده اما همچنان با مقاومت نیروهای وفادار به فایز سراج روبرو است.

ارتش ملی لیبی تحت هدایت خلیفه حفتر حمایت کشورهایی چون روسیه، مصر، اردن, رژیم صهیونیستی، عربستان سعودی و امارات عربی متحده را به همراه دارد و مدعی است که برای ریشه کن کردن "تروریسم" و از میان برداشتن گروه‌های جهادی به طرابلس حمله کرده است.

نیروهای دولتی لیبی نیز عمدتا از سوی ترکیه و بعضا قطر، تونس و الجزایر و نیز برخی کشورهای اروپایی حمایت می شوند.

در حالی که وضعیت سیاسی و امنیتی در لیبی رو به وخامت می گذارد و طرفین درگیر در این کشور آفریقایی همچنان بر مواضع خود پافشاری می کنند، بازیگران خارجی صاحب منافع در این کشور به ویژه ترکیه و امارات متحده عربی حمایت های خود از طرفین این دعوای داخلی در لیبی را بیشتر کرده تا برای تامین منافع خود در این کشور از یکدیگر عقب نمانند.

دیروز در خبرها آمده بود که امارات متحده عربی بیش از ۵ هزار نیروی نظامی به لیبی اعزام کرده است و دولت ترکیه نیز با کسب اجازه از دولت وفاق ملی لیبی مجوز اعزام نیروی نظامی به لیبی را از دولت کشور میزبان گرفته است . البته این تصمیم رئیس جمهوری ترکیه برای لازم الاجرا شدن باید به تصویب پارلمان ترکیه نیز برسد.

البته پارلمان ترکیه پیشتر در روز شنبه ۳۰ آذر نیز طرحی را برای امضای توافقنامه همکاری امنیتی و نظامی و ارسال تجهیزات نظامی به لیبی با دولت وفاق ملی لیبی تصویب کرده بود، اما در باره اینکه نیروهای نظامی ترکیه هم بتوانند به لیبی بروند هنوز مصوبه ای صادر نکرده است.

چون ترکیه پیش از این ضمن حمایت از فایز سراج ، اعلام کرده بود که در صورت نیاز و درخواست طرابلس از آمادگی کامل برای اعزام نیروی نظامی اعم از زمینی، دریایی و هوایی به لیبی برخوردار است.

در واقع جنگ لیبی از دیروز شنبه با ورود نیروهای تحت امر ترکیه از جمله عناصر وابسته به جبهه النصره و تحریر الشام و غیره به لیبی وارد مرحله جدیدی شده است چرا که در مقابل امارات متحده عربی و عربستان سعودی نیز با کمک مصر عناصر داعش و بوکو حرام و غیره را وارد لیبی کردند تا هر یک با جانبداری از یک طرف دعوا در این کشور از غافله رقابت های بین المللی عقب نمانند.

این درحالی است که خبرگزاری رویترز ماه گذشته با استناد به گزارش کارشناسان سازمان ملل به ویژه "غسان سلامه" نماینده این سازمان در امور لیبی اعلام کرده بود که آنکارا به رغم تحریم تسلیحاتی سازمان ملل متحد تجهیزات و ادوات نظامی برای دولت لیبی ارسال کرده است.

در واقع این همه رویکردهای متفاوت به تحولات داخلی در لیبی بیشتر به سبب کشف مقادیر عظیم گاز طبیعی در آب های فراساحلی مدیترانه است که طبق تخمین سازمان زمین‌شناسی آمریکا رقمی بین ۱۲۲ تا ۲۲۳ تریلیون فوت مکعب یا معادل ۱.۷ میلیارد بشکه نفت می شود.

البته دولت ترکیه به عنوان یک کشور نیازمند به منابع انرژی نه تنها به نفت و گاز لیبی چشم دوخته است بلکه سعی دارد استیلای سنتی خود بر لیبی دوران عثمانی را همچنان حفظ کند، تا جایی که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری آن کشور روز جمعه بعد از بازگشت از سفر به تونس برای رایزنی با مقامات آن کشور در باره لیبی، در فرودگاه آنکارا گفت که "لیبی میراث پاشاهای ترکیه است که برای دولت های بعد از خود در ترکیه و کشورهای منطقه به ارث گذاشته بودند".

در هر حال کلیپ های تصویری منتشر شده از روز جمعه در شبکه های اجتماعی منطقه ای از ورود شورشیان سوری تحت امر ترکیه به لیبی خبر می دهند، در حالی که دولت ترکیه همچنان منتظر تصویب پارلمان این کشور در روزهای ۸ و ۹ ژانویه ( ۱۸ و ۱۹ دی) است تا نیروهای وزارت دفاع را نیز به آن کشور گسیل دارد.

البته "عقیله صالح" رئیس پارلمان لیبی که از وفاداران خلیفه حفتر است این اقدام پارلمان ترکیه را غیرقابل قبول خواند و آن را دخالت در امور داخلی یک کشور دوست ارزیابی کرد.

