عجم‌اوغلو و رابینسون پیش از این با کتاب بسیار مهم چرا ملت‌ها شکست می‌خورند در سطح جهان شناخته شدند، اثری که پس از انتشار در سال ۲۰۱۲ سریعا در صدر آثار مورد توجه دانشوران و علاقمندان به علوم اجتماعی جای گرفت، تا جایی که جورج آکرلوف، برنده جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۰۱ آن را با کتاب تاریخ‌ساز ثروت ملل نوشته آدام اسمیت مقایسه نمود و نوشت: «دو قرن پس از این نوادگان ما و نوادگان نوادگان ما به نحوی مشابه از این کتاب یاد خواهند کرد.»
علاوه بر این دانشمندان بسیار دیگری نیز به اظهار نظر در مورد این اثر پرداختند، تا جایی که مرکز پژوهش‌های مجلس چند سال پیش مهمترینِ این نظرات را طی جزوه‌ای حدودا دویست صفحه‌ای به انتشار رساند. چرا ملت‌ها شکست می‌خورند همانطور که از نامش پیدا بود به بررسی عللی می‌پرداخت که تلاش‌ها برای رسیدن به بهروزی و توسعه را با شکست مواجه می‌کنند. پاسخ آن کتاب روشن بود: توسعه سیاسی به معنای آزادی، ریشه‌ای است که بهروزی تنها با اتکای به آن می‌تواند شکوفا شود. موضوع کتاب جدید عجم‌اوغلو و رابینسون خود «آزادی» است.
آنها در کتاب اخیرشان توضیح می‌دهند که «آزادی» به هیچ وجه نظم طبیعی جوامع به شمار نمی‌آید، بلکه لبه‌ای است باریک که میان اقتدارگرائی و هرج و مرج پدیدار می‌شود. به عبارت دیگر، آزادی یک تعادل استثنائی در مناسبات سیاسی و اقتصادی برخی جوامع است که هم تحقق و هم حفاظت از آن به اندازه پرورش یک گل به دقت و مراقبت نیاز دارد. اثر جدید آنان با تبیین این شرایط خاص و ارائه تصویری بزرگ از یک چارچوب نظری توضیح می‌دهد که آزادی چرا در برخی حکومت‌ها شکل می‌یابد و در بعضی دیگر به اقتدارگرایی یا آشوب سقوط می‌کند. آنها بر مبنای این چارچوب همچنین به طرح نقشه راه برای خلق آزادی می‌پردازند، نقشه‌ای که شاید باید مهمترین دغدغۀ انسان‌ها نه فقط در جهان در حال توسعه، که حتی در کشورهای پیشرفته باشد.
اثر جدید عجم‌اوغلو و رابینسون به مانند کتاب قبلی‌شان تحسین برخی از برجسته‌ترین دانشمندان علوم اجتماعی را به همراه داشته است. از جمله بِینت هولمِستروم، برنده جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۱۶، آن را کتابی درخشان و به موقع توصیف می‌کند، یا جوئل موکیر نویسنده کتاب فرهنگ رشد، که آن را دستاوردی راستین، کتابی عالی با بینش‌ها و آموزه‌های متراکم و حاوی استنتاج‌های تکان‌دهنده می‌خواند. به همین ترتیب است جارد دایموند اسطوره زنده جغرافیاگرایان، که در کتاب قبلی عجم‌اوغلو و رابینسون نظرات خودش به نقد کشیده شده بود. او راه باریک آزادی را کتابی عظیم در پاسخ به یکی از بینادی‌ترین سوالات معاصر و اثری لذتبخش و اندیشه برانگیز می‌داند. یا اریک برینجولفسون محقق آمریکائی و استاد دانشکده مدیریت ام‌آی‌تی که راه باریک آزادی را تحلیلی نفس‌گیر، حاوی مثال‌هایی تفکر برانگیز و اثری ماندگار و مهم در نقشه‌های بعدی هر سیاست‌گذار، دانشمند، یا شهروند متعهد به سرنوشت جامعه ارزیابی می‌کند.
آزادی آسان به دست نمی‌آید. بسیاری از ملت‌ها از ناکارآمدی دولت‌هایشان رنج می‌برند و در قفس هنجارها و سنن گرفتارند. دیگران محکوم به لویاتان‌های مستبدند.(از متن کتاب)جین تیرول برنده جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۱۴ درباره کتاب می‌گوید: دارون عجم‌اوغلو و جیمز رابینسون در این تصویرسازی بسیار اصیل و سیراب‌کننده به سیاحت از میان تمدن‌ها در طول اعصار و اَمصار می‌پردازند؛ دستاوردی چشمگیر که فقط آنان از پسش بر می‌آیند و به نظر می‌رسد قرار است کارنامه درخشان کتاب چرا ملت‌ها شکست می‌خورند را تکرار کند.
گفتنی است که کتاب راه باریک آزادی با ترجمه سید علیرضا بهشتی شیرازی و جعفر خیرخواهان توسط انتشارات روزنه برای اولین بار در سال ۱۳۹۸ منتشر شده است.
نظر شما