به گزارش امروز خبرگزاری رسمی قبرس (سی ان آی) وی دیروز با صدور یک بیانیه مشترک با "دیمتریس سیلوریس" همتای قبرسی خود امضای توافقنامه همکاری نظامی و امنیتی میان آنکارا و طرابلس را محکوم کرده و آنرا تجاوز آشکار به حقوق مردم لیبی و در واقع نقض آشکار حقوق و قوانین بین الملل خواند.

خبرگزاری انگلیسی "الشرق الوسط" دیروز در گزارشی از طرابلس نوشت: رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به دولت السراج تعهد داده که حداقل پنج هزار جنگجوی سوری را به خاک لیبی بفرستد و تاکنون فقط ۱۲۰ نفرشان رسیده‌اند. 

این خبرگزاری به نقل از منابع مطلع نوشت، بیشتر کسانی که تاکنون به لیبی رسیده‌اند از ترکمان‌های سوری هستند که از شهر غازی عنتب به آنکارا و از آنجا با هواپیمایی به تونس و از مرزهای زمینی به لیبی وارد شده‌اند. 

 شبکه "العربیه" نیز ادعا کرده است که ترکیه، مأموریت جذب نیرو در سوریه برای لیبی را به گروه مسلح "سلطان مراد" سپرده که آن را عناصر ترکمن اداره می‌کنند.

العربیه در این گزارش مدعی شد که فرماندهانی که ترکیه از سوریه به لیبی خواهد فرستاد ماهانه سه هزار دلار و عناصر عادی، از ۱۵۰۰ تا دو هزار دلار دریافت خواهند کرد. 

اما یک منبع معارض سوری دیروز به وبگاه خبری "میدل ایست ای" گفت که آنکارا اخیرا با گروه‌های شورشی متعددی در سوریه که متحد ترکیه هستند، درباره اعزام آنها به لیبی تماس برقرار کرده است.

با این وجود خبرگزاری بلومبرگ آمریکا دیروز در گزارشی از طرابلس از استقرار شورشیان سوری از جمله گروه "معتصم" از ارتش آزاد سوریه در کنار نیروهای دولت وفاق ملی در جبهه های این شهر خبر داد و نوشت که آنها جنگ خود علیه نیروهای ارتش ملی لیبی را از روز جمعه آغاز کرده و موفق شدند آنها را در چندین جبهه به عقب برانند.

روزنامه مصری "ایجِپت تودی" امروز گزارش داد که نیروهای دولت وفاق ملی دیروز و دیشب موفق شدند با کمک نیروهای خارجی در جبهه "طرحونه"  در ۸۸ کیلومتری طرابلس به پیروزی های دست یابند و حتی  نیروهای خلیفه حفتر را مجبور کردند از شهر "غاریان" به طرحونه  عقب برانند و سپس آنها نیز مجبور شدند با قبول تلفات و خسارت های زیاد از این شهر بیرون روند.

با این وجود "حسن الحونی" یک مقام لیبیایی که به عنوان مشاور ارشد نخست وزیر این کشور نیز فعالیت می کند دیروز شنبه در گفت وگو با خبرگزاری فرانسه، ورود شورشیان سوری به لیبی را تکذیب کرد.

اما "رامی عبدالرحمن" سرپرست گروه انگلییسی ناظر حقوق بشر مستقر در سوریه گفت که ترکیه تاکنون از میان نیروهای مختلف درگیر در سوریه توانسته است بیش از ۵۰۰ نیروی ترکمن را هم برای اعزام به لیبی استخدام کند.

یک خلبان سابق نیروی هوایی ترکیه دیروز در یک پیام توئیتری نوشت که تاکنون دو هواپیمای ایرباس "A۴۰۰Ms" نیروی هوایی این کشور بیش از ۲۵۰ نیروی جهادی ارتش ملی  را از پایگاه هوایی غازی عنتب به طرابلس منتقل کرده و طی چهار ساعت آینده نیز هواپیماهای مسافری دیگری تعداد بیشتری از آنها را به لیبی می فرستند.

اگرچه ترکیه با استفاده از شکافی که در میان شورای حاکمیتی لیبی به وجود امد همچنان نفوذ نظامی و سیاسی خود را در آن کشور بیشتر می کند، اما "آرناود دلالانده" یک تحلیلگر دفاعی امور لیبی در دانشگاه مادرید امروز در گفت وگو با خبرگزاری "نیوز ورلد" آمریکا گفت که اقدام آنکارا برای اعزام نیروهای شورشی سوریه به لیبی یک ژست جنگی و رجزخوانی نظامی است که تا زمانی که با ورود نیروهای اصلی نظامی ترکیه به لیبی همراه نشود نمی توان آن را آرایش جنگی واقعی از سوی آنکار قلمداد کرد.

در هر حال جنگ نیابتی ترک ها و اعراب در لیبی آغاز شده است و طی روزهای آینده باید منتظر تحولات جدید در این کشور بود، چرا که از یک سو به نظر می رسد ترکیه نیروهای تحت امر خود را وارد لیبی کرده و آنها واقعا جنگ را آغاز کرده اند، و از سوی دیگر امارت متحده عربی و عربستان سعودی نیز مزدوران و نیروهای خودشان را به این کشور فرستاده تا با ملحق شدن به ارتش تحت امر ژنرال حفتر، لیبی را به محلی برای یک زورآزمایی دیگر بعد از سوریه تبدیل کنند.